Verenigd Koninkrijk vaccin tegen coronavirus SARS-CoV-2

		Heterologe vaccinatie
		Gezondheidsraad 5 juli 2021

		Voor het vaccinatieprogramma tegen COVID-19 zijn vier verschillende vaccins beschikbaar. Bij
		de vaccins van AstraZeneca, BioNTech/Pfizer en Moderna zijn twee doses nodig voor voldoende
		bescherming. Het ministerie van VWS vroeg de Gezondheidsraad te beoordelen of het mogelijk
		is om twee verschillende vaccins te combineren.

		Afgelopen week zijn de resultaten gepubliceerd van een gerandomiseerde trial¹, waarbij
		onderzoek is gedaan naar de immuunrespons bij het combineren van verschillende vaccins.
		Deelnemers kregen ofwel twee doses van hetzelfde vaccin, ofwel een combinatie van eerst
		AstraZeneca en daarna BioNTech/Pfizer of omgekeerd. Na een eerste dosis AstraZeneca leidde
		vaccinatie met BioNTech/Pfizer tot ten minste even goede of zelfs hogere niveaus van
		antistoffen vergeleken met twee doses AstraZeneca. Op grond van de resultaten wordt een
		goede bescherming verwacht tegen infectie en ziekte; wat in praktijk de effecten zijn van
		heterologe vaccinatie op bescherming tegen ziekenhuisopname of sterfte is nog niet bekend.
		Wel leidde de combinatie van twee verschillende vaccins bij meer deelnemers aan de studie tot
		koortsgevoel, vermoeidheid, rillingen, hoofdpijn en spierpijn dan bij vaccinatie met twee keer
		hetzelfde vaccin. Die klachten verdwenen echter binnen enkele dagen.

		Een eerste dosis met BioNTech/Pfizer, gevolgd door een dosis AstraZeneca leidde tot lagere
		niveaus van antistoffen dan twee doses BioNTech/Pfizer. Over een eventuele combinatie met
		het Moderna-vaccin zijn nog onvoldoende gegevens beschikbaar.

	¹	De raad baseert zich op vorige week gepubliceerd Brits onderzoek dat nog niet door
		vakgenoten beoordeeld is.
		Het volledige artikel: Gezondheidsraad 5 juli 2021

		Advies Gezondheidsraad aan de minister VWS over het combineren van vaccins

		GSK en CureVac werken aan vaccin tegen meer varianten coronavirus
		Welingelichte Kringen 3 februari 2021

		De farmaceuten GlaxoSmithKline (GSK) en CureVac gaan samenwerken aan een
		nieuw vaccin tegen het coronavirus. Ze mikken daarbij op één vaccin dat tegen
		meerdere opkomende varianten van het longvirus beschermt. De twee bedrijven
		investeren zo'n 150 miljoen euro in het project.

		Nieuwe varianten van het coronavirus, zoals de Britse en Zuid-Afrikaanse mutaties, dreigen zich
		veel sneller te verspreiden. Demissionair minister-president Mark Rutte waarschuwde in zijn
		persconferentie dinsdag nog dat nieuwe varianten tot een nieuwe besmettingsgolf kunnen
		leiden.

		Volgens GSK en CureVac zijn snelle stappen nodig om de pandemie "een stap voor te blijven".
		Hun samenwerkingsproject bouwt voort op het kandidaat-vaccin van het Duitse CureVac dat nu
		nog wordt onderzocht. Dit vaccin werkt met dezelfde nieuwe techniek als de in de Europese Unie
		goedgekeurde vaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna, mRNA genaamd.

		Werking
		Via deze vaccins wordt synthetisch materiaal met dezelfde genetische code als de eiwitten van
		de kenmerkende uitsteeksels van het coronavaccin geïnjecteerd. Bepaalde cellen in het
		lichaam maken daardoor dezelfde eiwitten aan. Als reactie daarop maken mensen die zijn
		gevaccineerd ook antilichamen tegen het coronavirus aan.

		GSK gaat het kleinere CureVac ook helpen met de productie van dit al ontwikkelde vaccin. De
		Britse farmaceut zal in 2021 tot maximaal 100 miljoen doses voor CureVac produceren.

		Zelf werkt GSK ook aan een vaccin tegen het coronavaccin, samen met Sanofi. In december
		meldden de twee bedrijven een tegenvaller. De werking van het vaccin bij oudere patiënten
		was minder goed dan gehoopt en dat zorgt voor vertraging bij het ontwikkelingsprogramma.
		Het vaccin zal daardoor pas eind 2021 beschikbaar komen en dat is later dan gedacht.

		Het volledige artikel: Welingelichte Kringen 3 februari 2021

		'Oxford-wetenschappers werken aan aangepast vaccin tegen corona-
		mutanten'
		Dagblad van het Noorden 21 januari 2021

		Wetenschappers van de Universiteit van Oxford werken aan nieuwe versies van
		het Oxford/AstraZeneca-vaccin, die bescherming moeten bieden tegen de
		gemuteerde varianten van het coronavirus die zijn opgedoken in het Verenigd
		Koninkrijk, Zuid-Afrika en Brazilië, meldt de Britse krant The Telegraph.

		Het team achter het Oxford/AstraZeneca-vaccin onderzoekt de haalbaarheid van het
		herontwikkelen van de technologie achter het vaccin, schrijft The Telegraph. De Brits-Zweedse
		farmaceut AstraZeneca verwees voor commentaar naar de Universiteit van Oxford. Een
		woordvoerder van de universiteit zegt dat er zorgvuldig wordt uitgezocht in hoeverre de nieuwe
		varianten van het coronavirus bestand zijn tegen de vaccins en welke processen nodig zijn voor
		een snelle ontwikkeling van een aangepast coronavaccin.

		Goedkeuring
		De Britse premier Boris Johnson zei woensdag dat de Britse medicijn-toezichthouder gereed zal
		zijn voor het beoordelen en goedkeuren van een aangepast vaccin dat werkzaam is tegen de
		gemuteerde varianten van het coronavirus.

		Resultaten van recente laboratoriumproeven wijzen erop dat het Pfizer/BioNTech-vaccin
		werkzaam is tegen de Britse variant, die zich snel over de wereld verspreidt. BioNTech heeft
		aangekondigd dat het snel komt met een gedetailleerde analyse van de werkzaamheid van
		het vaccin tegen de Zuid-Afrikaanse variant. Dergelijke proeven worden ook uitgevoerd door
		farmaceuten AstraZeneca, Moderna en Curevac.

		Het volledige video-interview: Dagblad van het Noorden 21 januari 2021

		'Winnende formule' Oxfordvaccin is goed nieuws voor Nederland
		Het Parool - Chris van Mersbergen 28 december 2020

		De belofte van AstraZeneca-topman Pascal Soriot dat de ‘winnende formule’ is
		gevonden om met het Oxfordvaccin een effectiviteit van 95 procent te bereiken,
		zou ook voor Nederland héél goed nieuws zijn. Alleen al in het eerste kwartaal
		van 2021 verwacht het kabinet 4,5 miljoen doses van dit vaccin.

