Duitsland vaccin tegen coronavirus SARS-CoV-2

		GSK en CureVac werken aan vaccin tegen meer varianten coronavirus
		Welingelichte Kringen 3 februari 2021

		De farmaceuten GlaxoSmithKline (GSK) en CureVac gaan samenwerken aan een
		nieuw vaccin tegen het coronavirus. Ze mikken daarbij op één vaccin dat tegen
		meerdere opkomende varianten van het longvirus beschermt. De twee bedrijven
		investeren zo'n 150 miljoen euro in het project.

		Nieuwe varianten van het coronavirus, zoals de Britse en Zuid-Afrikaanse mutaties, dreigen zich
		veel sneller te verspreiden. Demissionair minister-president Mark Rutte waarschuwde in zijn
		persconferentie dinsdag nog dat nieuwe varianten tot een nieuwe besmettingsgolf kunnen
		leiden.

		Volgens GSK en CureVac zijn snelle stappen nodig om de pandemie "een stap voor te blijven".
		Hun samenwerkingsproject bouwt voort op het kandidaat-vaccin van het Duitse CureVac dat nu
		nog wordt onderzocht. Dit vaccin werkt met dezelfde nieuwe techniek als de in de Europese Unie
		goedgekeurde vaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna, mRNA genaamd.

		Werking
		Via deze vaccins wordt synthetisch materiaal met dezelfde genetische code als de eiwitten van
		de kenmerkende uitsteeksels van het coronavaccin geïnjecteerd. Bepaalde cellen in het
		lichaam maken daardoor dezelfde eiwitten aan. Als reactie daarop maken mensen die zijn
		gevaccineerd ook antilichamen tegen het coronavirus aan.

		GSK gaat het kleinere CureVac ook helpen met de productie van dit al ontwikkelde vaccin. De
		Britse farmaceut zal in 2021 tot maximaal 100 miljoen doses voor CureVac produceren.

		Zelf werkt GSK ook aan een vaccin tegen het coronavaccin, samen met Sanofi. In december
		meldden de twee bedrijven een tegenvaller. De werking van het vaccin bij oudere patiënten
		was minder goed dan gehoopt en dat zorgt voor vertraging bij het ontwikkelingsprogramma.
		Het vaccin zal daardoor pas eind 2021 beschikbaar komen en dat is later dan gedacht.

		Het volledige artikel: Welingelichte Kringen 3 februari 2021

		Pfizer-vaccin beschermt mogelijk niet tegen het verspreiden van het
		virus
		Joop BNN VARA 4 december 2020

		Het coronavaccin dat naar alle waarschijnlijkheid als eerste wordt uitgerold in Europa en de VS,
		dat van Pfizer, helpt mogelijk niet tegen het verspreiden van het virus. Dat heeft directeur Albert
		Bourla gezegd in het Amerikaanse actualiteitenprogramma Dateline. Het vaccin moet ervoor
		zorgen dat mensen niet meer ziek worden door het virus, maar er moet nog onderzocht worden
		in hoeverre corona-dragers wel besmettelijk blijven.

		In a season of despair, there's reason to hope: Vaccines are coming. @LesterHoltNBC looks at what some are calling the pharmaceutical industry's finest hour, tonight at 10/9c on a special edition of #Dateline. pic.twitter.com/1ANcL5wfXq — Dateline NBC (@DatelineNBC) December 3, 2020

		Het volledige artikel: Joop BNN VARA 4 december 2020

		Pfizer meldt weinig bijwerkingen vaccin, wel oppassen met sommige
		groepen
		NOS 3 december 2020

		Nu Groot-Brittannië het eerste vaccin tegen covid heeft goedgekeurd, brengt
		fabrikant Pfizer ook meer informatie voor dokters en het grote publiek naar
		buiten. Uit de bijsluiter valt op te maken dat er maar weinig ernstige
		bijwerkingen te verwachten zijn, maar sommige groepen moeten wel oppassen,
		zoals mensen met koorts en vrouwen die zwanger zijn.

		Deze documenten zijn opgesteld voor de Britse markt, maar ze zullen waarschijnlijk dezelfde
		informatie bevatten als die voor de EU, waar het middel nog op goedkeuring wacht. Nederland
		hoopt vanaf 4 januari hiervan ongeveer 900.000 doses te kunnen inzetten, allereerst om
		kwetsbare ouderen te beschermen.

		In de bijsluiter van vijf kantjes voor het vaccin COVID-19 mRNA Vaccin BNT162b2 worden zeven
		symptomen gemeld die vaak voorkwamen bij de groep testpersonen: vermoeidheid, hoofdpijn,
		spierpijn, gewrichtspijn, koorts, rillingen en pijn op de plek van de injectie.

		In veel minder gevallen meldde men een zwelling of roodheid op de plek van de injectie en
		misselijkheid. Zeldzaam waren gevallen van algehele malaise en gezwollen lymfeklieren:
		ongeveer 1 procent van de proefpersonen maakte daar melding van, blijkt uit de bijsluiter.

		Artsen wordt ook aangeraden om te letten op symptomen van een allergische reactie op het
		vaccin. Daarbij zou het kunnen gaan om kortademigheid, uitslag of zwelling van tong of gezicht.

		Zwangerschap afgeraden
		Uit de handleiding voor artsen blijkt dat het middel niet wordt aangeraden voor zwangere
		vrouwen. Ook wordt geadviseerd na een injectie twee maanden te wachten met een
		zwangerschap en geen borstvoeding te geven.

		Zo'n advies is gebruikelijk bij veel medicijnen, simpelweg omdat er te weinig deelnemers in het
		onderzoek zaten die zwanger waren. Er is ook niet voldoende onderzoek gedaan naar de
		effecten op kinderen onder de 16.

		Mensen die lijden aan een ziekte als aids, last hebben van bloedingen of hoge koorts kunnen
		de prik beter ook niet krijgen. Een arts kan wel in individuele gevallen de beslissing nemen dat
		inenting toch het risico waard is.

		Pfizer onderstreept dat de inentingscampagne op de voet gevolgd zal worden om andere
		bijwerkingen snel op te sporen. Aan artsen wordt gevraagd die snel door te geven als ze
		optreden.

		Bevroren en ontdooid
		Uit de artsenhandleiding blijkt verder dat het middel niet constant op minimaal 60 graden onder
		nul opgeslagen hoeft te worden. De Landelijke Huisartsenvereniging waarschuwde gisteren nog
		dat dat een te complexe logistieke operatie zou opleveren.

		In de richtlijnen staat dat het ontdooide middel tot vijf dagen in de koelkast kan worden
		bewaard bij een temperatuur tot 8 graden. Op kamertemperatuur is het 2 uur houdbaar. De
		vloeistof die daarna nog niet is gebruikt, moet worden weggegooid.

		Het middel moet in de originele verpakking worden bewaard om blootstelling aan zonlicht te
		voorkomen. Het wordt in vijf onverdunde doses per flesje ingevroren. Na ontdooiing dient de
		arts dat zelf te vermengen met een zoutoplossing.

		Voor de vaccinatie zijn twee inentingen nodig, met 21 dagen ertussen. Op basis van het
		onderzoek gaat Pfizer ervan uit dat zeven dagen na de laatste injectie 95 procent van de
		mensen beschermd is tegen corona. Of dat percentage in de praktijk ook gehaald kan worden,
		moet blijken.

		Het volledige artikel: NOS 3 december 2020

		Deze coronavaccins komen nog naar Nederland: 'Resultaten zijn
		spectaculair'
		Het Parool - Stephen Friedrichs 16 november 2020

1		Moderna (3,1 miljoen doses voor Nederland)
		Eerst was er het goede nieuws over het vaccin van de combinatie BioNTech/Pfizer, nu lijkt het
		Amerikaanse Moderna als tweede de eindstreep te halen. Dat mag een verrassing heten, zeker
		met zulke cijfers: het vaccin lijkt een effectiviteit van liefs 95 procent te hebben.

		“De resultaten zijn écht spectaculair,” zegt Marjolein Kikkert, moleculair viroloog aan de
		Universiteit Leiden. “Zeker als je bedenkt dat Moderna, net zoals Pfizer, gebruik heeft gemaakt
		van de mRNA-techniek (door middel van mRNA krijgt het lichaam met het vaccin bouwstenen
		om afweer tegen het virus te creëren). Niet eerder is dat op zo’n grote schaal voor
		infectieziekten toegepast.”

		De Europese medicijnwaakhond EMA is maandag begonnen met een rolling review van het
		Modernavaccin, laat een woordvoerder weten. “Daarbij wordt gekeken naar alle data die nu al
		bekend zijn. Zo kan de marktaanvraag worden versneld. Dat gebeurde dit najaar ook met
		ontstekingsremmer Remdesivir, waarbij de aanvraag binnen vier weken was afgerond.”

		Dat zou in theorie ook met het vaccin van Moderna kunnen, waarna het – met een beetje geluk
		– nog voor de jaarwisseling in Europa de markt op kan. Het grote voordeel van het vaccin van
		Moderna ten opzichte van Pfizer is de logistiek: waar het Pfizervaccin bewaard moet worden op
		temperaturen tot minus 80 graden, gedijt dat van Moderna tot dertig dagen op een
		koelkasttemperatuur van iets boven het vriespunt.

2		AstraZeneca (11,7 miljoen doses voor Nederland)
		Het Brits-Zweedse AstraZeneca gold lange tijd als belangrijkste kandidaat om als eerste met
		een vaccin op de markt te komen. Nu moet de farmaceut, die samenwerkt met de universiteit
		van Oxford, tandenknarsend toezien hoe Pfizer en Moderna eerder hun marktaanvraag
		kunnen doen.

		“Dat is toch wel een verrassende ontwikkeling,” constateert Kikkert. Tegelijkertijd wil ze niet te
		veel waarde hechten aan de volgorde waarin vaccins op de markt komen. “Het kan zijn dat
		AstraZeneca meer onderzoeksresultaten wil, voordat ze naar buiten treden. Ook liepen de
		vaccinproeven vertraging op nadat een proefpersoon ernstig ziek was geworden. Na onderzoek
		bleek dat er geen verband kon worden aangetoond. Kikkert: “Ook over dit vaccin ben ik
		hoopvol gestemd. AstraZeneca en Oxford zijn partijen die hun sporen ruimschoots hebben
		verdiend. Daarnaast waren de tussentijdse resultaten eerder dit jaar bemoedigend.”

		Of AstraZeneca net zo hoog gaat scoren als Pfizer en Moderna, is volgens Kikkert nog maar
		de vraag. “Simpelweg omdat het vaccin op een heel andere, meer traditionele manier, wordt
		gemaakt. Dat maakt het allemaal zo interessant: hoe groot zijn de verschillen die we gaan
		zien tussen de verschillende vaccins?”

		Meerdere ingewijden vertellen dat AstraZeneca binnen enkele weken met groot vaccinnieuws
		komt. Via de officiële kanalen laat de farmaceut weten te hopen vóór het einde van het jaar
		de onderzoeksresultaten te kunnen publiceren. Net als dat van Moderna is ook dit vaccin
		inmiddels in rolling review bij het EMA.

3		Janssen (Johnson & Johnson (7,8 miljoen doses voor Nederland)
		De Leidense farmaceut Janssen, onderdeel van het Amerikaanse Johnson & Johnson, geldt als
		een relatief kleine speler op de farmaceutische markt. Het door Janssen ontwikkelde vaccin
		leek lange tijd echter alle wind in de zeilen te hebben en onderscheidt zich van de andere
		farmaceuten doordat slechts één injectie nodig is.

		Begin oktober moest de farmaceut de vaccinproeven echter stilleggen nadat een proefpersoon
		een beroerte had gekregen. Ingewijden meldden eind oktober aan The Washington Post dat
		een onderzoekscommissie heeft geconcludeerd dat de beroerte niet het gevolg was van het
		vaccin.

		Door het incident heeft Janssen naar schatting een maand vertraging opgelopen. De Centrale
		Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO) liet vorige week pas weten dat de proeven
		hervat konden worden. Janssen hoopte, net als AstraZeneca, eind dit jaar of begin volgend jaar
		de onderzoeksresultaten te kunnen publiceren. Gezien de recente ontwikkelingen is de kans
		groot dat die er sowieso dit jaar niet meer komen.

