 |
|
Een run op de lamp die virussen doodt |
|
|
NRC Handelsblad - Marc Hijink 2 augustus
2020 |
|
|
|
|
|
Desinfecterende uv-C-lampen kunnen virussen
doden – ook corona. Het kan de oplossing
zijn |
|
|
voor niet goed te ventileren ruimtes. Het
Nederlandse Signify verwacht 800 procent
omzetgroei. |
|
|
|
|
|
De kerk en de karaokebar meldden zich al.
Net als de sportschool, de modezaak en de
|
|
|
supermarktketen. Allemaal zijn ze
geïnteresseerd in de
uv-C-lampen
waarmee je virussen en |
|
|
bacteriën uit de lucht kunt halen. Dat geldt
voor tuberculose en mazelen, maar ook voor
corona. |
|
|
|
|
|
„Ik kon de mails en telefoontjes niet meer
aan”, zegt Jeroen ter Stege. Tot twee
maanden |
|
|
geleden runde de 52-jarige ondernemer vanuit
Enkhuizen GLA, een familiebedrijfje in
|
|
|
desinfecterende verlichting. Van zijn
zelfontworpen uv-C-armaturen verkocht hij er
zo’n |
|
|
tweeduizend per jaar, voornamelijk aan
zorginstellingen en gezondheidsorganisaties
in |
|
|
ontwikkelingslanden. |
|
|
|
|
|
Maar nu vecht de hele wereld tegen virussen
en lijkt uv-C-licht een waardevol hulpmiddel
om |
|
|
aan strenge hygiëne-eisen te voldoen. Als
gevolg van corona werd Ter Stege overspoeld
met |
|
|
zoveel vragen dat hij om hulp vroeg bij zijn
lampenleverancier, voormalig Philips-dochter
Signify. |
|
|
Daar aarzelden ze niet. In juni nam Signify
Ter Steges bedrijf over. „Het was een
natuurlijk |
|
|
moment om te verkopen”, zegt Ter Stege, die
nu als adviseur bij Signify werkt. Hij wil
niet |
|
|
zeggen hoeveel hij voor zijn bedrijf heeft
gekregen. Wel legt hij graag uit hoe de lamp
met het |
|
|
blauwe schijnsel werkt. |
|
|
|
|
|
Reiniging met uv-C werkt als volgt: een
tl-buis straalt licht uit met een golflengte
van 254 |
|
|
nanometer. Deze straling vernietigt het
genetisch materiaal van virussen en
bacteriën. „Het rna |
|
|
en dna wordt onschadelijk gemaakt. Er blijft
alleen een onschuldig stofdeeltje over”,
zegt Ter |
|
|
Stege. Het blauwe schijnsel dat een werkende
uv-C-lamp produceert, is een bij-effect. „Zo
kun |
|
|
je zien dat-ie aanstaat.” |
|
|
|
|
|
Uv-C-licht wordt al
decennia gebruikt om water te reinigen of
oppervlaktes virusvrij maken. Je
|
|
|
kunt te reinigen
voorwerpen in een afgesloten ruimte
belichten, of bijvoorbeeld een robot door
|
|
|
een ziekenhuis laten
rijden met een uv-C-lamp. Micro-organismes
en virussen die zich als |
|
|
aerosolen in de lucht
bevinden, kan uv-C ook doden. Het licht moet
echter niet op mensen |
|
|
schijnen, want het is schadelijk voor huid
en ogen, waarschuwt wereldgezondheidsorganisatie
|
|
|
WHO. |
|
|
|
|
|
Dat probleem is op te lossen door de lampen
hoog aan het plafond te hangen en het licht |
|
|
alleen horizontaal te laten schijnen. Ter
Stege ontwierp armaturen die het licht op
een veilige |
|
|
manier reflecteren en een actieve
reinigingszone creëren, net onder het
plafond. |
|
|
Bovenluchtaanstraling, heet dat. |
|
|
|
|
|
De natuurlijke luchtstroom in de kamer zorgt
ervoor dat alle lucht door die zone beweegt.