		Soriot zei zondag in een interview met The Sunday Times dat het in Oxford ontwikkelde vaccin
		net als ‘concurrenten’ Pfizer-BioNTech en Moderna een effectiviteit van rond de 95 procent zou
		kunnen bereiken. Dat zou betekenen dat 95 van de 100 mensen die het vaccin nemen, niet
		ziek worden van het coronavirus.

		Het vaccin van AstraZeneca, dat momenteel wordt geëvalueerd door de Britse toezichthouder,
		biedt volgens Soriot zelfs ‘100 procent bescherming’ tegen ernstige vormen van Covid-19. Hij
		kan zijn positieve voorspellingen nog niet onderbouwen. De nieuwe resultaten waar de topman
		het over heeft, zijn nog niet gepubliceerd.

		Eerder kwam uit verschillende testen naar voren dat het vaccin van AstraZeneca een gemiddelde
		effectiviteit had van 70 procent. Dat steeg later naar 90 procent, afhankelijk van de dosering.
		Door de wisselende percentages was er nogal wat onduidelijkheid over het vaccin. Nu belooft
		Soriot dus nóg hogere percentages.

		Britten: 4 januari groen licht
		De farmaceut heeft voor kerst alle papieren die nodig zijn voor goedkeuring ingeleverd bij de
		Britse medicijnautoriteit MHRA. Die geeft naar verluidt op maandag 4 januari groen licht voor
		het vaccin, dat daarna spoedig kan worden verspreid in het Verenigd Koninkrijk.

		Net als bij het vaccin van Pfizer-BioNTech zijn de Britten daarmee een stuk sneller dan de rest
		van de Europese Unie. De Europese medicijnwaakhond EMA velt naar verwachting pas eind
		januari een eindoordeel over het Oxfordvaccin.

		Als geroepen
		Succesvolle resultaten en goedkeuring van dit vaccin zouden ook voor de Nederlandse regering
		als geroepen komen. Alleen al in de eerste drie maanden van 2021 verwacht het kabinet 4,5
		miljoen doses van het Oxfordvaccin, bijna twee keer zoveel als van het Pfizervaccin (2,5 miljoen
		doses) en zelfs meer dan tien keer zoveel als van Moderna (bijna 0,4 miljoen).

		Van al deze vaccins zijn overigens twee prikken per persoon nodig. Van andere farmaceuten,
		zoals die van Janssen uit Leiden, wordt in het eerste kwartaal van 2021 vooralsnog geen
		goedkeuring van de EMA verwacht.

		In het tweede kwartaal van 2021 rekent het kabinet op nog eens 5,2 miljoen doses van het
		AstraZeneca-vaccin. Daarmee is dit het middel waarmee in de eerste helft van het nieuwe jaar
		de meeste Nederlanders gevaccineerd zouden moeten worden. Een voordeel bij de verspreiding:
		het vaccin van AstraZeneca kan lange tijd op koelkasttemperatuur worden vervoerd en
		opgeslagen, iets wat niet geldt voor de vaccins van Pfizer en Moderna.

		Advies Gezondheidsraad
		De verwachting is dat in de eerste maanden vooral ouderen, kwetsbaren en zorgpersoneel aan
		de beurt komen. Van Pfizer en Moderna is al duidelijk dat hun vaccin ouderen goed beschermt,
		maar van AstraZeneca is dat nog niet zeker.

		Daarom adviseerde de Gezondheidsraad aan minister Hugo de Jonge om het Pfizer-vaccin
		vooral voor ouderen te reserveren. De Jonge negeert dat advies, en geeft de eerste doses aan
		personeel van verzorgingshuizen, instellingen voor beperkten en in de thuiszorg. Het vaccin van
		Moderna gaat naar verwachting naar de bewoners van zorginstellingen.

		Het volledige artikel: Het Parool - Chris van Mersbergen 28 december 2020

		Sigarettenreus BAT ontwikkelt coronavaccin
		Business AM België - Ruben van Lent 16 december 2020

		British American Tobacco, dat onder andere de sigarettenmerken Lucky Strike
		en Tigra produceert, gaat via zijn biotechdochter KBP een coronavaccin
		ontwikkelen. De eerste onderzoeksfase begint snel.

		KBP, dat staat voor Kentucky BioProcessing, bouwt het vaccin op basis van de plant nicotiana
		benthamiana, een familielid van de tabaksplant. Die plant zou medische eigenschappen
		bezitten en werd al gebruikt in een experimenteel medicijn tegen ebola. KBP ontwikkelt ook
		een griepvaccin op basis van de plant.

		Voor de eerste fase van de studie zoekt KBP 180 gezonde vrijwilligers die zullen worden
		verdeeld in twee leeftijdsgroepen: 18 tot 49 en 50 tot 70. Beide groepen worden dan nog eens
		verdeeld in kleine groepjes die ofwel een hoge ofwel een lage dosis krijgen of een placebo. De
		eerste resultaten worden midden volgend jaar verwacht.

		Kamertemperatuur
		Volgens BAT heeft zijn vaccin twee voordelen: doordat het op basis van planten is, is de actieve
		stof al na zes weken beschikbaar in plaats van een aantal maanden bij andere vaccins. Ook
		kan het bewaard worden op kamertemperatuur, wat het meteen een streepje voor geeft op het
		Pfizer-vaccin, dat op -70 graden moet bewaard worden, en dat van Moderna, dat moet vervoerd
		worden op -20 graden.

		Het volledige artikel: Business AM België - Ruben van Lent 16 december 2020

		Vaccin van Sanofi en GSK werkt niet goed genoeg bij ouderen,
		ontwikkeling vertraagd
		NOS 11 december 2020

		De farmaceuten Sanofi en GSK melden dat de werking van hun gezamenlijke
		coronavaccin tegenvalt. Bij 18 tot 49-jarigen wekt hun vaccin weliswaar een
		immuunrespons op die vergelijkbaar is met die bij mensen die een corona-
		infectie hebben doorgemaakt, maar bij ouderen werkt het vaccin minder goed.

		Mensen van boven de 49 bij wie het vaccin is toegediend maken niet genoeg antistoffen
		aan, blijkt uit de fase 1- en 2-studies. Daardoor loopt de ontwikkeling van het vaccin vertraging
		op.

		Nederland
		Nederland heeft een optie op bijna 12 miljoen doses van dit vaccin. Daarmee kunnen iets
		minder dan 6 miljoen mensen ingeënt worden. De planning was dat het vaccin van Sanofi en
		GSK in het derde en vierde kwartaal van 2021 geleverd zou worden, als de werking aangetoond
		was en het veilig was bevonden.

		Toch heeft de tegenvaller voor Nederland vooralsnog geen al te grote gevolgen. Als de andere
		vijf vaccins waarop een optie is genomen blijken te werken en worden goedgekeurd, kunnen er
		in de eerste helft van 2021 al 12 miljoen Nederlanders ingeënt worden, zo is de verwachting
		van het ministerie van Volksgezondheid. Daar heeft de vertraging bij Sanofi en GSK geen
		invloed op.