4		Sanofi & GSK (11,7 miljoen doses voor Nederland)
		Het Franse Sanofi en Britse GlaxoSmithKline (GSK) lijkt een heus vaccindreamteam. De twee
		farmaceuten hebben ruimschootse ervaring in de ontwikkeling van vaccins en hebben voor de
		coronacrisis de krachten gebundeld.

		Dat gezegd hebbende, is de verwachting dat een coronavaccin uit die hoek nog wel even op zich
		laat wachten. Niet dat er sprake is van tegenvallers. Integendeel: waar de farmaceuten eerder
		nog aankondigden te mikken op een goedkeuring in de tweede helft van 2021, hebben ze de
		prognose inmiddels bijgesteld naar de eerste helft van het jaar.

		De reden: de twee farmaceuten zijn pas in september gestart met de klinische proeven, waarbij
		het vaccin op mensen wordt getest. Volgens deskundigen lijkt het vaccin van Sanofi en GSK nog
		het meest op een ouderwets griepvaccin. Dat heeft als grote voordeel dat het middel gewoon in
		een koelkast kan worden bewaard. Als het vaccin er eenmaal is, kan het hard gaan, beloven
		Sanofi en GSK. De twee farmaceuten hebben samen de capaciteit om liefst één miljard vaccins
		te produceren.

5		CureVac (8,8 miljoen doses voor Nederland)
		De Duitse farmaceut CureVac was de eerste die tijdens de coronacrisis alle ogen op zich gericht
		zag. Ongewild, wel te verstaan. De Amerikaanse president [...] zag in maart wel iets
		in de eerste voorzichtige vaccin-pogingen van CureVac en deed een verwoede poging om het
		bedrijf naar de Verenigde Staten te halen. CureVac ging niet in op de avances [...] en kreeg als
		dank van de Duitse bondskanselier Angela Merkel een subsidie van liefst 250 miljoen euro
		uitgekeerd.

		Sindsdien is het relatief stil rond de Duitsers. En in dit geval is geen nieuws, goed nieuws:
		CureVac vordert gestaag in de vaccinonderzoeken en hoopt in maart 2021 met
		onderzoeksresultaten te komen. Omdat de Duitsers gebruikmaken van dezelfde mRNA-
		techniek als Pfizer en Moderna, zijn de verwachtingen inmiddels behoorlijk hooggespannen.

		Het volledige artikel: Het Parool - Stephen Friedrichs 16 november 2020

		Farmaceut Moderna: Ons coronavaccin is voor 94,5 procent effectief
		Trouw / ANP / Redactie 16 november 2020

		Een coronavaccin van de Amerikaanse farmaceut Moderna is volgens voorlopige
		onderzoeksresultaten voor 94,5 procent effectief bij het voorkomen van een
		besmetting met het coronavirus.

		Moderna werkt aan het vaccin mRNA-1273. Europese landen hebben alvast tientallen miljoenen
		doses daarvan besteld, de Europese medicijnwaakhond is een versnelde beoordeling gestart.
		Voor de tests maakt Moderna gebruik van ongeveer 30.000 proefpersonen, waaronder ook veel
		kwetsbare en oudere mensen. Een deel krijgt het kandidaat-vaccin, een ander deel krijgt een
		placebo. In die controlegroep liepen negentig mensen het coronavirus op. Bij de mensen die het
		middel van Moderna kregen, raakten maar vijf personen besmet. Van die 95 besmette
		personen werden er elf ernstig ziek, allen uit de controlegroep van mensen die een placebo
		hadden gekregen. Volgens Moderna zijn er geen grote veiligheidsproblemen aan het licht
		gekomen tijdens de tests.

		Moderna is de tweede fabrikant die hoopvolle resultaten biedt in de ontwikkeling van een
		coronavaccin. Concurrent Pfizer meldde eerder dat zijn potentiële vaccin 90 procent effectief is.
		Daarnaast is er nog een handvol vaccins in de maak.

		Moderna gebruikt een nieuwe techniek waarbij een stukje genetische code van het coronavirus
		wordt geïnjecteerd. Het lichaam maakt daardoor virale eiwitten aan. Daar word je niet ziek van,
		maar het immuunsysteem reageert wel door afweerstoffen aan te maken.

		“De gegevens zien er veelbelovend uit”, reageert Eleanor Riley, hoogleraar immunologie aan de
		universiteit van Edinburgh, tegenover persbureau Reuters. “De bijwerkingen lijken ongeveer
		gelijk te zijn aan de gebruikelijke bijwerkingen van vaccinaties voor volwassenen, zoals het
		griepvaccin. Nog onduidelijk is of het vaccin ook de verspreiding van het virus verhindert, maar
		over het algemeen is dit uitstekend nieuws.” Bijwerkingen van het Moderna-vaccin zijn onder
		andere vermoeidheid, hoofdpijn en spierpijn bij enkele patiënten.

		Anthony Fauci, het wetenschappelijke gezicht van de Amerikaanse strijd tegen het virus, noemt
		de resultaten ‘indrukwekkend'. “We hebben nu twee vaccins die effectief zijn, dus dit is een
		belangrijke stap vooruit, willen we dit virus ooit onder controle krijgen.” Volgens Fauci kunnen er
		eind december vaccins beschikbaar zijn in de VS voor mensen in de risicogroep.

		Nederland kan 3 miljoen doses krijgen
		De Europese Unie heeft met Moderna een voorlopige deal voor 80 miljoen doses van het vaccin.
		Vaccins waarvoor contracten zijn afgesloten, worden na definitieve goedkeuring volgens een
		vaste verdeelsleutel aan de lidstaten toegekend. Nederland kan in dit geval rekenen op ruim 3
		miljoen stuks (3,89 procent).

		Zorgminister Hugo de Jonge spreekt van “hoopvolle tussentijdse onderzoeksresultaten”. Hij
		juicht het toe dat het Europese geneesmiddelenbureau EMA ook het vaccin van Moderna
		versneld wil beoordelen. “Zo houden we de vaart erin en is er straks snel duidelijkheid over de
		effectiviteit en veiligheid van de verschillende vaccins.”

		Het volledige artikel: Trouw / ANP / Redactie 16 november 2020

		Snel uit de startblokken en zonder poespas, dit echtpaar ontwikkelde
		het veelbelovende coronavaccin
		NRC Handelsblad - Juurd Eijsvoogel 10 november 2020

		BioNTech uit Duitsland staat aan de wieg van een mogelijk succesvol
		coronavaccin. Het Turks-Duitse echtpaar achter het bedrijf had al vroeg door
		dat er belangrijk werk te doen was.

		Voor Duitsland was het maandag dubbel goed nieuws. Niet alleen bleek er belangrijke
		vooruitgang te zijn geboekt bij de ontwikkeling van een coronavaccin. Maar een relatief klein
		Duits biotechnologiebedrijf speelt daarbij, als initiatiefnemer en partner van het grote
		Amerikaanse farmaceutische concern Pfizer, een sleutelrol.

		Het echtpaar dat de firma BioNTech in 2008 oprichtte, allebei medische onderzoekers met
		Turkse wortels, had al een goede reputatie in de wetenschappelijke wereld en bij investeerders.
		Maar nu zijn topman Ugur Sahin (55) en medisch directeur Özlem Türeci (53), zijn echtgenote,
		opeens landelijke en zelfs internationale bekendheden geworden.



		Dat hun bedrijf gevestigd is aan een straat in Mainz die Am Goldgrube heet, „Aan de goudmijn”,
		wordt daarbij steevast vermeld. De aandelenkoers schoot maandag op de Amerikaanse
		technologiebeurs Nasdaq omhoog, waarmee de beurswaarde van BioNTech op 21,9 miljard dollar
		(18,5 miljard euro) kwam. Sahin bezit 18 procent van de aandelen.

		Co-schappen in Homburg
		Hij was vier toen hij naar Duitsland kwam, waar zijn vader werkte als gastarbeider, zoals dat toen
		heette, in een Ford-fabriek in Keulen. Türeci is in Duitsland geboren als dochter van een Turkse
		arts, die werkte in een klein ziekenhuis in Cloppenburg, Nedersaksen.

		Ze studeerden allebei medicijnen en ontmoetten elkaar begin jaren negentig tijdens hun co-
		schappen in Homburg, waar ze een belangstelling voor kankeronderzoek bleken te delen. Al is
		belangstelling misschien te zuinig uitgedrukt. Zelfs op hun huwelijksdag, vertelde Türeci eens in
		een interview, maakten ze allebei tijd vrij voor laboratoriumwerk.

		In 2001 zetten ze hun eerste bedrijf op, Ganymed Pharmaceuticals, gericht op de ontwikkeling
		van een therapie om het eigen immuunsysteem van kankerpatiënten in te zetten tegen
		kankercellen.

		Nadat ze het bedrijf (volgens het Duitse Management Magazin voor 422 miljoen euro) verkocht
		hadden aan het Japanse Astellas, richtten ze BioNTech op, samen met de Oostenrijkse
		kankerspecialist Christoph Huber, die sindsdien lid is van de raad van commissarissen. In de
		loop der jaren heeft BioNTech grote investeerders aan zich weten te binden, waaronder de Bill &
		Melinda Gates Foundation.

		Opmerkelijk is hoe snel BioNTech bij het zoeken naar een vaccin uit de startblokken kwam. Al in
		januari, enkele dagen nadat Sahin in The Lancet over het virus had gelezen, stortte het bedrijf,
		dat zo’n 1.300 werknemers heeft, zich in de race om een vaccin. Er werden 500 mensen
		vrijgemaakt voor het project.

		Geen poespas
		In maart sloot BioNTech samenwerkingsovereenkomsten met het Amerikaanse Pfizer en het
		Chinese Fosun. De Duitse overheid stelde 375 miljoen euro beschikbaar om snel met de
		massaproductie te kunnen beginnen als het vaccin is goedgekeurd.

		Sahin, die de naam heeft niet van poespas te houden, liet zich maandag niet meeslepen door
		alle opwinding. Nuchter zei hij dat „de eerste tussentijdse analyse van onze internationale fase-
		drie-studie erop wijst dat een vaccin Covid-19 verhinderen kan”.

		Terwijl boulevardblad Bild in een kop „het Duitse vaccinwonder” toejuicht, moet Sahin niets
		hebben van pogingen een vaccin een nationaal stempel op te drukken. „Samenwerking is
		absoluut cruciaal voor deze internationale uitdaging”, zei hij eerder dit jaar tegen de Frankfurter
		Allgemeine Zeitung. Hij sloot uit dat een vaccin alleen beschikbaar zou komen voor bijvoorbeeld
		China, Duitsland of de Verenigde Staten.

		Het volledige artikel: NRC Handelsblad - Juurd Eijsvoogel 10 november 2020

		Koploper in vaccinrace overtreft verwachtingen
		NRC Handelsblad - Niki Korteweg, met medewerking van Pim van den Dool 9 november 2020

		Het vaccin van farmaceut Pfizer verlaagt het risico op Covid-19 met 90 procent.
		„Dat is hoger dan ik durfde hopen.”

		De allereerste resultaten van een van de koplopers in de wereldwijde race naar een coronavaccin
		overtreffen alle verwachtingen. Het kandidaatvaccin van de farmaceut Pfizer, dat het samen met
		het Duitse biotechbedrijf BioNTech ontwikkelt, beschermt voor meer dan 90 procent tegen de
		ziekte Covid-19. Dat meldt het bedrijf maandag op basis van een tussentijdse analyse van hun
		uitvoerige lopende studie onder ruim 43.500 proefpersonen. Ook zijn er tot zover geen ernstige
		bijwerkingen gezien. Het bedrijf heeft de onderliggende gegevens nog niet openbaar gemaakt.
		Maar het is de eerste aanwijzing dat de vaccins die nu in een razend tempo worden ontwikkeld,
		daadwerkelijk kunnen helpen om de pandemie in te dammen.

		„Negentig procent effectiviteit, dat had ik niet verwacht. Dit is heel hoopvol”, zegt Cécile van Els,
		immunoloog bij het RIVM en hoogleraar vaccinologie aan de Universiteit Utrecht. „We wisten dat
		dit de maand van de waarheid zou worden, waarin de eerste producenten hun tussentijdse
		resultaten krijgen. Dit is een hoger percentage dan ik had durven hopen.” Het is ook hoger dan
		de 50 procent bescherming die autoriteiten zoals de wereldgezondheidsorganisatie WHO en de
		Amerikaanse FDA minimaal zouden willen zien.

