Denemarken vaccin tegen coronavirus SARS-CoV-2

|

|

|

|

|

|

|

|

		Een coronavaccin uit insectencellen
		Nemo Kennislink - Nicole van 't Wout 21 oktober 2020

		Wageningse wetenschappers werken sinds april aan een coronavaccin, gemaakt
		met insectencellen. Hoe staat de ontwikkeling er nu, bijna zes maanden later,
		voor? NEMO Kennislink nam een kijkje in het laboratorium.

		De cellen zijn afkomstig van nachtvlinders en worden hier in het lab al jarenlang gebruikt. Sinds
		april spelen ze ook een belangrijke rol in de strijd tegen het coronavirus. Na maanden werk,
		hebben de Wageningse onderzoekers hun eerste product in handen. Dit is een van de
		bijna tweehonderd vaccinkandidaten die wetenschappers wereldwijd maken. Terwijl het ene
		vaccin nog in de kinderschoenen staat, worden andere al getest op mensen. Het vaccin van
		Wageningse bodem zal de komende weken getest worden in muizen. Uit die muizenstudie
		moet blijken of het vaccin het immuunsysteem traint. Wellicht is dit het vaccin dat ons straks
		gaat beschermen tegen het coronavirus – heel bijzonder om dat productieproces van dichtbij te
		kunnen bekijken.

		Hoe maak je nu een vaccin in insectencellen? De onderzoekers gebruiken de cellen van
		nachtvlinders als fabriekjes om kleine spijker-vormige eiwitten na te maken die op de
		buitenkant van het coronavirus zitten. Deze spijkereiwitten vormen de basis van het vaccin. Die
		plakken de wetenschappers vervolgens op ronde piepkleine deeltjes, waardoor het geheel lijkt
		op een virus, maar niet schadelijk is. Het idee hierachter is dat ons immuunsysteem deze
		eiwitten op de kleine deeltjes herkent als indringer en er vervolgens antistoffen tegen
		aanmaakt. Daarover slaat het een soort notitie in zijn geheugen op. Als in de toekomst dan ooit
		het echte coronavirus het lichaam binnendringt, dan grijpt het immuunsysteem in. Het herkent
		het coronavirus via de gemaakte notitie en opent de aanval.

		Voor de kweek van vaccins in de insectencellen, gebruiken de onderzoekers ironisch genoeg een
		virus. Maar dan wel een voor mensen onschadelijk insectenvirus: het zogeheten baculovirus.
		Dat baculovirus is de boodschapper die cellen aanspoort om spijkereiwitten te maken. Dat is
		mogelijk doordat promovendus Linda van Oosten het gen voor het spijkereiwit in het
		baculovirus plaatste. Zo dragen de genetisch aangepaste virussen de blauwdruk van het
		vaccin bij zich. Vervolgens infecteren de virologen de insectencellen in de flesjes die Pijlman mij l
		liet zien. Het insectenvirus injecteert dan de genetische code van de spijkereiwitten in de
		insectencel, waarna de cellen dat DNA aflezen en het spijkereiwit van het coronavirus maken.
		“Zulke complexe spijkereiwitten kunnen onze insectencellen in grote hoeveelheden produceren”,
		aldus Pijlman.

		Het Wageningse team van zes personen staat er niet alleen voor. Vanaf dag één werken ze
		samen met Deense onderzoekers en verschillende bedrijven in Europa. De Wageningse Pijlman
		werd in april benaderd door de Deense wetenschappers, de initiatiefnemers van het project. “Ze
		vroegen of ik mee wilde werken aan een coronavaccin”, vertelt Pijlman enthousiast. “Gezien de
		heftige wereldwijde uitbraak van het virus hoefde ik daar niet lang over na te denken, ik zei
		direct ja”. In Denemarken werken de onderzoekers aan een soortgelijk vaccin, maar dan met
		cellen van fruitvliegjes. Bovendien maken zij net een ander deel van het virus na.

		Het volledige artikel: Nemo Kennislink - Nicole van 't Wout 21 oktober 2020

		Ons immuunsysteem gefopt en aan de bak tegen covid19 met nep-spikes
		Scientias - Monique Siemsen 26 juli 2020

		Wereldwijd wordt met man en macht aan een coronavaccin gewerkt. Men werkt daarbij met RNA,
		mRNA en nu ook: nagemaakte spikes van de corona-partikel. Zal dit de doorbraak zijn, die we
		zo hard nodig hebben?

		Wetenschappers van het Laboratorium voor Virologie van Wageningen University Research
		hopen het van harte. Het onderzoek is een Europees initiatief van de farmaceutische industrie
		en de universiteiten in Kopenhagen en Tübingen, die de hulp inriepen van Wageningen, maar
		ook van het Leids Universitair Medisch Centrum. Daar heeft men de knowhow in huis om met
		het infectieuze coronavirus te werken. Met als gevolg een aanpak, die anders blijkt dan
		anderen: de wetenschappers werken aan de fabricatie van de inmiddels zo bekende spikes, die
		op de corona-partikel prijken.

		De bedoeling is dat ons immuunsysteem alarm slaat en antistoffen gaat aanmaken tegen het
		coronavirus, zonder dat dit virus zelf verwerkt hoeft te worden in een vaccin. Het
		immuunsysteem hoeft slechts de spikes te herkennen van de infectieuze boosdoener, zonder
		daar daadwerkelijk mee te maken te krijgen. Als het immuunsysteem antistoffen aanmaakt
		tegen de nep-spikes, zullen deze antistoffen aan het werk gaan, als zij de echte spikes van
		het schadelijke virus ontwaren en is er dus immuniteit.