		Minister De Jonge voegt eraan toe dat er bewust opties zijn genomen op zes vaccins. Volgens
		hem is het onmogelijk dat alle vaccins op een goede manier de eindstreep halen. "Als een
		van de vaccins af zou vallen of maar voor een deel van de doelgroep geschikt zou zijn, is er
		op zichzelf geen man over boord", zegt de minister van Volksgezondheid.

		Zo ziet de planning eruit bij de andere vaccins (als die tenminste worden goedgekeurd); de
		levering van het vaccin van Sanofi en GSK loopt dus vertraging op:



		De ontwikkelaars van Sanofi en GSK zijn nu bezig met het aanpassen van het vaccin. Het
		aangepaste vaccin is al getest op apen. In februari willen de farmaceuten dat gaan testen in
		een nieuwe fase 2-studie. In het tweede kwartaal hopen ze met de fase 3-studie te kunnen
		starten, de laatste onderzoeksfase voordat een vaccin wordt goedgekeurd. Eigenlijk zou de
		fase 3-studie deze maand starten.

		Eiwit
		Nederland heeft via de EU dus de optie op zes verschillende vaccins. De twee vaccins van Pfizer
		en Moderna lieten volgens de farmaceuten een hoge effectiviteit zien en de procedure voor
		goedkeuring bij het Europees Medicijnbureau loopt nu. AstraZeneca liet wisselende resultaten
		zien, afhankelijk van de dosering van het vaccin. Janssen komt binnenkort met voorlopige
		resultaten, CureVac moet nog starten met de fase 3-studie.

		Het vaccin van Sanofi en GSK werkt op basis van zogenoemde recombinante eiwit-technologie,
		waarbij een specifiek stukje eiwit van het virus ervoor moet zorgen dat iemand antistoffen
		aanmaakt. Het is het enige door Nederland bestelde vaccin op basis van deze technologie. De
		andere vaccins werken met mRNA-technologie (Pfizer, Moderna en CureVac) of met vector-
		technologie (AstraZeneca en Janssen).

		Bij mRNA-vaccins maakt iemands lichaam op basis van genetisch materiaal van het virus zelf
		een spike-eiwit aan: het deel van het coronavirus waarmee het zich aan menselijke cellen
		hecht. Daarop reageert het lichaam met het aanmaken van antistoffen tegen het spike-eiwit.
		Bij een vectorvaccin zit genetisch materiaal van het coronavirus verpakt in een ander,
		onschuldig verkoudheidsvirus en wordt zo een immuunrespons opgewekt.

		Het volledige video-interview: NOS 11 december 2020

		'Zeer effectieve' Oxfordvaccin vertoont toch wat barstjes
		De Volkskrant - Maarten Keulemans 26 november 2020

		Het vlaggeschip van de coronavaccins blijkt bij nader inzien wat slagzij te
		maken. Daags nadat het ‘Oxfordvaccin’ van farmaceut AstraZeneca en de
		Universiteit van Oxford klinkende resultaten meldde, twijfelen kenners of die
		resultaten wel echt zo mooi zijn, of toch opgepoetst.

		Zo zou het vaccin – met 300 miljoen bestelde doses de grootste aankoop van de EU – wel eens
		minder goed kunnen werken bij ouderen, uitgerekend de groep die het meest baat heeft bij
		vaccinatie. Bovendien zijn er aanwijzingen dat de fabrikant zijn mooie resultaten bij elkaar heeft
		gezocht, in plaats van op zich af heeft laten komen, een doodzonde in de wetenschap.

		Maandag meldde AstraZeneca nog vol trots dat het vaccin na 12 duizend inentingen ‘zeer
		effectief’ blijkt te beschermen tegen corona. Het vaccin, gebaseerd op hetzelfde principe als het
		coronavaccin van de Leidse farmaceut Janssen, zou de ziekte bij zeven op de tien ingeënten
		voorkomen. Bij een subgroep die een lagere dosering kreeg, was zelfs negen op de tien
		beschermd, maakte de fabrikant per persbericht bekend.

		Vermetel
		Maar de afgelopen dagen zijn er in die glazuurlaag toch wat barstjes gesprongen. Zo blijkt de
		subgroep waar het vaccin 90 procent bescherming biedt geen mensen ouder dan 55 te bevatten,
		liet een Amerikaanse vaccinambtenaar zich tegen journalisten ontvallen. Dat zou wel eens
		kunnen betekenen dat de betere werkzaamheid niet zozeer komt door de andere dosering van
		het vaccin, maar door de leeftijd van de deelnemers.

		Bovendien blijkt er geen sprake van een of ander vooropgezet plan om de dosering aan te
		passen, maar van een vergissing. Een onderaannemer had per ongeluk te weinig vaccin in de
		flesjes gestopt, moest AstraZeneca toegeven. Bij de grote bups proefpersonen die wél de volle
		dosis kreeg, vond de fabrikant een werkzaamheid van ‘maar’ 62 procent, veel lager dan de 95
		procent effectiviteit die fabrikanten Moderna en Pfizer de afgelopen weken meldden voor hun
		vaccins.

		Er is nog een verschil, want terwijl Moderna en Pfizer hun vaccins testten volgens van tevoren
		plechtig vastgelegde spelregels, lijkt AstraZeneca zijn resultaten bij elkaar te hebben geraapt uit
		de diverse proeven die men bij in totaal 60 duizend mensen in meerdere landen heeft lopen.

		Er is nog een verschil
		Het onderzoek was immers opgehakt in losse stukjes, met verschillende doseringen,
		verschillende placebomiddelen en verschillende leeftijdsgroepen. En onduidelijk is welke stukjes
		men bij elkaar heeft opgeteld om tot de mooie cijfers te komen, constateren critici die de kleine
		lettertjes in de onderzoeksplannen van AstraZeneca doorvlooiden.

		'Als dit vaccin 70 procent effectief is, hebben we een dilemma’, zegt ook de Amerikaanse
		hoofdinfectioloog Anthony Fauci tegen de farmaceutische nieuwssite STAT. ‘Want wat ga je doen
		met die 70 procent als je ook twee vaccins hebt die op 95 procent effectiviteit zitten? Aan wie ga
		je zo’n vaccin dan geven?’

		De terugslag was onmiddellijk voelbaar op de beurs, waar de koers van het bedrijf niet steeg,
		maar juist een paar procentpunt inzakte. In een aantekening voor Amerikaanse investeerders
		noteert beursanalist Leerink zelfs met zoveel woorden: ‘We geloven dat dit product nooit zal
		worden toegelaten tot de Amerikaanse markt.’ Intussen zou AstraZeneca ‘duidelijk’ voorsorteren
		op inzet van het vaccin in armere landen, aldus de analist.

		Maar immunoloog en RIVM-vaccinwatcher Cécile van Els roept op tot terughoudendheid. ‘Het is
		nu aan de regulerende instanties om hierover een oordeel te vormen’, zegt ze.

		Ze wijst op een pluspunt: in de vooronderzoeken op kleinere groepen proefpersonen, die
		AstraZeneca vorige week beschreef in vakblad The Lancet, leek het Oxfordvaccin wel degelijk
		ook bij ouderen de aanmaak van allerlei immuuncellen aan te wakkeren.