		De fase 3 studie van Pfizer startte op 27 juli. „Voor een vaccinonderzoek is twee, drie maanden
		niet lang. Deze conclusie klopt dus voor de periode dat ze hebben kunnen meten. Maar nog
		steeds is het indrukwekkend dat je dit verschil ziet”, zegt Van Els.

		Afgelopen zondag analyseerde een onafhankelijke commissie tussentijds de gegevens van de
		grote fase 3 studie van Pfizer. Toen bleek dat er in totaal 94 mensen ziek waren geworden na
		een besmetting met het coronavirus SARS-CoV-2. Minder dan 10 procent daarvan zat in de
		groep proefpersonen die twee doses van het testvaccin hadden gekregen. Het overige deel zat
		in de groep die een nepvaccin kreeg. Op basis van de getallen concludeert Pfizer dat het vaccin
		90 procent bescherming biedt. Die bescherming bood het vaccin al 28 dagen na de start van de
		vaccinatie: tussen de eerste en de tweede prik zaten 21 dagen, en een week later waren ze
		beschermd.

		In echte wereld minder bescherming
		Hoe hoog het percentage bij gebruik in de echte wereld zal zijn, zal nog moeten blijken. Vaak
		valt het dan wat lager uit. „De omstandigheden in een studie zijn optimaal: vlak na de
		vaccinatie is de afweer op zijn best, de groep proefpersonen is wel divers maar wel gezonder
		dan gemiddeld”, zegt Van Els. „Maar ook dan is het goed als je bij 90 begint. Hoe hoger dat
		percentage, hoe makkelijker het zal zijn om een groot deel van de mensen immuun te maken.”

		Ook op andere vlakken blijven nog vragen onbeantwoord. Het is bijvoorbeeld nog niet duidelijk
		hoe lang de bescherming blijft bestaan, of het ook beschermt tegen infectie met het virus (en
		dus niet alleen tegen ziek worden), en of er wellicht bijwerkingen aan het licht zullen komen na
		een langere tijd.

		Van Els verwacht niet dat de met het vaccin opgewekte immuniteit snel weer weg zal zakken. Die
		vrees bestaat bij sommige experts omdat af en toe mensen die al een keer Covid-19 hebben
		gehad, opnieuw worden besmet. „Dit is niet hetzelfde als na een infectie. Daarbij is soms het
		virus zelf de stoorzender die voorkomt dat er een normale immuniteit wordt opgebouwd.”

		Flinke opsteker
		De allereerste resultaten zijn een flinke opsteker voor alle producenten van kandidaatvaccins.
		„Alle koplopers hebben vergelijkbare resultaten in de diermodellen en in de afweerreacties die
		ze opwekken”, zegt Van Els. „Ik zou het heel raar vinden als daar grote verschillen bij komen.”

		Pfizer is van plan om na de derde week van november de aanvraag bij de FDA in te dienen voor
		een goedkeuring voor noodgebruik. Dan heeft de helft van de proefpersonen het testvaccin
		minimaal twee maanden geleden gekregen. Van Els schat in dat de FDA en ook de EMA, de
		Europese goedkeurende instantie, daar pakweg twee weken over doen. „Dan moet je daarna
		nog toestemming van de Europese Commissie hebben, die zullen daar ook maximaal twee
		weken over doen”, zegt Van Els.

		Het proefvaccin van Pfizer, BNT162b2, is een entstof op basis van genetisch materiaal van het
		coronavirus, mRNA, verpakt in minuscule vetdruppeltjes: nanopartikels. Ingespoten zorgt dat
		ervoor dat de lichaamscellen van de gevaccineerde zelf een stukje van een corona-eiwit maken,
		waartegen dan een immuunreactie op gang komt. Vaccins op basis van deze technologie zijn
		nog niet eerder toegelaten op de markt. Een van de andere koplopers in de race, het vaccin van
		het Amerikaanse bedrijf Moderna, is ook gebaseerd op mRNA.

		De productie en de distributie van een rna-vaccin zoals dat van Pfizer kunnen nog voor
		onvoorziene uitdagingen zorgen. Dergelijke vaccins zijn nog nooit op grote schaal geproduceerd
		en gebruikt. En ze moeten diepgevroren worden vervoerd en bewaard, wat bij gebruik in
		ontwikkelingslanden een probleem kan zijn.

		Nederland heeft binnen de Europese Unie met Pfizer en BioNTech in september afspraken
		gemaakt. Als het coronavaccin wordt goedgekeurd kan de EU 200 miljoen doses kopen, met
		een optie van nog eens 100 miljoen. De vaccins zullen naar rato worden verdeeld, Nederland
		zou dan tussen de 7,7 en 11,7 miljoen doses van het Pfizer-vaccin krijgen.

		Het volledige artikel: NRC Handelsblad - Niki Korteweg, met medewerking van Pim van den Dool
		9 november 2020

		'Enorme doorbraak' farmaceut Pfizer: Coronavaccin vaak 90 procent
		effectief én veilig
		AD - Stephen Friedrichs en Chris van Mersbergen 9 november 2020

		Pfizer lijkt als eerste met een vaccin tegen corona op de markt te gaan komen.
		Eind deze maand volgt een marktaanvraag, meldt de Amerikaanse farmaceut. Uit
		de nieuwste onderzoeksresultaten van Pfizer, die vandaag zijn gepubliceerd,
		blijkt dat het vaccin enorm goed aanslaat. Deskundigen reageren enthousiast,
		maar zien wel nog een addertje onder het gras.

		Het gaat om de eerste resultaten van het fase 3-onderzoek, het laatste stadium voordat een
		vaccin de markt op mag. In die fase wordt een vaccin op ruim 43.000 mensen getest. Uit een
		eerste analyse blijkt dat 94 proefpersonen het coronavirus kregen. Het overgrote deel daarvan
		zat echter in de placebogroep, meldt Pfizer, dat op basis van de getallen concludeert dat het
		vaccin voor 90 procent effectief lijkt te zijn.

		Dat percentage is veel hoger dan verwacht en nodig is om een vaccin op de markt te mogen
		brengen. Ter vergelijking: de meeste vaccins hebben een effectiviteitsgraad van rond de 80
		procent; in het geval van corona zijn gezondheidsautoriteiten al tevreden met een effectiviteit
		van meer dan 50 procent.

		Bijwerkingen
		Voorlopig zijn tijdens de studies van het vaccin ook nog geen grote problemen op het gebied
		van bijwerkingen ontstaan, meldt de Amerikaanse farmaceut.

		Hoewel nog niet alle resultaten binnen zijn, spreekt Pfizer-directeur Albert Bourla van een
		‘enorme doorbraak’: ,,Met dit nieuws zijn we een behoorlijke stap dichterbij een vaccin dat een
		einde moet maken aan deze wereldwijde gezondheidscrisis.”

		Anke Huckriede, hoogleraar vaccinologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, noemt de
		resultaten van Pfizer ‘beter dan verwacht’: ,,Dit is goed nieuws, zeker op korte termijn. Het lijkt
		er nu echt op dat het vaccin in ieder geval voor enige tijd een goede bescherming biedt tegen
		het coronavirus.”

		Addertje onder het gras
		Toch is nog wel een addertje onder het gras, zegt Huckriede: ,,De vraagt blijft in hoeverre het
		vaccin op langere termijn werkzaam is. Dat is aan de hand van deze resultaten nog niet te
		zeggen.” Ze verwacht dat de hoge effectiviteit van ruim 90 procent ook geen stand houdt. ,,Dat
		zal op termijn wel iets gaan dalen.”

		Ook is de vraag wat het nieuws betekent voor andere vaccinprojecten, vervolgt Huckriede. ,,Op
		het moment dat je weet dat er een werkzaam vaccin tegen corona op de markt is, kun je je
		afvragen in hoeverre het nog ethisch is om bij andere vaccinonderzoeken proefpersonen een
		placebo voor te schotelen. Dat is een lastige discussie die nu binnen de wetenschap gaat spelen
		en waar niet zo snel een bevredigend antwoord op te geven is.”

		Ook Marjolein Kikkert, moleculair viroloog aan het Leiden University Medical Center (LUMC), is
		positief verrast door het nieuws. ,,Het lijkt er nu echt op dat we een werkzaam vaccin tegen
		corona hebben. Een effectiviteit van meer dan 90 procent is echt enorm hoog. Ook bijzonder:
		Pfizer maakt gebruikt van een mRNA-techniek, er is niet eerder aan de hand van mRNA een
		vaccin tegen een virus op de markt gebracht.”

		Het grote voordeel van mRNA: het is veilig - want er wordt geen gebruik gemaakt van bestaand
		virus - en makkelijk te produceren. Kikkert: ,,Ik verwacht daarom dat dit vaccin op korte termijn
		op grote schaal kan worden gedistribueerd, doch daarvoor moet wel eerst nog toestemming
		worden gegeven.”

		Aanvullende resultaten
		Pfizer, dat samenwerkt met de Duitse farmaceut BioNTech, hoopt de aankomende twee weken
		de aanvullende resultaten te publiceren. Ondertussen wil de farmaceut een marktaanvraag doen
		bij de FDA, de Amerikaanse gezondheidsautoriteiten. Die stellen als eis dat een vaccin minimaal
		50 procent effectief is: die doelstelling lijkt ruimschoots gehaald.

		Pfizer gaat door met de fase 3-studie tot 164 bevestigde coronagevallen hebben
		plaatsgevonden onder de studiegroep.

		Nederland
		Ook Nederland heeft, samen met de andere lidstaten van de Europese Unie, 200 miljoen doses
		van het Pfizer-vaccin besteld. In Europa worden vaccins gekeurd door het EMA, het Europees
		Geneesmiddelen Agentschap. Het vaccin is daar al in rolling review, laat een woordvoerder
		weten: ,,Daarbij analyseren we de data die wel al hebben, zo kunnen we snel handelen zodra
		alle resultaten binnen zijn.”

		Omdat Nederland recht heeft op 3,89 procent van de gekochte vaccins, mag ons land rekenen
		op een kleine 8 miljoen doses. Omdat er twee prikken nodig zijn, zouden daarmee dus een
		kleine 4 miljoen Nederlanders een vaccin kunnen krijgen.

		Productie
		Het is overigens niet zo dat alle vaccins meteen klaar zijn als het wordt toegelaten op de
		markt. Pfizer produceert het vaccin in onder meer de VS, België en Duitsland. Dit jaar zouden al
		100 miljoen doses beschikbaar kunnen zijn, meldde de farmaceut eerder. In 2021 zouden er
		1,3 miljard vaccins geproduceerd kunnen worden.

		Het is niet bekend hoeveel de Europese Commissie betaalt voor het vaccin. In de VS sloten
		Pfizer en BioNTech een deal van 1,95 miljard dollar voor 100 miljoen doses. Dat is dus 19,50
		dollar per injectie, en 39 dollar voor de benodigde twee.

		Niet tegen kostprijs
		Andere rijke landen hoeven niet op korting te rekenen, stelde het bedrijf eerder al. ,,Ik vind het
		ontzettend verkeerd”, zei Pfizer-baas Bourla zelfs over het leveren van vaccins tegen kostprijs.
		Zijn stelling: een bedrijf moet geld verdienen, ook in deze ongekende crisis. Niet onbelangrijk
		om te melden: Pfizer en BioNTech ontwikkelen hun vaccin naar eigen zeggen zonder subsidie.

		Pfizer gebruikt voor zijn vaccin de hypermoderne mRNA-techniek. Daarbij wordt op basis van
		genen van het Covid-19-virus een stukje genetisch materiaal gemaakt en ingespoten.

		Een mogelijk struikelblok, misschien niet voor rijke landen als Nederland maar wel voor armere
		landen met gebieden die moeilijker toegankelijk zijn: het mRNA-vaccin moet extreem koud
		worden bewaard, in het geval van Pfizer op temperaturen tot min 80 graden. Dat maakt de
		distributie veel complexer.

		Productie
		Lang lag de Brits-Zweedse farmaceut AstraZeneca met het aan de universiteit van Oxford
		ontwikkelde coronavaccin aan kop in de race om als eerste met een werkend middel te komen.
		AstraZeneca kreeg dit najaar echter te maken met tegenslag, toen een proefpersoon te maken
		kreeg met een niet meteen verklaarbare bijwerking. Daardoor lagen de studies met het vaccin
		vooral in de VS een hele tijd stil - inmiddels zijn ze weer hervat.