		De spikes-eiwitten worden gemaakt van insectencellen, een methode die bij de WUR ook
		gebruikt wordt in het maken van vaccins tegen bijvoorbeeld het zikavirus. Volgens viroloog dr. ir.
		Gorben Pijlman van de Universiteit Wageningen, zitten daar duidelijke voordelen aan. “Met
		insectencellen kunnen snel en veilig grote hoeveelheden eiwitten worden aangemaakt. In
		Wageningen gebruiken we cellen uit de nachtvlinder Spodoptera frugiperda. Daarin wordt de
		DNA-code geïntroduceerd van de spikes, die op de buitenkant van het coronavirus zitten.”

		De methode zal zich prima lenen voor fabricage op grote schaal, wat natuurlijk belangrijk is als
		het gaat om een vaccin, dat in grote hoeveelheden gemaakt moet kunnen worden. “In ons lab
		hebben we bioreactoren van één tot vijftien liter. Die zijn voldoende groot om snel testeiwitten
		te maken voor dierproeven. Als blijkt dat de methode van ons consortium succesvol is en je
		het daadwerkelijk als vaccin op de markt wilt gaan brengen, wordt opgeschaald naar grotere
		bioreactoren. In de industrie werken ze bij dit soort kweekprocessen bijvoorbeeld met reactoren
		die tot wel tweeduizend liter groot zijn,” aldus Pijlman.

		Het kan nog wel anderhalf jaar duren voordat een hierop gebaseerd vaccin, ingezet kan worden.
		Mogelijk zijn er al eerder andere vaccins beschikbaar. Dat is geen zorg voor Pijlman. “We zien
		dit niet als een wedstrijd. Er is grote saamhorigheid en openheid onder onderzoekers. Het is
		alleen maar goed dat er verschillende methodes zijn, waarmee nu een vaccin wordt ontwikkeld.
		Daarnaast leveren alle strategieën uiteindelijk wellicht een gecombineerde aanpak op.
		Bijvoorbeeld een combinatie van twee vaccins die een verschillend werkingsmechanisme hebben,
		en elkaar zo versterken.”

		Overigens is het niet zo dat het werk met de nep-spikes tot de ontwikkeling van alleen een
		vaccin hoeft te leiden. Het onderzoek is ook geschikt voor andere toepassingen, zoals het
		ontwikkelen van tests. Er kan mee in kaart worden gebracht of mensen al immuun zijn. Als
		iemand namelijk al antistoffen van het virus heeft aangemaakt, zullen deze antistoffen ook
		reageren op de nep-spikes. Op basis van die feiten, kunnen er dus heel goed corona-tests
		ontwikkeld worden met dit onderzoek.

		De vraag is nu wanneer het vaccin gereed zou zijn en ingezet kan worden. Pijlman meent dat
		het project goed op schema ligt. “Binnen ons consortium zijn al de eerste succesvolle
		dierproeven gedaan met een kandidaat-vaccin, dat is gebaseerd op het RBD oftewel receptor-
		bindend domein van de spikes. Dit is het belangrijkste onderdeel van de spikes en kan
		mogelijk op zichzelf al voldoende herkend worden door het immuunsysteem. De spikes die in
		Wageningen en bij andere partners worden ontwikkeld, zijn groter en completer en dus nog
		beter herkenbaar dan het RBD, maar zijn ook wat lastiger om te produceren. We verwachten dat
		onze spikes na de zomer ook getest zullen worden. Vervolgens is het afwachten of het RBD-
		vaccin goede resultaten geeft bij klinische testen. Als dat niet zo is, kunnen we, mits de
		dierproeven succesvol zijn, terugvallen op de completere spikes van ons of van collega-
		onderzoekers.”

		Waar we de spikes van het virus-partikel gedurende lange tijd niet konden luchten of zien,
		kijken we nu dan reikhalzend uit naar het succes van de kunstmatige versies. En naar de
		vaccins en testen die ermee gemaakt kunnen worden.

		Het volledige artikel: Scientias - Monique Siemsen 26 juli 2020

20 maart 2020

Draft landscape of COVID-19 candidate vaccins

In totaal zijn er nu 44 vaccins in de running om de corona-pandemie een halt toe te roepen, een

overzicht d.d. 20 maart 2020 is gepubliceerd op de website van WHO.

Volledig overzicht: WHO

6 maart 2020

Wageningen University & Research

.
Wageningen helpt bij ontwikkeling
vaccin tegen coronavirus

Het Laboratorium voor Virologie van de Universiteit van Wageningen gaat speciale, complexe

eiwitten maken in cellen van insecten. Die eiwitten zijn een noodzakelijk bestanddeel van een

experimenteel vaccin, dat wordt ontwikkeld door een consortium, geleid door het Deense bedrijf

Expres2ion Biotechnologies. Ook het Leidse LUMC is bij het initiatief betrokken.

De Wageningse virologen hebben jarenlange ervaring met het produceren van complexe eiwitten.

Ze doen dit met behulp van technologie die ook gebruikt wordt voor het vaccin tegen

baarmoederhalskanker, wat opgenomen is in het rijksvaccinatieprogramma.

Bij de Wageningse aanpak worden de coronavirus eiwitten gemaakt in insectencellen, wat ervoor

zorgt dat snel, veilig en grote hoeveelheden gemaakt kunnen worden.

In het consortium worden een aantal verschillende prototype vaccins gemaakt, waarvan de beste

uiteindelijk zal worden doorontwikkeld. De verwachting is dat die keuze in het najaar gemaakt

wordt. Financiering van het onderzoek door de Europese Commissie.

↑ Back to Top

|

|

|

|

|

|

|

|

Vaccins en medicijnen tegen coronavirus SARS-CoV-2 | Liliane Limpens | Disclaimer | update 09 januari 2021