		Nieuw onderzoek
		AstraZeneca kondigde donderdag aan een nieuw onderzoek naar de werkzaamheid van de
		lagere dosis in te stellen. Dat zal de komende maanden plaatsvinden, terwijl de
		toelatingsprocedure van het vaccin al loopt.

		Ook Nederland heeft hoog ingezet op het Oxfordvaccin: ons land heeft een optie op 11,7
		miljoen doseringen, meer dan de 7,8 miljoen vaccins van Pfizer en de 3,1 miljoen van Moderna
		bij elkaar. Overigens heeft Nederland, via de Europese onderhandelingen, daarnaast zicht op
		nog eens een slordige 30 miljoen vaccins van drie andere fabrikanten. Maar daarvan worden de
		onderzoeksresultaten pas de komende maanden verwacht.

		Volledig artikel: De Volkskrant - Maarten Keulemans 26 november 2020

		Vaccin AstraZeneca voor 70 procent effectief
		Het Parool - Stephen Friedrichs 23 november 2020

		AstraZeneca is de derde farmaceut die deze maand met vaccinnieuws komt. Het
		vaccin van de Universiteit van Oxford voorkomt in 70 procent van de gevallen
		dat mensen symptomen van Covid-19 ontwikkelen. Dat laten de fase-3-
		onderzoeksresultaten zien.

		Dat blijkt uit resultaten die AstraZeneca maandagochtend bekend heeft gemaakt. De kans is
		groot dat het vaccin nog veel effectiever is bij een kleinere dosering. Ook positief: tijdens de
		fase drie-proeven, waarbij het vaccin op ruim 23.00 mensen is getest, zijn geen ernstige
		bijwerkingen geconstateerd. Dat betekent dat het vaccin veilig is om te gebruiken, aldus
		AstraZeneca. De farmaceut gaat direct over tot een marktaanvraag bij de EMA, de Europese
		medicijnwaakhond.

		Kostprijs
		Nederland heeft 11,7 miljoen doses van dit vaccin besteld, dat is ontwikkeld aan de Universiteit
		van Oxford. Eerder bleek al dat het vaccin ook goed aanslaat bij ouderen. Dat is bijzonder: veel
		vaccins werken juist minder bij senioren. AstraZeneca heeft aangegeven het vaccin tegen
		kostprijs te willen leveren. Dat zou neerkomen op een bedrag van 2,50 euro per dosis.

		Afgelopen week maakten de Amerikaanse farmaceuten Pfizer en Moderna ook al bekend met
		een vaccin te komen. Die vaccins lijken vooralsnog een effectiviteit van ruim 90 procent te
		hebben. Andrew Pollard, hoofd-onderzoeker van de universiteit van Oxford, zegt dat er
		aanwijzingen bestaan dat de effectiviteit van het AstraZeneca-vaccin ook richting de 90 procent
		gaat: “Dat heeft te maken met de wijze van dosering.”

		'Lagere dosering werkt beter'
		Daarbij zou het vaccin het beste werken als tijdens de eerste prik een halve dosis wordt
		toegediend en tijdens de tweede prik een volledige dosis van het vaccin. Uit de onderzoeken
		blijkt dat de effectiviteit dan op de door Pollard genoemde 90 procent zit. Bij proefpersonen
		die tijdens de twee prikken een volledige dosis kregen, is de effectiviteit slechts 62 procent.
		Het is vooralsnog niet duidelijk waar het verschil vandaan komt.

		Het vaccin lijkt minder effectief te zijn dan dat van Moderna en Pfizer, wel kunnen straks
		waarschijnlijk meer mensen gebruik maken van het middel van AstraZeneca. Niet alleen
		vanwege de lagere kosten, ook doordat het Britse vaccin makkelijker te bewaren en te
		vervoeren is.

		Het volledige artikel: Het Parool - Stephen Friedrichs 23 november 2020

		Deze coronavaccins komen nog naar Nederland: 'Resultaten zijn
		spectaculair'
		Het Parool - Stephen Friedrichs 16 november 2020

1		Moderna (3,1 miljoen doses voor Nederland)
		Eerst was er het goede nieuws over het vaccin van de combinatie BioNTech/Pfizer, nu lijkt het
		Amerikaanse Moderna als tweede de eindstreep te halen. Dat mag een verrassing heten, zeker
		met zulke cijfers: het vaccin lijkt een effectiviteit van liefs 95 procent te hebben.

		“De resultaten zijn écht spectaculair,” zegt Marjolein Kikkert, moleculair viroloog aan de
		Universiteit Leiden. “Zeker als je bedenkt dat Moderna, net zoals Pfizer, gebruik heeft gemaakt
		van de mRNA-techniek (door middel van mRNA krijgt het lichaam met het vaccin bouwstenen
		om afweer tegen het virus te creëren). Niet eerder is dat op zo’n grote schaal voor
		infectieziekten toegepast.”

		De Europese medicijnwaakhond EMA is maandag begonnen met een rolling review van het
		Modernavaccin, laat een woordvoerder weten. “Daarbij wordt gekeken naar alle data die nu al
		bekend zijn. Zo kan de marktaanvraag worden versneld. Dat gebeurde dit najaar ook met
		ontstekingsremmer Remdesivir, waarbij de aanvraag binnen vier weken was afgerond.”

		Dat zou in theorie ook met het vaccin van Moderna kunnen, waarna het – met een beetje geluk
		– nog voor de jaarwisseling in Europa de markt op kan. Het grote voordeel van het vaccin van
		Moderna ten opzichte van Pfizer is de logistiek: waar het Pfizervaccin bewaard moet worden op
		temperaturen tot minus 80 graden, gedijt dat van Moderna tot dertig dagen op een
		koelkasttemperatuur van iets boven het vriespunt.

2		AstraZeneca (11,7 miljoen doses voor Nederland)
		Het Brits-Zweedse AstraZeneca gold lange tijd als belangrijkste kandidaat om als eerste met
		een vaccin op de markt te komen. Nu moet de farmaceut, die samenwerkt met de universiteit
		van Oxford, tandenknarsend toezien hoe Pfizer en Moderna eerder hun marktaanvraag
		kunnen doen.

		“Dat is toch wel een verrassende ontwikkeling,” constateert Kikkert. Tegelijkertijd wil ze niet te
		veel waarde hechten aan de volgorde waarin vaccins op de markt komen. “Het kan zijn dat
		AstraZeneca meer onderzoeksresultaten wil, voordat ze naar buiten treden. Ook liepen de
		vaccinproeven vertraging op nadat een proefpersoon ernstig ziek was geworden. Na onderzoek
		bleek dat er geen verband kon worden aangetoond. Kikkert: “Ook over dit vaccin ben ik
		hoopvol gestemd. AstraZeneca en Oxford zijn partijen die hun sporen ruimschoots hebben
		verdiend. Daarnaast waren de tussentijdse resultaten eerder dit jaar bemoedigend.”

		Of AstraZeneca net zo hoog gaat scoren als Pfizer en Moderna, is volgens Kikkert nog maar
		de vraag. “Simpelweg omdat het vaccin op een heel andere, meer traditionele manier, wordt
		gemaakt. Dat maakt het allemaal zo interessant: hoe groot zijn de verschillen die we gaan
		zien tussen de verschillende vaccins?”