		AstraZeneca hoopt eind dit jaar met resultaten van de fase 3-studie onder duizenden mensen
		te komen. Ook het Amerikaanse Moderna en het Nederlands-Belgisch-Amerikaanse
		Janssen/Johnson&Johnson is goed op weg met een coronavaccins. Al deze vaccins zijn door de
		Europese Commissie gekocht. Nederland heeft recht op 3,89 procent van de bestelde vaccins. In
		totaal gaat het - mochten alle vaccins werken - om vele miljoenen doses.

		Het volledige artikel: AD - Stephen Friedrichs en Chris van Mersbergen 9 november 2020

		Pfizer: nog geen gegevens over effectiviteit coronavaccin
		Transport-online.nl / bron ANP RTR 27 oktober 2020

		NEW YORK - Farmaceut Pfizer kan nog niets zeggen over de effectiviteit van het
		coronavaccin dat het bedrijf ontwikkelt. Een onafhankelijke commissie van
		wetenschappers heeft nog geen tussentijdse analyse kunnen uitvoeren die moet
		uitwijzen of het middel effect heeft, zo meldde het concern in een
		kwartaalupdate.

		De tussentijdse analyse is pas mogelijk als minstens 32 deelnemers aan een grootschalig
		onderzoek naar het vaccin besmet zijn geraakt met het nieuwe coronavirus. Topman Albert
		Bourla stelde onlangs in een open brief dat Pfizer mogelijk eind november al om versnelde
		goedkeuring voor het vaccin zal vragen bij de Amerikaanse toezichthouder FDA. Dat zal alleen
		gebeuren als het middel veilig wordt geacht en er bewijs is dat het vaccin effect heeft, zo schreef
		hij.

		Pfizer had ook opbeurend nieuws over het vaccin. De werving van deelnemers aan zijn
		zogeheten Fase 3-onderzoek naar het coronavaccin is bijna rond. Inmiddels doen ruim 42.000
		mensen mee aan klinische tests met het vaccin, terwijl het Amerikaanse concern zich ten doel
		heeft gesteld 44.000 deelnemers te werven. Pfizer meldde in zijn kwartaalupdate dat 36.000
		mensen een tweede dosis hebben gekregen van het middel, dat samen met Duitse BioNTech
		wordt ontwikkeld.

		Pfizer gaf de update samen met zijn cijfers over het derde kwartaal. Daarin daalden de
		opbrengsten met 4 procent tot 12,1 miljard dollar. Dat kwam onder andere doordat te midden
		van de coronapandemie minder Amerikanen op doktersbezoek gingen, dus er ook minder
		medicijnen voorgeschreven werden. Daarnaast was de vraag naar medicijnen in China lager door
		de virusuitbraak.

		Het volledige artikel: Transport-online.nl / bron ANP RTR 27 oktober 2020

		Ons immuunsysteem gefopt en aan de bak tegen covid19 met nep-spikes
		Scientias - Monique Siemsen 26 juli 2020

		Wereldwijd wordt met man en macht aan een coronavaccin gewerkt. Men werkt daarbij met RNA,
		mRNA en nu ook: nagemaakte spikes van de corona-partikel. Zal dit de doorbraak zijn, die we
		zo hard nodig hebben?

		Wetenschappers van het Laboratorium voor Virologie van Wageningen University Research
		hopen het van harte. Het onderzoek is een Europees initiatief van de farmaceutische industrie
		en de universiteiten in Kopenhagen en Tübingen, die de hulp inriepen van Wageningen, maar
		ook van het Leids Universitair Medisch Centrum. Daar heeft men de knowhow in huis om met
		het infectieuze coronavirus te werken. Met als gevolg een aanpak, die anders blijkt dan
		anderen: de wetenschappers werken aan de fabricatie van de inmiddels zo bekende spikes, die
		op de corona-partikel prijken.

		De bedoeling is dat ons immuunsysteem alarm slaat en antistoffen gaat aanmaken tegen het
		coronavirus, zonder dat dit virus zelf verwerkt hoeft te worden in een vaccin. Het
		immuunsysteem hoeft slechts de spikes te herkennen van de infectieuze boosdoener, zonder
		daar daadwerkelijk mee te maken te krijgen. Als het immuunsysteem antistoffen aanmaakt
		tegen de nep-spikes, zullen deze antistoffen aan het werk gaan, als zij de echte spikes van
		het schadelijke virus ontwaren en is er dus immuniteit.

		De spikes-eiwitten worden gemaakt van insectencellen, een methode die bij de WUR ook
		gebruikt wordt in het maken van vaccins tegen bijvoorbeeld het zikavirus. Volgens viroloog dr. ir.
		Gorben Pijlman van de Universiteit Wageningen, zitten daar duidelijke voordelen aan. “Met
		insectencellen kunnen snel en veilig grote hoeveelheden eiwitten worden aangemaakt. In
		Wageningen gebruiken we cellen uit de nachtvlinder Spodoptera frugiperda. Daarin wordt de
		DNA-code geïntroduceerd van de spikes, die op de buitenkant van het coronavirus zitten.”

		De methode zal zich prima lenen voor fabricage op grote schaal, wat natuurlijk belangrijk is als
		het gaat om een vaccin, dat in grote hoeveelheden gemaakt moet kunnen worden. “In ons lab
		hebben we bioreactoren van één tot vijftien liter. Die zijn voldoende groot om snel testeiwitten
		te maken voor dierproeven. Als blijkt dat de methode van ons consortium succesvol is en je
		het daadwerkelijk als vaccin op de markt wilt gaan brengen, wordt opgeschaald naar grotere
		bioreactoren. In de industrie werken ze bij dit soort kweekprocessen bijvoorbeeld met reactoren
		die tot wel tweeduizend liter groot zijn,” aldus Pijlman.

		Het kan nog wel anderhalf jaar duren voordat een hierop gebaseerd vaccin, ingezet kan worden.
		Mogelijk zijn er al eerder andere vaccins beschikbaar. Dat is geen zorg voor Pijlman. “We zien
		dit niet als een wedstrijd. Er is grote saamhorigheid en openheid onder onderzoekers. Het is
		alleen maar goed dat er verschillende methodes zijn, waarmee nu een vaccin wordt ontwikkeld.
		Daarnaast leveren alle strategieën uiteindelijk wellicht een gecombineerde aanpak op.
		Bijvoorbeeld een combinatie van twee vaccins die een verschillend werkingsmechanisme hebben,
		en elkaar zo versterken.”

		Overigens is het niet zo dat het werk met de nep-spikes tot de ontwikkeling van alleen een
		vaccin hoeft te leiden. Het onderzoek is ook geschikt voor andere toepassingen, zoals het
		ontwikkelen van tests. Er kan mee in kaart worden gebracht of mensen al immuun zijn. Als
		iemand namelijk al antistoffen van het virus heeft aangemaakt, zullen deze antistoffen ook
		reageren op de nep-spikes. Op basis van die feiten, kunnen er dus heel goed corona-tests
		ontwikkeld worden met dit onderzoek.

		De vraag is nu wanneer het vaccin gereed zou zijn en ingezet kan worden. Pijlman meent dat
		het project goed op schema ligt. “Binnen ons consortium zijn al de eerste succesvolle
		dierproeven gedaan met een kandidaat-vaccin, dat is gebaseerd op het RBD oftewel receptor-
		bindend domein van de spikes. Dit is het belangrijkste onderdeel van de spikes en kan
		mogelijk op zichzelf al voldoende herkend worden door het immuunsysteem. De spikes die in
		Wageningen en bij andere partners worden ontwikkeld, zijn groter en completer en dus nog
		beter herkenbaar dan het RBD, maar zijn ook wat lastiger om te produceren. We verwachten dat
		onze spikes na de zomer ook getest zullen worden. Vervolgens is het afwachten of het RBD-
		vaccin goede resultaten geeft bij klinische testen. Als dat niet zo is, kunnen we, mits de
		dierproeven succesvol zijn, terugvallen op de completere spikes van ons of van collega-
		onderzoekers.”

		Waar we de spikes van het virus-partikel gedurende lange tijd niet konden luchten of zien,
		kijken we nu dan reikhalzend uit naar het succes van de kunstmatige versies. En naar de
		vaccins en testen die ermee gemaakt kunnen worden.

		Het volledige artikel: Scientias - Monique Siemsen 26 juli 2020

Wetenschappers maken coronavirus look-a-like

Scientias - Vivian Lammerse 22 juli 2020

Eén belangrijk verschil: de look-a-like is veel veiliger om mee te werken.

Talloze wetenschappers onderzoeken momenteel het nieuwe coronavirus SARS-CoV-2, dat zich

in rap tempo over de wereld verspreidt. Deze studies moeten ons meer inzicht verschaffen in

het virus en uiteindelijk leiden tot een vaccin waarmee de wereldbevolking ingeënt kan worden.

Onderzoek naar het virus is echter niet zonder gevaar. En daar hebben onderzoekers nu in een

nieuwe studie gepubliceerd in het vakblad Cell Host & Microbe iets slims op bedacht.

Het virus SARS-CoV-2 dat de ziekte COVID-19 veroorzaakt kan alleen veilig worden bestudeerd

onder hoogwaardige veiligheidsomstandigheden. Wetenschappers die met het besmettelijke

virus omgaan, moeten bijvoorbeeld beschermende pakken dragen die het hele lichaam

omsluiten en werken in laboratoria met gespecialiseerde ventilatiesystemen. Hoewel deze

voorzorgsmaatregelen nodig zijn, vertragen ze tegelijkertijd de inspanningen om medicijnen en

vaccins voor COVID-19 te vinden. Want veel wetenschappers hebben helemaal geen toegang tot

deze vereiste voorzieningen. “Eén van de problemen bij de zoektocht naar een vaccin is dat veel

van de tests gedaan moeten worden in speciale faciliteiten,” zegt onderzoeker Michael

Diamond. “De meeste klinische laboratoria en bedrijven beschikken hier echter niet over.”

Om dat te verhelpen, hebben onderzoekers nu een coronavirus look-a-like ontwikkeld. Dit

nagebootste coronavirus draagt de naam VSV-SARS-CoV-2. Het virus lijkt in veel opzichten

sprekend op het echte SARS-CoV-2, met één belangrijk verschil: het is veel veiliger om mee te

werken. “Met dit surogaatvirus kun je analyses uitvoeren in elk laboratorium zonder risico op

infectie,” legt Diamond uit. “Tegelijkertijd correleren de gegevens perfect met het echte,

infectieuze SARS-CoV-2.”

Om deze dubbelganger van het coronavirus te creëren, namen de onderzoekers het vesiculaire

stomatitisvirus (VSV). Dit is een mild virus dat alom in de virologie gebruikt, omdat het niet zo

gevaarlijk en tegelijkertijd gemakkelijk genetisch te manipuleren is. Vervolgens vervingen de

onderzoekers één van de genen van het virus door één van SARS-CoV-2. Het resulterende

hybride virus infecteert cellen en wordt net als SARS-CoV-2 door antilichamen herkend, maar

vereist niet de aangepaste voorzieningen zoals het echte coronavirus. Dit betekent dat er

gewoon onder normale laboratoriumomstandigheden met dit nagebootste coronavirus gewerkt

kan worden.

Dit slimme, hybride virus is veelbelovend. Want het kan wetenschappers helpen bij het

evalueren van een reeks op antilichamen gebaseerde preventieve middelen en behandelingen

voor COVID-19. Het nagebootste virus kan bijvoorbeeld worden gebruikt om te beoordelen of

een experimenteel vaccin neutraliserende antilichamen opwekt. Maar het kan ook gebruikt

worden om antilichamen te identificeren die mogelijk tot antivirale geneesmiddelen kunnen

leiden. “Omdat het hybride virus er voor het immuunsysteem uitziet als SARS-CoV-2 maar geen

ernstige ziekte veroorzaakt, is het een potentieel kandidaat voor een vaccin,” zegt Diamond. Op

dit moment voeren de onderzoekers dan ook verdere studies uit om de mogelijkheden in kaart

te brengen.