Daar |
|
|
is niet per se mechanische ventilatie voor
nodig, zegt Ter Stege: „Elke kamer heeft een
|
|
|
natuurlijke convectie van zichzelf. Zelfs
als we stilzitten, zijn onze lichamen warmer
dan hun |
|
|
omgeving en dat brengt lucht in beweging.” |
|
|
|
|
|
Uv-C-luchtreiniging heeft zich bewezen als
methode om de verspreiding van tuberculose
te |
|
|
temperen. „De kans op besmetting daalt met
80 procent, blijkt uit onderzoek met
hamsters”, |
|
|
zegt Ter Stege. Die beestjes zijn erg
gevoelig voor tbc, weet hij. Op basis van
zulke |
|
|
onderzoeken stelt
een recent WHO-rapport dat
uv-C-luchtreiniging aan het plafond
effectiever is |
|
|
dan ventilatie, als het gaat om preventie
van verspreiding van tbc bij verplegend
personeel. |
|
|
|
|
|
Dat uv-C ook zo werkt bij corona, is nog
niet aangetoond, maar wel aannemelijk.
Signify liet
het |
|
|
onderzoeken in
een Amerikaans lab. Dat concludeert dat
uv-C-licht het coronavirus (in grote |
|
|
druppels) doodt op oppervlaktes. 99 procent
bij 6 seconden blootstelling aan licht,
99,9999 |
|
|
procent bij 25 seconden blootstelling. Elke
extra negen achter de komma telt, benadrukt
|
|
|
Signify. Nu probeert het bedrijf te bewijzen
hoeveel coronavirus verwijderd wordt uit de
lucht en |
|
|
hoeveel ‘luchtwisselingen’ er moeten
plaatsvinden om een ruimte schoon te houden. |
|
|
|
|
|
Hoewel onduidelijk is in welke mate corona
zich via aerosolen verspreidt, kun je zo in
ieder |
|
|
geval de kans op besmetting terugbrengen,
denkt Ter Stege. Het zou een oplossing zijn
voor |
|
|
alle ruimtes die niet actief geventileerd
kunnen worden of zelfs een beter alternatief
voor |
|
|
mechanische ventilatie. |
|
|
|
|
|
Hij wijst naar het plafond en de muren. Vier
uv-C-lampen reinigen de lucht in zijn
kantoorruimte. |
|
|
En wat kost dat? De aanschaf van armaturen
en licht: ongeveer 2.000 euro voor een
oppervlak |
|
|
van 100 vierkante meter. De lampen kun je
verwisselen en gaan – afhankelijk van het
gebruik |
|
|
– ongeveer een jaar mee, de armaturen 7 tot
10 jaar. Uv-C is relatief makkelijk te
monteren, |
|
|
ook in kroegen, kerken, sportschool en
theaters: als de ruimte maar hoog genoeg is
om het |
|
|
blauwe schijnsel veilig zijn werk te laten
doen. |
|
|
|
|
|
Paul Peeters, hoofd van Signify’s Digital
Solutions-divisie in Europa, heeft hoge
verwachtingen |
|
|
van de uv-C-markt. Het bedrijf kondigde
onlangs twaalf
nieuwe productgroepen aan die
voor |
|
|
desinfectie gebruikt kunnen worden. |
|
|
|
|
|
Ook andere lichtfabrikanten storten zich op
uv-C. „Het gaat er nu om snel te handelen.”
Signify |
|
|
zal Ter Steges armaturen in Polen
produceren, in een fabriek die al
uv-C-buizen maakt. |
|
|
|
|
|
Uv-C was voor Signify een nicheproduct. Nu
denkt Peeters dat de verkoop van lampen met
800 |
|
|
procent zal groeien. De omzet van
uv-C-armaturen van Ter Stege zou kunnen
vertienvoudigen. |
|
|
„Het is lastig om de vraag in te schatten”,
zegt Peeters, „maar ik denk dat we dit soort
|
|
|
toepassingen blijven gebruiken, ook na
corona.” |
|
|
|
|
|
Niet alleen lucht wordt gereinigd, ook
oppervlaktes kun je met licht desinfecteren
om aan de |
|
|
strenge
hygiëne-eisen op kantoor te voldoen.
Peeters: „Je zou een uv-C-lamp kunnen |
|
|
gebruiken om toiletten te desinfecteren.
Sluit het toilet enkele minuten af voor
bezoekers, zet |
|
|
de lamp aan, en de virussen zijn gedood.” |
|
|
|
|
|
Het volledige artikel:
NRC Handelsblad - Marc Hijink 2 augustus
2020 |
|
|
|