		Meerdere ingewijden vertellen dat AstraZeneca binnen enkele weken met groot vaccinnieuws
		komt. Via de officiële kanalen laat de farmaceut weten te hopen vóór het einde van het jaar
		de onderzoeksresultaten te kunnen publiceren. Net als dat van Moderna is ook dit vaccin
		inmiddels in rolling review bij het EMA.

3		Janssen (Johnson & Johnson (7,8 miljoen doses voor Nederland)
		De Leidense farmaceut Janssen, onderdeel van het Amerikaanse Johnson & Johnson, geldt als
		een relatief kleine speler op de farmaceutische markt. Het door Janssen ontwikkelde vaccin
		leek lange tijd echter alle wind in de zeilen te hebben en onderscheidt zich van de andere
		farmaceuten doordat slechts één injectie nodig is.

		Begin oktober moest de farmaceut de vaccinproeven echter stilleggen nadat een proefpersoon
		een beroerte had gekregen. Ingewijden meldden eind oktober aan The Washington Post dat
		een onderzoekscommissie heeft geconcludeerd dat de beroerte niet het gevolg was van het
		vaccin.

		Door het incident heeft Janssen naar schatting een maand vertraging opgelopen. De Centrale
		Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO) liet vorige week pas weten dat de proeven
		hervat konden worden. Janssen hoopte, net als AstraZeneca, eind dit jaar of begin volgend jaar
		de onderzoeksresultaten te kunnen publiceren. Gezien de recente ontwikkelingen is de kans
		groot dat die er sowieso dit jaar niet meer komen.

4		Sanofi & GSK (11,7 miljoen doses voor Nederland)
		Het Franse Sanofi en Britse GlaxoSmithKline (GSK) lijkt een heus vaccindreamteam. De twee
		farmaceuten hebben ruimschootse ervaring in de ontwikkeling van vaccins en hebben voor de
		coronacrisis de krachten gebundeld.

		Dat gezegd hebbende, is de verwachting dat een coronavaccin uit die hoek nog wel even op zich
		laat wachten. Niet dat er sprake is van tegenvallers. Integendeel: waar de farmaceuten eerder
		nog aankondigden te mikken op een goedkeuring in de tweede helft van 2021, hebben ze de
		prognose inmiddels bijgesteld naar de eerste helft van het jaar.

		De reden: de twee farmaceuten zijn pas in september gestart met de klinische proeven, waarbij
		het vaccin op mensen wordt getest. Volgens deskundigen lijkt het vaccin van Sanofi en GSK nog
		het meest op een ouderwets griepvaccin. Dat heeft als grote voordeel dat het middel gewoon in
		een koelkast kan worden bewaard. Als het vaccin er eenmaal is, kan het hard gaan, beloven
		Sanofi en GSK. De twee farmaceuten hebben samen de capaciteit om liefst één miljard vaccins
		te produceren.

5		CureVac (8,8 miljoen doses voor Nederland)
		De Duitse farmaceut CureVac was de eerste die tijdens de coronacrisis alle ogen op zich gericht
		zag. Ongewild, wel te verstaan. De Amerikaanse president [...] zag in maart wel iets
		in de eerste voorzichtige vaccin-pogingen van CureVac en deed een verwoede poging om het
		bedrijf naar de Verenigde Staten te halen. CureVac ging niet in op de avances [...] en kreeg als
		dank van de Duitse bondskanselier Angela Merkel een subsidie van liefst 250 miljoen euro
		uitgekeerd.

		Sindsdien is het relatief stil rond de Duitsers. En in dit geval is geen nieuws, goed nieuws:
		CureVac vordert gestaag in de vaccinonderzoeken en hoopt in maart 2021 met
		onderzoeksresultaten te komen. Omdat de Duitsers gebruikmaken van dezelfde mRNA-
		techniek als Pfizer en Moderna, zijn de verwachtingen inmiddels behoorlijk hooggespannen.

		Het volledige artikel: Het Parool - Stephen Friedrichs 16 november 2020

		'Enorme doorbraak' farmaceut Pfizer: Coronavaccin vaak 90 procent
		effectief én veilig
		AD - Stephen Friedrichs en Chris van Mersbergen 9 november 2020

		Pfizer lijkt als eerste met een vaccin tegen corona op de markt te gaan komen.
		Eind deze maand volgt een marktaanvraag, meldt de Amerikaanse farmaceut. Uit
		de nieuwste onderzoeksresultaten van Pfizer, die vandaag zijn gepubliceerd,
		blijkt dat het vaccin enorm goed aanslaat. Deskundigen reageren enthousiast,
		maar zien wel nog een addertje onder het gras.

		Het gaat om de eerste resultaten van het fase 3-onderzoek, het laatste stadium voordat een
		vaccin de markt op mag. In die fase wordt een vaccin op ruim 43.000 mensen getest. Uit een
		eerste analyse blijkt dat 94 proefpersonen het coronavirus kregen. Het overgrote deel daarvan
		zat echter in de placebogroep, meldt Pfizer, dat op basis van de getallen concludeert dat het
		vaccin voor 90 procent effectief lijkt te zijn.

		Dat percentage is veel hoger dan verwacht en nodig is om een vaccin op de markt te mogen
		brengen. Ter vergelijking: de meeste vaccins hebben een effectiviteitsgraad van rond de 80
		procent; in het geval van corona zijn gezondheidsautoriteiten al tevreden met een effectiviteit
		van meer dan 50 procent.

		Bijwerkingen
		Voorlopig zijn tijdens de studies van het vaccin ook nog geen grote problemen op het gebied
		van bijwerkingen ontstaan, meldt de Amerikaanse farmaceut.

		Hoewel nog niet alle resultaten binnen zijn, spreekt Pfizer-directeur Albert Bourla van een
		‘enorme doorbraak’: ,,Met dit nieuws zijn we een behoorlijke stap dichterbij een vaccin dat een
		einde moet maken aan deze wereldwijde gezondheidscrisis.”

		Anke Huckriede, hoogleraar vaccinologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, noemt de
		resultaten van Pfizer ‘beter dan verwacht’: ,,Dit is goed nieuws, zeker op korte termijn. Het lijkt
		er nu echt op dat het vaccin in ieder geval voor enige tijd een goede bescherming biedt tegen
		het coronavirus.”

		Addertje onder het gras
		Toch is nog wel een addertje onder het gras, zegt Huckriede: ,,De vraagt blijft in hoeverre het
		vaccin op langere termijn werkzaam is. Dat is aan de hand van deze resultaten nog niet te
		zeggen.” Ze verwacht dat de hoge effectiviteit van ruim 90 procent ook geen stand houdt. ,,Dat
		zal op termijn wel iets gaan dalen.”

		Ook is de vraag wat het nieuws betekent voor andere vaccinprojecten, vervolgt Huckriede. ,,Op
		het moment dat je weet dat er een werkzaam vaccin tegen corona op de markt is, kun je je
		afvragen in hoeverre het nog ethisch is om bij andere vaccinonderzoeken proefpersonen een
		placebo voor te schotelen. Dat is een lastige discussie die nu binnen de wetenschap gaat spelen
		en waar niet zo snel een bevredigend antwoord op te geven is.”