Ondertussen stromen de aanvragen voor VSV-SARS-CoV-2 binnen. “Ik heb nog nooit zoveel

aanvragen voor wetenschappelijk materiaal gehad in zo’n korte tijd,” zegt onderzoeker Sean

Whelan. “We hebben het virus al geleverd aan onderzoekers in Argentinië, Brazilië, Mexico,

Canada en de Verenigde Staten. Daarnaast hebben we verzoeken in behandeling in het

Verenigd Koninkrijk en Duitsland. Nog voordat we de studie hadden gepubliceerd, had het

nieuws dat we met een coronavirus look-a-like bezig waren zich verspreid en druppelden de

aanvragen binnen.”

De hoop is dat we binnen afzienbare tijd een vaccin tegen het nieuwe coronavirus hebben. Want

het virus verspreidt zich nog altijd over de wereld. Ook in Nederland neemt het aantal

besmettingen weer toe. Het maakt opnieuw duidelijk dat een vaccin de enige manier is om dit

virus er voorgoed onder te krijgen. Er zijn echter al wel enkele veelbelovende vaccins op het

toneel verschenen, zoals het door de universiteit van Oxford ontwikkelde AZD1222, het

Amerikaanse mRNA-1273 en dit Chinese vaccin. Toch zijn we er nog niet. Het is nog even

afwachten of deze vaccins ook daadwerkelijk op grote schaal ingezet zullen worden.

Het volledige artikel: Scientias - Vivian Lammerse 22 juli 2020

Er is weer een veelbelovend coronavaccin ontwikkeld: maak kennis

met BNT162B1

Scientias - Caroline Kraaijvanger 2 juli 2020

Het vaccin lijkt geen onoverkomelijke bijwerkingen te hebben en de gewenste immuunreactie

op te roepen.

Dat blijkt uit een kleinschalig klinisch onderzoek, uitgevoerd in de Verenigde Staten. Aan het

onderzoek namen 45 proefpersonen (tussen de 18 en 55 jaar oud) deel. Een deel van de

proefpersonen kreeg twee keer een injectie, waarbij elke keer een kleine hoeveelheid vaccin

werd ingespoten. Een ander deel kreeg het vaccin eenmalig – in een wat grotere dosis –

toegediend. En weer een ander deel ontving tweemaal een placebo.

En de voorlopige resultaten suggereren dat het vaccin – aangeduid als BNT162b1 – potentie

heeft, zo schrijven de onderzoekers in hun paper (dat nog peer-review moet ondergaan). Het

vaccin bleek het meest effectief te zijn wanneer het twee keer werd toegediend; 7 dagen na de

tweede injectie hadden proefpersonen al meer SARS-CoV-2-neutraliserende antistoffen in hun

lichaam dan voormalige coronapatiënten.

En ook de proefpersonen die slechts eenmalig een wat grotere dosis van het vaccin toegediend

kregen, maakten deze neutraliserende antistoffen aan. Maar wel in veel kleinere hoeveelheden.

Zo werden 21 dagen na de eenmalige injectie in het lichaam van deze proefpersonen minder

SARS-CoV-2 neutraliserende antistoffen aangetroffen dan in het lichaam van voormalige

coronapatiënten.

Tijdens dit eerste kleinschalige klinische onderzoek stond niet alleen de effectiviteit van het

vaccin centraal. Minstens zo belangrijk is de veiligheid ervan. En dus werd er ook gekeken naar

eventuele bijwerkingen. Die bleken er wel te zijn, maar ze waren in de meeste gevallen mild en

kortdurend, zo stellen de onderzoekers. Bovendien vormden ze op geen enkel moment een

reële bedreiging voor de gezondheid. Zo klaagden veel proefpersonen na injectie over pijn op

de plaats waar het vaccin was toegediend. Ook bleken sommige proefpersonen na toediening

van het vaccin koorts te ontwikkelen. Dat gebeurde met name vaak nadat proefpersonen een

tweede dosis van het vaccin toegediend kregen. De koorts zakte echter vaak al binnen één dag,

zo merken de onderzoekers op. Al met al is er dan ook geen sprake van ernstige bijwerkigen

en dus genoeg reden om dit kandidaat-vaccin verder te gaan testen.

En dat is precies wat BioNTech – het bedrijf dat het vaccin samen met het farmaceutische bedrijf

Pfizer ontwikkelde en test – van plan is. Eind deze maand moet er al een tweede klinische

studie starten waarbij tot wel 30.000 gezonde proefpersonen het vaccin toegediend krijgen. Uit

dit grootschalige onderzoek zal moeten blijken of het vaccin de kans dat mensen door SARS-

CoV-2 geïnfecteerd worden, ook aanzienlijk kan verkleinen.

Als ook dat tweede klinische onderzoek positief verloopt, kan het vaccin – nadat het door de

autoriteiten is goedgekeurd – al vrij snel beschikbaar komen. BioNTech en Pfizer verwachten

eind dit jaar al 100 miljoen doses af te kunnen leveren. En tegen het eind van 2021 zouden er

meer dan 1,2 miljard doses beschikbaar kunnen zijn.


	BNT162b1 is een zogenoemd mRNA-vaccin en werkt net ietsje anders dan de traditionele vaccins.

	Traditionele vaccins bevatten vaak een verzwakte of dode ziekteverwekker. Door die in het lichaam in te brengen, kan het immuunsysteem antistoffen tegen die ziekteverwekker aan gaan maken. En wanneer je lijf dan eens met een levende of sterkere versie van zo’n ziekteverwekker geconfronteerd wordt, is het al voorbereid en kan het direct in de aanval, waardoor de ziekteverwekker je niet ziek kan maken of de ziekte mild verloopt.

	mRNA-vaccins zijn vrij nieuw en werken anders. Hierbij wordt RNA – eigenlijk de instructies voor het maken van een stukje van de ziekteverwekker – in het lichaam ingespoten. Dit RNA nestelt zich in je cellen, waarna deze de instructies op gaan volgen en dat stukje van de ziekteverwekker – een eiwit – gaan aanmaken en het immuunsysteem er antistoffen tegen kan genereren.

Het volledige artikel: Scientias - Caroline Kraaijvanger 2 juli 2020

		Welk coronavaccin heeft de overheid voor ons gekocht? 5 feiten over
		het Oxford-vaccin
		Gezondheidsnet - Heleen Croonen 24 juni 2020

		De Nederlandse overheid heeft samen met Frankrijk, Italië en Duitsland een contract gesloten
		met farmaceutisch bedrijf AstraZeneca. Het gaat over de aankoop van 300 miljoen stuks van
		het Oxford-vaccin, dat mogelijk beschermt tegen het coronavirus. Vijf feiten over dit Oxford-
		vaccin en de race naar een werkzaam vaccin.

1		Feit 1: Het Oxford-vaccin is onaf
		Het vaccin is nog niet klaar. Het is niet goedgekeurd om bij mensen te gebruiken, daarvoor is
		nog meer onderzoek nodig. Het Oxford-vaccin is een onschadelijk gemaakt verkoudheidsvirus
		met de stekels van het coronavirus op de buitenkant. De hoop is dat het immuunsysteem
		antilichamen maakt tegen die stekels. Komt het echte virus langs, dan ben je beschermd.

		Volgens het overzicht van de WHO van 9 juni is dit vaccin wel het verst gevorderd van allemaal.
		Daar kun je over twisten, want de concurrerende vaccins zijn ook druk bezig met het organiseren
		van de zogenaamde 'fase 3- onderzoeken', oftewel de laatste grote horde voor goedkeuring
		van een medicijn of vaccin.

2		Feit 2: Het Oxford-vaccin wordt bij grote groepen mensen onderzocht
		Het vaccin hoort tot de kopgroep van vaccins, maar half mei was er teleurstellend nieuws dat
		het vaccin tegenviel bij het onderzoek bij een klein onderzoek bij resusapen. Daarna kwamen er
		juist weer positievere berichten over het vaccin, zoals de goedkeuring voor uitbreiding van het
		onderzoek van 1000 naar 10.000 mensen. Daar komt bij dat er een onderzoek gepland staat
		met nog eens 30.000 mensen. Of het Oxford-vaccin de eindstreep haalt, en inderdaad wordt
		goedgekeurd bij mensen, blijft echter onzeker.

3		Feit 3: Er zijn ook andere kansrijke vaccins
		Er zijn pakweg 10 vaccins die nu worden getest bij mensen, volgens het nieuwste WHO-overzicht.
		Komende maanden zal bekend worden welke vaccins veilig zijn en beschermen tegen het
		coronavirus en welke niet. Andere kanshebbers zijn bijvoorbeeld het Amerikaanse ‘Moderna-
		vaccin’ en het eveneens Amerikaanse Innovio-vaccin. In Duitsland test Pfizer een RNA-vaccin.
		Novavax is weer van Amerikaans/Zweedse makelij. De rest van de lijst bestaat uit Chinese
		vaccins. Hierover weten we helaas niet zoveel.

		De alliantie van de vier Europese landen is ook in gesprek met andere farmaceutische
		bedrijven, aldus het persbericht van de overheid. Mogelijk wordt daar ook zo’n contract mee
		gesloten. Deskundigen denken dat er meerdere vaccins op de markt zullen komen. De ene
		doelgroep zal beter reageren op het ene vaccin, dan het andere.

4		Feit 4: Het vaccin is op zijn vroegst eind dit jaar beschikbaar
		Het onderzoek loopt nog tot mei 2021, dus het duurt nog wel even voor je de prik kan halen.
		Maar AstraZeneca heeft aangegeven dat in september al duidelijk kan zijn of het Oxford-vaccin
		überhaupt werkt. Een ding is nog wel lastig: om te testen of het vaccin beschermt moet er
		coronavirus rondgaan in de bevolking. In Nederland is het virus zo ver ingedamd, dat hier geen
		onderzoek kan worden gedaan naar het Oxford-vaccin. Dat gebeurt in landen waar nog veel
		mensen besmet raken, zoals Brazilië.

5		Feit 5: Als Nederlander heb je grote kans op een vaccin
		Het klinkt cru, maar als inwoner van een rijk land als Nederland heb je best een goede kans op
		een coronavaccin dit jaar of volgend jaar. Het contract gaat over 300 miljoen vaccins, mogelijk
		later uit te breiden naar 400 miljoen vaccins. Ruim genoeg voor 17 miljoen Nederlanders, 60
		miljoen Italianen, 67 miljoen Fransen en 83 miljoen Duitsers uit deze alliantie. De Europese
		Commissie was kritisch op dit contract van de vier landen en had liever ineens een afspraak
		gemaakt voor heel Europa. Maar in het contract staat ook dat andere Europese landen met
		dezelfde afspraken inkopen kunnen doen bij AstraZeneca. Het is een echte race naar de eerste
		vaccins. De Amerikaanse en de Britse overheid hebben ook grote hoeveelheden van het Oxford-
		vaccin gereserveerd en staan waarschijnlijk nog voor ons in de rij.

		Bronnen: Rijksoverheid, WHO, Volkskrant, Algemeen Dagblad en NOS

		Het volledige artikel: Gezondheidsnet - Heleen Croonen 24 juni 2020

		Curevac mag als tweede Duitse bedrijf corona-vaccin op mensen
		testen
		Innovations Origins - Maurits Kuypers 17 juni 2020

		Het biotechbedrijf Curevac uit Tübingen krijgt als tweede Duitse bedrijf en elfde wereldwijd groen
		licht voor een klinische test met een corona-vaccin. Dat heeft het hiervoor verantwoordelijke
		Paul-Ehrlich instituut vandaag bekendgemaakt tijdens een gezamenlijke persconferentie.

		Het nieuws komt slechts enkele dagen nadat de Duitse regering bekendmaakte dat het voor
		300 miljoen euro een belang heeft genomen in Curevac van 23%, iets wat uiterst zelden is in
		de EU. Eerder dit jaar was er ook grote interesse vanuit de VS voor een overname van Curevac,
		maar daar stak de verantwoordelijk minister van economische zaken, Peter Altmaier, toen gelijk
		een stokje voor.

		Volgens bestuursvoorzitter Franz-Werner Haas van Curevac kan er nog deze maand begonnen
		worden met testen. De proeven met dieren zijn allemaal goed verlopen. De testen op mensen
		zullen plaatsvinden in vier Europese steden: Tübingen, Hannover, München en Gent.

		In de eerste fase zullen er 168 deelnemers zijn, waarvan een deel een placebo krijgt
		toegediend. Er wordt gewerkt met drie verschillende doses om te kijken welke hoeveelheid het
		beste werkt. De deelnemers aan de studie krijgen twee injecties: een op de eerste dag van de
		studie en een tweede na 29 dagen. Alle deelnemers zullen verder tot een jaar na de inenting
		intensief worden gevolgd.

		Eerste resultaten van de studie worden verwacht in september of oktober. Voor de definitieve
		toelating moet er daarna nog een veel grotere test plaatsvinden met minstens 10.000
		deelnemers. Volgens Haas kan Curevac direct nadat het vaccin groen licht heeft gekregen
		honderden miljoenen doses produceren. In samenwerking met enkele partners – waaronder de
		Europese Unie dat een krediet van 75 miljoen beschikbaar stelt – denkt het bedrijf dit na
		verloop van tijd op te kunnen schalen naar “miljarden doses”.

		Curevac is het tweede Duitse bedrijf dat de klinische fase in mag. Het andere is Biontech dat zijn
		vergunning eind april kreeg. De internationaal meest vergevorderde vaccins zijn volgens velen
		een van de Universiteit van Oxford (ChAdOx1 nCoV-19) in samenwerking met farmaconcern
		AstraZeneca en een in Leiden ontwikkeld vaccin door de firma Janssen Biologics, een dochter
		van Johnson & Johnson.

		De Nederlandse regering zet tot nu toe vooral in op het Oxford-vaccin. Dat bleek vorige week
		toen bekend werd gemaakt dat er samen met Frankrijk, Duitsland en Italië een contract is
		gesloten voor de levering van tenminste 300 miljoen doses van de producent AstraZeneca. Het
		is onbekend hoeveel geld dit heeft gekost. Het Oxford-vaccin bestaat uit een verzwakt
		chimpansee-verkoudheidsvirus, dat is uitgerust met het eiwit-uitsteeksel van het coronavirus
		SARS-CoV-2.

		Volgens de president van het Paul-Ehrlich instituut, Klaus Cichutek, zijn er nu in totaal ruim 130
		bedrijven of instituten bezig met een SARS-CoV-2-vaccin. Curevac is het elfde dat de klinische
		fase ingaat. Wanneer er een vaccin voor het grote publiek beschikbaar zal zijn, is volgens
		Cichutek moeilijk te zeggen. Zijn instituut doet er nu in ieder geval het maximaal mogelijke aan
		om het proces van testen en toelaten zo snel mogelijk te laten verlopen, uiteraard zonder
		daarbij nodeloze risico’s te nemen.

		Hij is wel positief over Curevac, onder meer vanwege hun eerdere resultaten met een
		hondsdolheid-vaccin.

		Curevac werkt net als Biontech niet aan een klassiek vaccin, zoals dat van de Universiteit van
		Oxford en Janssen, waarbij met verzwakte virussen wordt gewerkt. Curevac en Biontech richten
		zich op de nog vrij nieuwe mRNA-techniek. Zij krijgen daarbij vanuit de VS concurrentie
		van Moderna.

		Het volledige artikel: Innovations Origins - Maurits Kuypers 17 juni 2020

		Duitsland neemt miljoenenbelang in ontwikkelaar coronavaccin na
		pogingen van VS om vaccin exclusief te pakken te krijgen
		HLN België 15 juni 2020

		De Duitse overheid neemt een belang van 300 miljoen euro in CureVac, een biotechbedrijf dat
		werkt aan een vaccin tegen het nieuwe coronavirus. Dat heeft het Duitse ministerie van
		Economie maandag bevestigd.

		Het bedrijf CureVac, gevestigd in het Duitse Tübingen, is volop bezig met het testen van een
		vaccin tegen het coronavirus. CureVac werkt daarvoor samen met het Paul Ehrlich Institute for
		Vaccines and Biomedical Medicines.

		Pogingen van de Amerikaanse overheid om CureVac over te nemen, veroorzaakten - hoewel
		nooit formeel bevestigd door het Witte Huis maar wel door het Duitse ministerie van
		Volksgezondheid - politieke ophef in Duitsland.

		Volgens mediaberichten hadden de Amerikanen 1 miljard dollar (zo’n 887 miljoen euro)
		geboden om de exclusieve rechten op het vaccin van het Duitse bedrijf te kopen. “Alleen voor
		de VS”, zou de Amerikaanse president [...] hebben benadrukt.

		De Duitse overheid neemt nu voor 300 miljoen euro een belang in het Duitse biotechbedrijf.
		Daarbij krijgt de overheid een belang van 23 procent in de onderneming. De investering werd
		aangekondigd door minister van Economische Zaken Peter Altmaier (CDU) en loopt via de
		staatsontwikkelingsbank KfW. Volgens Altmaier moet de investering de Duitse biotechsector
		versterken en zal Berlijn geen enkele invloed hebben op de zakelijke beslissingen van CureVac.

		Duitsland heeft inmiddels nieuwe regels ingevoerd om ongewenste buitenlandse overnames van
		farmacie- en biotechbedrijven tegen te houden.

		Het volledige artikel: HLN België 15 juni 2020

		Nederland, Duitsland, Frankrijk en Italië willen Europees
		coronavaccin
		RTL Nieuws 3 juni 2020

		Nederland gaat samenwerken met Duitsland, Frankrijk en Italië in de zoektocht naar een vaccin
		tegen het coronavirus. De vier landen geloven dat ze door samen te onderhandelen en te
		investeren, een grotere kans hebben de eventuele kanshebber te kunnen overtuigen zijn vaccin
		op Europese bodem te produceren.

		Het is een van de hete hangijzers in de coronacrisis: wie vindt als eerste een vaccin, en welke
		landen krijgen dat vaccin als eerste? Met drie andere Europese landen meldt Nederland zich
		vandaag wat nadrukkelijker in de strijd.

		Samen met Duitsland, Frankrijk en Italië vormt ons land vanaf nu de 'Inclusieve Vaccin
		Alliantie'. De landen willen samen investeren in kansrijke initiatieven. In ruil daarvoor zou de
		productie van een vaccin op Europese bodem moeten plaatsvinden. Zo willen de landen zorgen
		voor een 'breed toegankelijk, beschikbaar en betaalbaar' vaccin en vooraan staan wanneer het
		vaccin daadwerkelijk de markt op komt.

		Eerder droeg Nederland al 50 miljoen bij aan de Coalition for Epidemic Preparedness
		Innovations (CEPI), een organisatie die via donaties internationaal onderzoek naar
		coronavaccins financiert.

		Het volledige artikel: RTL Nieuws 3 juni 2020

		Race om eerste coronavaccin: succes en tegenslag
		Reformatorisch Dagblad - Maarten Costerus 27 mei 2020

		Een goedwerkend coronavaccin: dat is de heilige graal voor veel wetenschappers. Wereldwijd zijn
		er 113 vaccins in de maak, waarvan er nu 11 op mensen worden getest. Enkele koplopers
		eruitgelicht.

		Eerst een tegenvaller: een vaccin ontwikkeld door een onderzoeksgroep van de gerenommeerde
		universiteit van Oxford. Toen vorige week de technische details van de studie naar buiten
		kwamen, bleken de resultaten vies tegen te vallen. De gevaccineerde apen hadden evenveel
		virus in hun neus als niet-ingeënte dieren. Intussen gaat het onderzoek naar dit middel bij
		mensen gewoon door. Ook heeft de Britse overheid aangegeven de productie van 30 miljoen
		vaccins op zich te willen nemen. In India is een grote farmaceut het middel zelfs al aan het
		maken.

		Drie andere vaccins lijken meer kans van slagen te hebben: Ad5-nCoV van een
		onderzoeksinstituut in Peking, mRNA-1273 van het Amerikaanse biotechbedrijf Moderna
		Therapeutics en BNT162 van de Duitse farmaceuten BioNTech en Pfizer. Deze vaccins kwamen
		goed door de dierproeven heen en worden nu op mensen getest. Alle drie de vaccins berusten
		op hetzelfde principe: ze bevatten genetische instructies voor de uitsteeksels –de spikes– van
		het coronavirus. Als het vaccin in het lichaam wordt ingespoten, instrueert het cellen om kopieën
		van de spike-eiwitten te maken. Immuuncellen leren zo de uitsteeksels beter te herkennen en
		kunnen bij een virusinfectie –hopelijk– snel in actie komen.

1		Bij het Chinese vaccin is de eerste klinische studie achter de rug. Daarbij kregen 108 gezonde
		vrijwilligers een lage, gemiddelde of hoge dosis toegediend. Twee weken later lieten alle
		deelnemers een zekere mate van een immuunrespons tegen het virus zien. Na 28 dagen had
		bijna iedereen antilichamen in het bloed die binden aan het coronavirus. Inmiddels zijn de
		Chinese wetenschappers een vervolgonderzoek bij 500 deelnemers gestart. Hierin wordt onder
		meer gekeken naar de bijwerkingen van het vaccin tot zes maanden na toediening.

2		Ook het Amerikaanse vaccin mRNA-1273 lijkt effectief. Proefpersonen die het vaccin kregen,
		maakten volgens de producent minstens zoveel antistoffen tegen het virus aan als mensen
		die daadwerkelijk het virus hebben opgelopen.

3		Het Duitse project –met de pretentieuze naam ”Lightspeed”– loopt nu bij 200 gezonde
		proefpersonen. Hierbij wordt onder meer onderzocht welke van vier varianten het beste werkt.

		Ontwikkeling vaccin roept ethische vragen op
		De ontwikkeling van een vaccin, die door de meeste wetenschappers en politici wordt
		toegejuicht, plaatst voor allerlei ethische vragen. Zo maakt de NPV zich zorgen over bepaalde
		vaccins waarbij gebruik wordt gemaakt van cellen uit geaborteerde foetussen. In
		deze cellijnen worden zogenaamde dragervirussen vermenigvuldigd die genetisch materiaal van
		het coronavirus bevatten.

		Om mensen die tegen abortus zijn niet voor extra dilemma’s te plaatsen, pleit de NPV
		[Nederlandse Patiëntenvereniging] voor het ontwikkelen van prolife-vaccins die niet berusten op
		deze foetale cellijnen.

		De reformatorische ethicus prof. Henk Jochemsen merkte in een eerder interview met het RD op
		dat de cellijnen die vaccinproducenten gebruiken over het algemeen zo ver afstaan van het
		oorspronkelijke geaborteerde weefsel dat ze ethisch niet meer belast zijn door de abortus.

		Het volledige artikel: Reformatorisch Dagblad - Maarten Costerus 27 mei 2020

		De kanshebbers voor een vaccin tegen Covid-19
		Beursduivel.be / Belegger.nl 21 mei 2020

		Er lopen nu meer dan 100 verschillende programma's om een vaccin tegen het coronavirus te
		ontwikkelen. De meeste daarvan zullen het niet redden, maar de ondernemingen die een
		succesvol vaccin weten te ontwikkelen zullen hun koersen fors zien stijgen.

		Zo steeg de S&P 500-index in april met 2,7% nadat Gilead Sciences positieve resultaten meldde
		in een klinische studie van zijn antivirale middel remdesivir tegen Covid-19.

		Hoewel het nog te vroeg is om de winnaars en verliezers te kiezen in de grote coronavaccinrace,
		vooral omdat er tot nu toe voornamelijk op dieren is getest, zette Barron’s de belangrijkste en
		meest veelbelovende kandidaten op een rij.



		De hazen
		Vaccins werken door iemand een minieme hoeveelheid van een specifieke ziekteverwekker toe
		te dienen, zodat het immuunsysteem zelf antistoffen gaat aanmaken.
		De snelste vaccinprogramma's proberen stukjes SARS-CoV-2, het virus dat Covid-19
		veroorzaakt, in het lichaam aan te laten maken, in plaats van in het lab. Moderna, Pfizer en
		anderen doen dat met een molecuul dat boodschapper-RNA (mRNA) wordt genoemd.
		Het Amerikaanse Johnson & Johnson en een project van Oxford University in Engeland in
		samenwerking met AstraZeneca doen het met een genetisch gemanipuleerd verkoudheids
		(adeno-)virus (de vector), dat de stekels van het coronavirus heeft gekregen zodat het
		immuunsysteem die leert herkennen. Omdat ervoor gezorgd is dat het gemanipuleerde virus
		zich niet kan vermenigvuldigen, worden mensen er niet ziek van: een non-replicating viral
		vector.
		Vandaag werd bekend dat AstraZeneca via de Biomedical Advanced Research and Development
		Authority meer dan een miljard dollar aan Amerikaanse overheidsfinanciering heeft ontvangen
		voor de doorontwikkeling van dit vaccin.