		Ook Marjolein Kikkert, moleculair viroloog aan het Leiden University Medical Center (LUMC), is
		positief verrast door het nieuws. ,,Het lijkt er nu echt op dat we een werkzaam vaccin tegen
		corona hebben. Een effectiviteit van meer dan 90 procent is echt enorm hoog. Ook bijzonder:
		Pfizer maakt gebruikt van een mRNA-techniek, er is niet eerder aan de hand van mRNA een
		vaccin tegen een virus op de markt gebracht.”

		Het grote voordeel van mRNA: het is veilig - want er wordt geen gebruik gemaakt van bestaand
		virus - en makkelijk te produceren. Kikkert: ,,Ik verwacht daarom dat dit vaccin op korte termijn
		op grote schaal kan worden gedistribueerd, doch daarvoor moet wel eerst nog toestemming
		worden gegeven.”

		Aanvullende resultaten
		Pfizer, dat samenwerkt met de Duitse farmaceut BioNTech, hoopt de aankomende twee weken
		de aanvullende resultaten te publiceren. Ondertussen wil de farmaceut een marktaanvraag doen
		bij de FDA, de Amerikaanse gezondheidsautoriteiten. Die stellen als eis dat een vaccin minimaal
		50 procent effectief is: die doelstelling lijkt ruimschoots gehaald.

		Pfizer gaat door met de fase 3-studie tot 164 bevestigde coronagevallen hebben
		plaatsgevonden onder de studiegroep.

		Nederland
		Ook Nederland heeft, samen met de andere lidstaten van de Europese Unie, 200 miljoen doses
		van het Pfizer-vaccin besteld. In Europa worden vaccins gekeurd door het EMA, het Europees
		Geneesmiddelen Agentschap. Het vaccin is daar al in rolling review, laat een woordvoerder
		weten: ,,Daarbij analyseren we de data die wel al hebben, zo kunnen we snel handelen zodra
		alle resultaten binnen zijn.”

		Omdat Nederland recht heeft op 3,89 procent van de gekochte vaccins, mag ons land rekenen
		op een kleine 8 miljoen doses. Omdat er twee prikken nodig zijn, zouden daarmee dus een
		kleine 4 miljoen Nederlanders een vaccin kunnen krijgen.

		Productie
		Het is overigens niet zo dat alle vaccins meteen klaar zijn als het wordt toegelaten op de
		markt. Pfizer produceert het vaccin in onder meer de VS, België en Duitsland. Dit jaar zouden al
		100 miljoen doses beschikbaar kunnen zijn, meldde de farmaceut eerder. In 2021 zouden er
		1,3 miljard vaccins geproduceerd kunnen worden.

		Het is niet bekend hoeveel de Europese Commissie betaalt voor het vaccin. In de VS sloten
		Pfizer en BioNTech een deal van 1,95 miljard dollar voor 100 miljoen doses. Dat is dus 19,50
		dollar per injectie, en 39 dollar voor de benodigde twee.

		Niet tegen kostprijs
		Andere rijke landen hoeven niet op korting te rekenen, stelde het bedrijf eerder al. ,,Ik vind het
		ontzettend verkeerd”, zei Pfizer-baas Bourla zelfs over het leveren van vaccins tegen kostprijs.
		Zijn stelling: een bedrijf moet geld verdienen, ook in deze ongekende crisis. Niet onbelangrijk
		om te melden: Pfizer en BioNTech ontwikkelen hun vaccin naar eigen zeggen zonder subsidie.

		Pfizer gebruikt voor zijn vaccin de hypermoderne mRNA-techniek. Daarbij wordt op basis van
		genen van het Covid-19-virus een stukje genetisch materiaal gemaakt en ingespoten.

		Een mogelijk struikelblok, misschien niet voor rijke landen als Nederland maar wel voor armere
		landen met gebieden die moeilijker toegankelijk zijn: het mRNA-vaccin moet extreem koud
		worden bewaard, in het geval van Pfizer op temperaturen tot min 80 graden. Dat maakt de
		distributie veel complexer.

		Productie
		Lang lag de Brits-Zweedse farmaceut AstraZeneca met het aan de universiteit van Oxford
		ontwikkelde coronavaccin aan kop in de race om als eerste met een werkend middel te komen.
		AstraZeneca kreeg dit najaar echter te maken met tegenslag, toen een proefpersoon te maken
		kreeg met een niet meteen verklaarbare bijwerking. Daardoor lagen de studies met het vaccin
		vooral in de VS een hele tijd stil - inmiddels zijn ze weer hervat.

		AstraZeneca hoopt eind dit jaar met resultaten van de fase 3-studie onder duizenden mensen
		te komen. Ook het Amerikaanse Moderna en het Nederlands-Belgisch-Amerikaanse
		Janssen/Johnson&Johnson is goed op weg met een coronavaccins. Al deze vaccins zijn door de
		Europese Commissie gekocht. Nederland heeft recht op 3,89 procent van de bestelde vaccins. In
		totaal gaat het - mochten alle vaccins werken - om vele miljoenen doses.

		Het volledige artikel: AD - Stephen Friedrichs en Chris van Mersbergen 9 november 2020

		Studie: "Oxfordvaccin zorgt voor sterke immuniteit"
		HLN België 23 oktober 2020 - bron The Guardian

		Het Oxfordvaccin werkt prima en zorgt voor een sterke immuniteit. Dat blijkt uit
		de resultaten van een studie.

		Het vaccin wapent het immuunsysteem zowel met antistoffen die het virus bij de lurven grijpen
		als met T-cellen. Die laatste steunen de reactie en ruimen cellen op waarin het virus zich toch
		nog weet te nestelen.

		“De technologie heeft ons voor het eerst een duidelijk antwoord gegeven. Het vaccin doet wat we
		er van verlangen en dat is goed nieuws in onze strijd tegen de ziekte”, aldus onderzoeksleider
		David Matthews.

		Ook Sarah Gilbert, die aan het hoofd staat van de testfase, spreekt bemoedigende woorden.
		“Grote delen van het zogeheten spike-eiwit worden efficiënt aangemaakt. Op die manier wordt
		een sterke immuunreactie uitgelokt en dat verklaart het succes van het vaccin.”

		Het volledige artikel: HLN België 23 oktober 2020 - bron The Guardian

		Alles over de coronavaccins 'Het duurt zeker tot de helft van 2021'
		Gezondheidsnet - Heleen Croonen 14/15 oktober 2020

		De nieuwe maatregelen van het kabinet maken de roep om een coronavaccin nog
		sterker. Wanneer zijn de eerste vaccins klaar? Niet alle vaccins werken goed bij
		ouderen, maar sommigen juist wel.

		Alle vaccins uit de kopgroep zijn gericht op de stekels (spikes) van het coronavirus. Het zijn
		injecties voor in de spier. In deze grafiek staat hoeveel vaccins er in productie zijn en wanneer
		we ze kunnen verwachten. Maar deze schattingen zijn positief, want deskundigen verwachten dat
		het zeker tot de helft van 2021 zal duren voor wij in Nederland een coronavaccin kunnen halen.
		Er kan nog van alles misgaan bij het onderzoek, de goedkeuring, de productie en de
		verspreiding.