`		Moderna
		De bedrijven die werken met boodschapper-RNA lijken het snelste goede resultaten te boeken.
		Moderna verwacht in de zomer met een Fase 3-onderzoek te kunnen beginnen, en hoopt
		volgend jaar een vaccin aan de Amerikaanse autoriteiten voor te leggen voor goedkeuring. Het
		streeft naar een productie van een miljard doses per jaar. Mochten de klinische proeven,
		gepland voor deze zomer, zeer voorspoedig verlopen, dan zou Moderna deze herfst al een
		noodgebruikvergunning aan kunnen vragen.

		Pfizer
		Farmaciereus Pfizer zei onlangs dat zijn Covid-19-vaccin tegen oktober klaar zou kunnen zijn
		voor een noodvergunning of een versnelde goedkeuringsprocedure. Het bedrijf ontwikkelt zijn
		mRNA-vaccin samen met BioNTech uit Duitsland. Terwijl Moderna een enkel kandidaat-vaccin
		test, onderwerpt Pfizer momenteel vier afzonderlijke versies van zijn vaccin aan klinische
		proeven. Volgens Mikael Dolsten, hoofd wetenschap van Pfizer, zal rond oktober aan zo’n 8000
		mensen het vaccin zijn toegediend, en zal het bedrijf miljoenen doses klaar hebben voor
		bijvoorbeeld zorgmedewerkers en mensen in risicogroepen. Het bedrijf zegt dat het honderden
		miljoenen doses zal maken in 2021.

		Johnson & Johnson
		Het Amerikaanse Johnson & Johnson is van plan om in september te beginnen met Fase 1-
		proeven met zijn Covid-19 vaccin. Het bedrijf streeft ernaar begin volgend jaar een
		noodvergunning te krijgen en denkt dan tientallen miljoenen doses beschikbaar te hebben.

		De schildpadden
		Stel dat geen van de ‘hazen’ het redt, dan is er nog een grote groep ‘schildpadden’ over die de
		vaccinrace vanuit de achterhoede zouden kunnen winnen. Neem het Franse Sanofi en het Britse
		GlaxoSmithKline, die een alliantie zijn aangegaan om een vaccin te vinden. De bedrijven
		verkopen gezamenlijk zo’n twee miljard vaccins per jaar, en dat levert goudgeld op. Sanofi
		verkocht vorig jaar voor 2.1 miljard dollar aan griepvaccins terwijl GlaxoSmithKline een omzet
		behaalde van 2.4 miljard dollar met een vaccin tegen gordelroos. Sanofi en GlaxoSmithKline
		hopen Fase 1 van de klinische proeven te starten in de tweede helft van dit jaar, met als doel
		volledige goedkeuring tegen het midden van volgend jaar.

		Novavax
		Verder is biotechbedrijf Novavax van plan om deze maand te beginnen met een Fase 1-
		onderzoek naar zijn Covid-19-vaccin. Het heeft daarvoor inmiddels een flinke subsidie gekregen
		van de Coalition for Epidemic Preparedness Innovations. Novavax streeft naar toestemming
		voor noodgebruik tegen het einde van het jaar, en zegt tegen die tijd 100 miljoen doses klaar
		te kunnen hebben.

		Een paar winnaars
		Naar verwachting zullen er uiteindelijk meerdere vaccins op de markt komen. Dat is volgens
		experts een goede zaak, omdat het onmogelijk is voor een bedrijf om de hele wereld van
		vaccins te voorzien. “We hebben meerdere vaccins nodig om vooruit te komen, omdat we op dit
		moment niet weten welke de veiligste, de meest effectieve, de meest duurzame en de best
		inzetbare zullen zijn,” zei Dr. Dan Barouch, een wetenschapper die betrokken is bij het
		vaccinproject van Johnson & Johnson.

		Het volledige artikel: Beursduivel.be / Belegger.nl 21 mei 2020

		Deze coronavaccins worden nu op mensen getest
		nu.nl 2 mei 2020

		Uit een overzicht van gezondheidsorganisatie WHO blijkt dat er op dit moment meer dan
		honderd kandidaat-vaccins zijn, waarvan er acht op mensen getest mogen worden. De
		universiteit van Oxford loopt hierin voorop en liet deze week weten dat ze hoopt dat ze in
		september al een werkend vaccin kan produceren.

1		University of Oxford - Verenigd Koninkrijk
		Op 24 april 2020 begon een onderzoeksgroep van de University of Oxford in het Verenigd
		Koninkrijk als eerste in Europa met een relatief groot onderzoek naar de werkzaamheid van
		een kandidaat-vaccin tegen COVID-19. Aan het onderzoek doen ruim elfhonderd mensen mee.
		De techniek die de onderzoekers gebruiken voor dit kandidaat-vaccin werd vorig jaar al veilig
		bevonden voor een virus dat lijkt op het coronavirus: MERS. Daarom kan de onderzoeksgroep
		dit vaccin snel op een relatief grote groep mensen testen. De onderzoekers zullen ook in dit
		onderzoek kijken of het vaccin veilig is én of het daadwerkelijk beschermt tegen besmetting
		met het coronavirus. De onderzoekers vertelden The New York Times dat ze het mogelijk al in
		september kunnen gaan produceren als het vaccin effectief blijkt. Onderzoek waarbij zes
		resusaapjes met dit kandidaat-vaccin werden ingespoten, liet positieve resultaten zien. Na
		vaccinatie werden de aapjes blootgesteld aan het grote hoeveelheden van het coronavirus en
		hier werden ze, in tegenstelling tot ongevaccineerde aapjes, niet ziek van.
2		CanSino Biologics Inc./Beijing Institute of Biotechnology - China
3		BioNTech/Fosun Pharma/Pfizer - Duitsland
4		INOVIO Pharmaceuticals - Verenigde Staten
5		Sinopharm - China
6		Sinovac - China
7		Moderna/NIAID - Verenigde Staten

		Volledig artikel: nu.nl 2 mei 2020

		Duitsers zetten nieuwe techniek in bij race om het vaccin
		Trouw - Kim Deen 25 april 2020

		De race naar een vaccin tegen corona is in volle gang. Duitse bedrijven gaan voorop met een
		nieuwe techniek die het mogelijk maakt heel snel veel vaccins te produceren.

		In Europa heeft ook het Duitse bedrijf BioNTech, dat werkt met de veelbelovende mRNA-
		techniek, deze week goedkeuring gekregen om dergelijke testen te doen. Duitsland wordt
		internationaal als koploper gezien als het gaat om deze techniek. Het Duitse bedrijf CureVac
		werkte er als een van de eerste mee en het bedrijf BioNtech maakt er een beloftevolle variant
		op.

		Het ontwikkelingsproces van een vaccin kan wat ingekort worden, maar niet veel, zegt Klaus
		Cichutek, directeur van het Paul-Ehrlich-Institut, dat in Duitsland verantwoordelijk is voor het
		goedkeuren van klinische testen, vaccins en medicijnen. “We hebben een snelle aanpak van
		Covid-19 nodig, maar we moeten erg voorzichtig zijn.” Het laatste wat een overheid wil is
		grootschalig een vaccin uitbrengen dat schadelijker blijkt te zijn dan het virus zelf.

		De mRNA-techniek is in de ontwikkelingsfase gebonden aan dezelfde tijdrovende procedures,
		maar grote winst is te boeken in de productie, die snel opgeschaald kan worden.

		Volledig artikel: Trouw - Kim Deen 25 april 2020

		COVID-19 vaccins in ontwikkeling
		Culturu.com 24 april 2020

		In Seattle (VSA) testen artsen van de Kaiser Permanent’s Vaccine Treatment and Evaluation
		Unit, in een tweede testronde een vaccin uit op een groep van vrijwilligers, die in een eerste
		ronde het vaccin reeds toegediend kregen.

		In het Verenigd Koninkrijk zijn er, zoals het nieuwskanaal CNN bericht, gisteren testrondes
		begonnen onder een groep vrijwilligers met een vaccin genaamd ChAdOx1nCoV-19.

		Nog voor het einde van April zullen er in Duitsland klinische testen worden gedaan met een
		vaccin tegen het Coronavirus. Het Paul Ehrlich Institute heeft hiertoe het sein gegeven. Het
		betreft in deze een vaccin genaamd BNT162b1.

		Het Serum Institute in India is voornemens om binnen twee weken te starten met het testen
		van het recombinant BCG (Bacillus Calmette –Gurein) vaccin. Het vaccin is reeds in gebruik
		tegen tuberculosis.

		in China zijn succesvolle vaccin testen uitgevoerd op apen. Sinovac Biotech, een privé
		onderneming in Beijing, heeft twee versies van een vaccin toegediend aan acht rhesus
		macaque apen.

		Volledig artikel: Culturu.com 24 april 2020

		Vijf manieren om een vaccin te maken. En hoe lastig dat is
		NRC Handelsblad - Niki Korteweg 24 april 2020

		Met een vaccin tegen het coronavirus kunnen we terug naar het oude normaal. Meer dan tachtig
		zijn er in ontwikkeling. Welke maakt de meeste kans? En is er echt nog dit jaar een klaar?

		Ruim tachtig zijn er in de maak volgens een lijst die de wereldgezondheidsorganisatie WHO op
		23 april actualiseerde. En internationaal coördinator en subsidieverstrekker Cepi telde op 9
		april 115 initiatieven, waarvan 78 serieuze kandidaten uit allerlei landen. Ook Nederland doet
		mee, met een vaccin van biotechbedrijf Janssen uit Leiden.

		De lijst bevat verschillende soorten aspirantvaccins. De meeste zijn nog niet klaar om al in
		mensen getest te worden, maar zes kandidaten uit de Verenigde Staten, China, het Verenigd
		Koninkrijk en Duitsland al wel. En het CEPI meldt nog twee Chinese kandidaten die al bij
		proefpersonen testen. Deze lopen voorop, maar de race is zeker nog niet gelopen. De weg naar
		een nieuw vaccin is lang, en vol obstakels.

		Opvallend is de grote variatie in typen vaccins op de WHO-lijst. Elke universiteit, elk bedrijf kiest
		zijn eigen strategie, gebaseerd op de kennis die al in huis is. Er zijn grofweg vijf manieren om
		een vaccin te maken. Hoe werken die? Welke is er het snelst en biedt de meeste kansen?
1		Dood virus [4 kandidaat-vaccins]
2		Levend, maar verzwakt virus [2 kandidaat-vaccins]
3		Een stukje viruseiwit [28 kandidaat-vaccins]
4		Ander virus met corona-gen [22 kandidaat-vaccins, w.o. het Leidse Janssen]
5		Genetisch materiaal van virus [20 kandidaat-vaccins]

		Volledig artikel: NRC Handelsblad - Niki Korteweg 24 april 2020

		Duitsland gaat potentieel coronavaccin op mensen testen
		nu.nl 22 april 2020

		Het Duitse biotechbedrijf BioNTech heeft van de het Paul-Ehrlich-Institut, de Duitse federale
		instantie voor vaccins en biomedische geneesmiddelen toestemming gekregen voor
		het testen van een mogelijk coronavaccin op mensen.

		In de eerste fase zal het vaccin op tweehonderd gezonde mensen worden getest om inzicht te
		krijgen in eventuele bijwerkingen. Er wordt onder andere gekeken hoe het immuunsysteem
		van gezonde mensen reageert op het vaccin.

		Vervolgens zal het vaccin getest worden op mensen in risicogroepen, zoals ouderen en mensen
		met een medische aandoening die niet met het coronavirus besmet zijn (geweest).

		In Duitsland moeten bedrijven aan strenge voorwaarden voldoen om dergelijke testen te
		mogen uitvoeren. Zo moet de werkwijze transparant zijn en mag alleen gecertificeerd medisch
		personeel meewerken aan de ontwikkeling van een vaccin.

		Eerder kregen twee biotechbedrijven in China en een in de Verenigde Staten al toestemming
		te beginnen met testen op mensen.

		Volledig artikel: nu.nl 22 april 2020

12 april 2020

AD - Hans van Zon, Bonne Kerstens

.
Europese Commissie verwacht vaccin eind dit jaar, gebaseerd op twee Duitse onderzoeken

De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, denkt dat tegen het einde van

het jaar een vaccin is ontwikkeld tegen het coronavirus. Volgens Von der Leyen zijn twee van de

meest veelbelovende onderzoeksteams in Europa bezig met het ontwikkelen van een vaccin.