I		Type: verkoudheidsvirus met een gen
		Het ‘recombinante vector vaccin’ gebruikt een verzwakt virus. Meestal is dat een
		verkoudheidsvirus, van dieren of van mensen. Virussen zijn gemaakt om te besmetten, dus ook
		dit virus zal binnendringen in onze cellen. In het virus zit een stukje erfelijk materiaal dat
		codeert voor de coronastekels. Gevolg: onze eigen cellen gaan de eiwitten van die stekels
		maken en daar treedt ons afweersysteem tegen op. Hiermee krijgen we afweer tegen het hele
		coronavirus.
		CanSino - China
		Universiteit van Oxford / Astra Zeneca - Groot Brittannië / Zweden [info.: Gezondheidsnet ]
		Janssen Pharmaceutical Companies - Nederland / Verenigde Staten [info.: Gezondheidsnet ]
		Gamaleya research Institute - Rusland [info.: Gezondheidsnet ]

II		Type: Stukjes van het coronavirus
		De zogenaamde ‘subunit eiwitvaccins’ bevatten bepaalde stukjes van het coronavirus, samen
		met een middel dat het vaccin extra goed laat werken, oftewel een ‘adjuvans’. Die stukjes van
		het coronavirus worden gemaakt door gistcellen, bacteriën of zelfs planten en insectencellen (zie
		Novavax). Voordeel: het mechanisme wordt al langer gebruikt. Het hepatitis B vaccin heeft dit
		mechanisme en is al sinds 1981 op de markt.
		Novavax - Verenigde Staten, Zweden [info.: Gezondheidsnet ]

III		Type: Stukjes RNA of DNA inspuiten
		Het werkingsmechanisme is bedrieglijk simpel: je spuit wat RNA of DNA in voor de stekel van het
		coronavirus en het menselijk lichaam gaat de stekels zelf aanmaken. Het immuunsysteem
		komt er vervolgens tegen in opstand. Nadeel: de vaccins moeten koel (-20 graden voor
		Moderna) tot zeer koel (-70 graden voor BioNtech) worden bewaard. Dat is lastig bij de
		distributie. Nog een nadeel: er zijn nog geen vaccins met de nieuwe RNA- of DNA -techniek op
		de markt, we weten dus nog weinig over de veiligheid of werkzaamheid.
		Moderna - Verenigde Staten [info.: Gezondheidsnet ]
		BioNtech / Fosun Pharma / Pfizer - Verenigde Staten / China / Duitsland [info.: Gezondheidsnet ]

IV		Type: Inactief gemaakt virus
		Dit is de klassieke vaccinatiemethode. Het coronavirus wordt geïnactiveerd en in kleine
		hoeveelheid toegediend. Het immuunsysteem komt in opstand en bouwt afweer op tegen een
		nieuwe virusaanval. Nadeel is dat de productie gevaarlijk is, het lab moet aan hoge eisen
		voldoen, zodat het geen brandhaard wordt voor het coronavirus.
		Sinovac - China [info.: Gezondheidsnet ]
		Sinopharm - China [info.: Gezondheidsnet ]

		En Inovio en Sanofi/GSK dan?
		De Europese Commissie heeft ook het Franse vaccin van Sanofi/GSK ingekocht, maar dit wordt
		nog niet getest bij grote groepen mensen. Het zit dus niet in de kopgroep. Ook het Inovio-
		vaccin zit niet in de kopgroep, omdat de grote onderzoeken niet zijn gestart, Het vaccin was
		supersnel gemaakt (binnen 3 uur na ontvangst van de genetische code van het virus), maar
		onderzoek bij mensen moet de werkzaamheid en veiligheid nog bewijzen, dus is het in dit
		overzicht niet meegenomen.

		De Wereldgezondheidsorganisatie WHO houdt de stand van het onderzoek naar de mogelijke
		coronavaccins bij. In dit fase-drie-onderzoek wordt het vaccin gegeven aan grote groepen
		mensen. Als het daarin veilig en werkzaam blijkt, volgens de Europese registratie-autoriteit EMA,
		mag het op de markt komen. De vereniging van microbiologen KNVM heeft ook een zeer
		informatief overzicht van de meest kansrijke vaccins.

		Het volledige artikel: Gezondheidsnet - Heleen Croonen 14/15 oktober 2020

		Proefpersoon ziek: onderzoek Oxfordvaccin tijdelijk gestaakt. Wat
		nu?
		De Volkskrant - Maarten Keulemans 9 september 2020

		Het onderzoek naar het ‘Oxfordvaccin’ tegen corona is gepauzeerd nadat een
		proefpersoon volgens bronnen gedeeltelijk verlamd is geraakt. Farmaceut
		AstraZeneca noemt het een ‘routineactie’, maar verontrustend nieuws is het wel
		degelijk. De stand van zaken, aan de hand van vier vragen.

		Dinsdagavond maakte AstraZeneca bekend dat het ‘standaard controleproces een pauze in de
		vaccinatie heeft veroorzaakt om het controleren van de veiligheidsgegevens mogelijk te
		maken’. Achter die wollige formulering schuilt een Britse proefdeelnemer die te kampen heeft
		met een mogelijke serieuze bijwerking.

		Die woordkeus, ‘serious adverse event’, is belangrijk: in het vaccinjargon betekent het namelijk
		dat de deelnemer ziekenhuisopname behoefde. Een ‘onverklaarde ziekte’, zegt AstraZeneca
		verderop in zijn verklaring. Wat de proefpersoon precies mankeert, is namelijk nog onduidelijk.

		Volgens een anonieme bron, opgevoerd door de New York Times, zou het gaan om ‘myelitis
		transversa’, een zeldzame ontsteking van het ruggenmerg waardoor men gedeeltelijk verlamd
		kan raken. Wel gaat men ervan uit dat de persoon in kwestie weer zal herstellen, aldus een
		andere bron dichtbij de zaak, geciteerd door medische nieuwssite STAT.

		Oei. Dus dat is einde oefening voor het vaccin
		Nee, dat gaat te snel. AstraZeneca wijst erop dat je bij het inenten van duizenden mensen mag
		verwachten dat er ook door puur toeval wel eens iemand onwel zal worden vlak na de inenting.
		Dat maakt het onzeker of de ‘bijwerking’ wel echt een bijwerking is – al is
		ruggenmergontsteking, een aandoening die vaker opduikt als bijwerking van vaccins, wel erg
		verdacht.

		Zelfs als aan het licht komt dat het incident werd veroorzaakt door het vaccin, kan er nog van
		alles gebeuren. Misschien had de proefpersoon wel een bepaalde onderliggende aandoening,
		misschien zijn er andere omstandigheden die de medische tegenslag kunnen verklaren, zoals
		de leeftijd van de proefpersoon.