Von der Leyen richt haar hoop op twee Duitse onderzoeken naar een vaccin. Het eerste wordt

verricht in Tübingen, door CureVac. Het farmaciebedrijf werkt sinds januari aan de ontwikkeling

van een vaccin. CureVac haalde vorige maand het wereldnieuws toen werd gemeld dat

[de US president] de exclusieve rechten wilde kopen van het onderzoek. De Europese Unie trok

meteen de banden aan met het bedrijf. Het gaf CureVac een subsidie van 80 miljoen euro.

Het tweede veelbelovende onderzoek in Duitsland wordt verricht aan de Medizinischen Hochschule

Hannover, onder leiding van professor Christoph Schindler. Daar is al begonnen met de eerste

klinische studie. Het team in Hannover vestigt zijn hoop op ‘VPM 1002’ dat oorspronkelijk is

ontwikkeld voor de bestrijding van tuberculose. Het middel zorgt ervoor dat het afweersysteem

in het lichaam een enorme boost krijgt. ,,In het ideale geval kan het middel ervoor zorgen dat

je van het coronavirus niet ziek wordt’’.

,,VPM 1002 traint witte bloedlichaampjes. Als het coronavirus de longen aanvalt, worden deze

‘soldaatjes’ actief en voorkomen ze dat het virus zich verspreidt.’’ Of dat inderdaad zo

functioneert, wordt getest op 1000 proefpersonen. Het gaat om artsen en verpleegkundigen die

met het coronavirus in aanraking komen. De eerste inentingen voor de proef kunnen nog deze

maand beginnen,

Volledig artikel: AD - Hans van Zon, Bonne Kerstens

9 april 2020

HLN | bron La Libre

.
Duits lab gaat vaccin tegen coranavirus
vanaf juni ook in België uittesten

Het Duitse laboratorium CureVac lanceert in juni de klinische testen van zijn vaccin tegen het

coronavirus in Duitsland en België. Dat zegt Jean Stéphenne, de nieuwe voorzitter van de raad

van toezicht.

De studie vindt plaats bij volwassenen in goede gezondheid en die niet aan het coronavirus zijn

blootgesteld. Daarna volgen mensen die wel zijn blootgesteld, en vervolgens ouderen, die meer

risico lopen. Bedoeling is de types antilichamen te bestuderen, maar ook te begrijpen wat de

immuunreactie is. Bij de studie zullen 2.000 tot 3.000 mensen betrokken zijn, “onder wie

Belgen”.

CureVac heeft daarnaast nog twee tot drie andere kandidaat-vaccins, zou het eerste niet

werkzaam zijn.

Volledig artikel: De Correspondent - Rosanne Hertzberger

9 april 2020

De Correspondent - Rosanne Hertzberger

.
Hoe vaccinmakers zich wapenen
tegen een volgende uitbraak

Nieuwe experimentele technieken kunnen ertoe leiden dat er bij een nieuw virus sneller een

vaccin komt.

De eerste groep kandidaten: DNA- en RNA-vaccins

De vaccinbedrijven die we al als eerste in de media zagen verschijnen met hun studies hebben

veelbelovende namen als Inovio, Moderna, BioNTech en CureVac. Deze vaccins bestaan allemaal

uit een klein stukje erfelijk materiaal van het coronavirus, DNA of RNA. Door dat te introduceren

in onze eigen lichaamscellen, maakt het lichaam zelf de eiwitten aan van de ziekteverwekkers.

Dit is wezenlijk anders dan de bestaande vaccins. Die bestaan allemaal uit levende verzwakte of

gedode ziekteverwekkers of alleen een attribuut van de ziekteverwekker, een stukje van een

eiwit of een onderdeel van zijn jas. Er volgt een stevige afweerrespons, die vervolgens in het

immuungeheugen terechtkomt en de gevaccineerde onkwetsbaar maakt voor een infectie met

de echte ziekteverwekker.

Die reactie is niet wezenlijk anders dan een infectie met een echt coronavirus. Ook daar

presenteren de cellen van ons lichaam een stukje eiwit van de ziekteverwekker op hun

buitenkant om als het ware het immuunsysteem een signalement te geven van de vijand. Door

te vaccineren met RNA, of DNA, of een ander ‘voertuig’ dat dat stukje ziekteverwekker in het

lichaam introduceert, zet je hetzelfde mechanisme in werking, maar dan zonder de

gevaccineerde ziek te maken.

Een belangrijk voordeel van deze technologie is de snelheid waarmee je bij een uitbraak als

deze nieuwe vaccins kunt ontwerpen en produceren. De vaccinmakers hadden het virus zelf

niet eens nodig om te beginnen met het ontwerp. Met de genetische code konden ze aan de

slag. Het probleem is dat er nog nooit een vaccin geproduceerd is met deze technologie, en

dus grootschalig bij mensen is getest en voor massavaccinatie is goedgekeurd.

De tweede groep kandidaten: een virus bevechten met een ander virus

In totaal zijn er nu 44 vaccins in de running om deze pandemie een halt toe te roepen. Ze

maken gebruik van een tiental verschillende vaccinatietechnologieën.

Sommige van die technologieën kennen we uit de vaccins in ons Rijksvaccinatieprogramma.

Zo wordt er gewerkt aan een zogenaamd ‘geïnactiveerd’ vaccin, dat bestaat uit virusdeeltjes die

worden gedood. Ook worden er vaccins ontwikkeld die bestaan uit alleen een (deel van een)

eiwit van het virus, waartegen een immuunrespons wordt opgewekt, zoals bij ons HPV-vaccin.

Ook de typische mazelentechniek wordt onderzocht waarin levende, sterk verzwakte

virusdeeltjes zitten die mensen niet meer ziek kunnen maken, maar die wel immuniteit

geven tegen the real deal.

Janssen Vaccines and Prevention Leiden

Het Leidse bedrijf Janssen Vaccines and Prevention, onderdeel van de Amerikaanse farmagigant

Johnson & Johnson, werkt aan een vaccin tegen covid-19. In hun vaccin maken zij gebruik van

een zogenoemd adenovirus, dat kreupel is gemaakt zodat het mensen niet ziek kan maken. In

het lab worden ze genetisch aangepast zodat ze zich niet meer kunnen vermenigvuldigen in de

cellen van het menselijk lichaam. Er is maar een uitzondering, dat zijn de menselijke cellen die

groeien in de productiefaciliteit van Janssen zelf. Die cellen dragen het ontbrekende stukje

genetisch materiaal bij zich zodat de virussen daar wel kunnen repliceren en er genoeg virus

kan worden gemaakt voor de vaccins. Je kan zo’n virus ‘laden’ met erfelijk materiaal van

allerlei ziekteverwekkers. Als je er bijvoorbeeld een stukje coronavirus in zet, en het inspuit,

dan gaat het menselijk lichaam dat onschuldige corona-eiwit zelf maken. En dat resulteert

in die essentiële afweerrespons met bijbehorend geheugen: immuniteit!

Deze adenovirussen werden al eerder ingezet als onderdeel van een ebolavaccin. Dat vaccin is

inmiddels al verder gevorderd, het werd al ingezet voor vaccinaties in gebieden net buiten de hot

zone van de ebola-uitbraak in Rwanda en de Democratische Republiek Congo. Het wacht

momenteel bij het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) op toelating tot de markt.

In het lab worden ze genetisch aangepast zodat ze zich niet meer kunnen vermenigvuldigen in

de cellen van het menselijk lichaam. Er is maar een uitzondering, dat zijn de menselijke cellen

die groeien in de productiefaciliteit van Janssen zelf. Die cellen dragen het ontbrekende stukje

genetisch materiaal bij zich zodat de virussen daar wel kunnen repliceren en er genoeg virus

kan worden gemaakt voor de vaccins.

Van alle vaccinkandidaten maakt bijna de helft gebruik van een nieuwe flexibele technologie, die

snel op te schalen is en waar vaccinproductie kan beginnen op basis van een bestandje met de

genetische code.

Volledig artikel: De Correspondent - Rosanne Hertzberger

6 april 2020

Zorgwijzer - Koen Kuijper

Coronavaccin: de stand van zaken

Volgens de NOS zijn er wereldwijd al ruim 40 bedrijven en academische instellingen die werken

aan een vaccin. De ‘race’ is dus in volle gang.

Vier bedrijven die volgens experts voorop lopen in de ontwikkeling van een coronavaccin:

Moderna: biotechbedrijf uit Boston (VS) die in de Amerikaanse stad Seattle als eerste is gestart

met klinische tests.

Janssen Biologics: dochterbedrijf van Johnson & Johnson die op basis van dierproeven een

geschikt kandidaat-vaccin heeft geselecteerd.

Pfizer & BioNTech SE: Amerikaans en Duits bedrijf die samenwerken bij de ontwikkeling van

een vaccin.

CureVac: een ander Duits biotechbedrijf dat goed op weg lijkt te zijn naar een werkzaam vaccin.

Een eerste belangrijke stap naar een vaccin werd gezet door het Peter Doherty Institute for

Infection and Immunity in Australië. Door de onderzoekers werden vier soorten immuuncellen

geïdentificeerd die COVID-19 kunnen bestrijden. Dit is belangrijke informatie, want een vaccin

moet precies dezelfde immuuncellen activeren. Science Alert

Volgens onderzoekers van de Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory muteert het

coronavirus zich nauwelijks. Dat is goed nieuws voor de ontwikkeling van een vaccin, omdat deze

dan langdurig bescherming biedt. Zo muteert het griepvirus zich veel sneller. Vaccins die

daarvoor worden ontwikkeld, bieden dan ook slechts tijdelijk bescherming. Vandaar dat veel

kwetsbaren ieder jaar een griepprik krijgen. New York Post

Volledig artikel: Zorgwijzer - Koen Kuijper

20 maart 2020

WHO

Draft landscape of COVID-19 candidate vaccins

In totaal zijn er nu 44 vaccins in de running om de corona-pandemie een halt toe te roepen, een

overzicht d.d. 20 maart 2020 is gepubliceerd op de website van WHO.

Volledig overzicht: WHO

17 maart 2020

nu.nl

.
EU steekt 80 miljoen euro in Duits
bedrijf dat aan coronavaccin werkt

Europese Commissie-voorzitter Ursula von der Leyen: "In deze volksgezondheidscrisis is het van

het grootste belang dat we onze toonaangevende onderzoekers en technologiebedrijven steunen.

We zijn vastbesloten om CureVac van de nodige financiering te voorzien om de ontwikkeling en

productie van een vaccin tegen het coronavirus te versnellen."

CureVac onderzoekt momenteel samen met het Duitse overheidsinstituut Paul-Ehrlich-Institut de

mogelijkheid van een vaccin tegen COVID-19. Het bedrijf heeft ook een kantoor in Boston in de

Verenigde Staten.

De Europese Unie steekt 80 miljoen euro in CureVac, een Duits biotechbedrijf dat aan een vaccin

tegen coronavirus werkt en waarvan de afgelopen week werd gezegd dat de Amerikanen het

zouden willen overnemen, exclusief voor de eigen US markt.

Overal in Europa zijn bedrijven momenteel bezig met de ontwikkeling van vaccins en

geneesmiddelen tegen COVID-19. In al die landen bestaan wetten die overnames kunnen

blokkeren als dat in het algemeen belang is.

Volledig artikel: nu.nl

17 maart 2020

NOS Nieuws | ANP

Amerikaanse en Duitse farmaceut
slaan handen ineen voor productie vaccin

Het Amerikaanse farmaceutische concern Pfizer gaat samenwerken met de Duitse

medicijnproducent BioNTech voor de ontwikkeling van een vaccin tegen het coronavirus. De

samenwerking gaat onmiddellijk in.

Pfizer en BioNTech gaan het vaccin, als het klaar is, wereldwijd verkopen, behalve aan China. Om

die markt te bedienen is BioNTech gisteren eveneens een samenwerkingsovereenkomst met een

Chinees farmaceutisch concern aangegaan. Dat bedrijf gaat binnenkort klinische tests doen met

een experimenteel vaccin, ontwikkeld door BioNTech.

Volledig artikel: NOS Nieuws | ANP

↑ Back to Top

Vaccins en medicijnen tegen coronavirus SARS-CoV-2 | Liliane Limpens | Disclaimer | update 03 februari 2021