		Toch is dit wel een alarmsignaal’, vindt Huub Savelkoul, hoogleraar immunologie in
		Wageningen. ‘Dit is precies de reden waarom zoveel vaccins uiteindelijk toch de eindstreep niet
		halen. In eerste instantie zie je fantastische resultaten, maar als je de grote stap maakt naar
		grote groepen mensen, komen vaak de onhebbelijkheden van vaccins naar boven.’

		In eerdere proeven, waarbij het vaccin aan ruim duizend vrijwilligers werd toegediend, heette het
		nog dat het vaccin ‘veilig en goed te verdragen’ was. Wel kreeg zo’n 60 procent lichte klachten
		zoals hoofdpijn, verhoging of pijn rond de prikplek.

		Volgens AstraZeneca is de stillegging ‘standaard’, iets dat vaak gebeurt. Klopt dat?
		Ja. In 2014 staakte Merck tijdelijk het onderzoek naar zijn ebolavaccin, nadat vier deelnemers
		gewrichtspijn kregen, om maar eens een voorbeeld te noemen. Het vaccin werd uiteindelijk in
		december alsnog goedgekeurd.

		AstraZeneca zal nu een onafhankelijk panel van wetenschappers naar de gegevens laten kijken,
		om na te gaan of het wel verantwoord is de proeven voort te zetten. Daarbij zal men ook
		afwegen of de bijwerking, als het dat is, opweegt tegen de voordelen.

		Er zijn geen echte regels of afspraken over wat voor bijwerkingen we acceptabel vinden’, zegt
		Savelkoul. Uiteindelijk is dat aan de toelatingsautoriteiten die aan het einde van de rit het
		onderzoeksdossier van het nieuwe vaccin moeten beoordelen.

		Het Oxfordse vaccin maakt deel uit van een kopgroep van negen vaccins die al op grote schaal
		worden getest op mensen in een zogeheten fase-drie-onderzoek. Het vaccin, én een nepvaccin
		ter controle, worden in die fase aan tienduizenden gewone burgers toegediend om te
		onderzoeken of het het virus in de ‘echte wereld’ ook afweert.

		Het vaccin uit Oxford had van meet af aan al een voorsprong, omdat de groep die het
		ontwikkelde toevallig al werkte aan een vaccin tegen het mersvirus, een virus dat nauw aan het
		nieuwe coronavirus verwant is. Men hoefde dat vaccin, gebaseerd op een onschuldig
		verkoudheidsvirus, bij wijze van spreken alleen maar wat aan te passen.

		Er zijn andere redenen waarom juist het Oxfordvaccin zo belangrijk is. Zo is het één van de
		vaccins waarvan Nederland, samen met Frankrijk, Italië en Duitsland, alvast 300 miljoen doses
		heeft besteld. Een andere reden is wetenschappelijk: het vaccin is ruwweg gebaseerd op
		hetzelfde principe als de voornaamste Nederlandse kandidaat, het vaccin van het Leidse
		biotechbedrijf Janssen.

		Het volledige artikel: De Volkskrant - Maarten Keulemans 9 september 2020

		Oxfordvaccin heeft nu de beste papieren
		NRC Handelsblad - Niki Korteweg 29 augustus 2020

		In de race naar een vaccin tegen het coronavirus zijn alle ogen gericht op de
		Universiteit van Oxford. Daar waren ze al jaren bezig zich voor te bereiden op
		‘Ziekte X’. Hoe zit het Oxfordvaccin in elkaar en wat zeggen de eerste
		resultaten?

		Ruim 170 vaccins zijn er inmiddels in ontwikkeling, 31 daarvan worden al getest op mensen,
		meldde wereldgezondheidsorganisatie WHO in een inventarisatie van 25 augustus – en dat
		aantal neemt elke week toe. Het kandidaatvaccin dat de Universiteit van Oxford samen met
		farmaceut AstraZeneca ontwikkelt, ‘ChAdOx1 nCoV19’ of ‘AZD1222’ genaamd, ligt al vanaf het
		begin op kop, en is een van de proefvaccins met de beste papieren. De onderzoekers hebben
		veel ervaring met vergelijkbare vaccins, kiezen slimme route-bekortingen in het lange
		ontwikkelproces, en de eerste proeven bij mensen en apen zijn veelbelovend.

		Eind juli publiceerden de onderzoekers de resultaten van de eerste test, zogenoemde fase-1-
		en fase-2-tests, bij ruim duizend Britten. De helft kreeg de experimentele prik, de andere helft
		een bekende inenting tegen meningokokken. Het proefvaccin wekte antistoffen tegen het
		coronavirus op én activeerde de T-cellen – een tweede belangrijke pijler van de afweer tegen het
		virus. De proef laat zien dat het vaccin in deze kleine studie veilig is, en een afweerreactie
		opwekt.

		„Het ziet er hoopvol uit”, vindt Anke Huckriede, hoogleraar vaccinologie aan de Rijksuniversiteit
		Groningen. „Maar het is nog lastig te beoordelen hoe sterk de immuunrespons is.” De volgende,
		grootschalige studie zal moeten uitwijzen of deze afweerreactie mensen voldoende beschermt
		tegen een infectie.

		De tweeledige werking van het experimentele vaccin (gerichte antistoffen én activatie van T-
		cellen) is een van de hoopgevende resultaten. Soms wekt een vaccin vooral antilichamen op,
		die het virus onderscheppen voordat het cellen kan binnendringen. En soms prikkelt het juist
		uitgebreid de T-cellen, gespecialiseerde witte bloedcellen die andere afweercellen alarmeren en
		besmette cellen opruimen. Idealiter doet een coronavaccin dit allebei: er zijn steeds meer
		aanwijzingen dat de T-celroute belangrijk is voor een krachtige bescherming tegen SARS-CoV-2.
		Hoe uitgebreid de T-celreactie is die het Oxfordvaccin opwekt, is nog niet duidelijk.

		Een tweede reden waarom dit experimentele vaccin van het Jenner Instituut uit Oxford zo
		kansrijk lijkt, is de jarenlange ervaring van de makers met entstoffen. Het vaccin bestaat uit
		een onschuldig chimpansee-verkoudheidsvirus, dat genetisch zo is omgebouwd dat het een
		kenmerkend eiwit van het nieuwe coronavirus maakt: het spijkervormige spike-eiwit waarvan het
		SARS-CoV-2 virus een hele serie als een kroon (corona, in het Spaans) op zijn buitenkant
		draagt, en waarmee het onze cellen binnen kan dringen. Als een paard van Troje kan dit
		dragervirus het corona-materiaal het lichaam in helpen, zodat het daar een afweerreactie tegen
		dat spike-eiwit kan uitlokken. Bij een infectie met het échte virus staat het afweersysteem dan
		klaar om het onschadelijk te maken.

		Het volledige artikel: NRC Handelsblad - Niki Korteweg 28 augustus 2020

		AstraZeneca start onderzoek naar Covid-19-medicijn
		Business AM - Sofie van Waeyenberghe 25 augustus 2020

		Brits-Zweedse farmagroep AstraZeneca is begonnen met klinische testen van
		een medicijn tegen Covid-19. De eerste vrijwilligers worden momenteel getest.

		Het bedrijf werkt aan een middel dat getest wordt als vaccin, in samenwerking met de
		universiteit van Oxford. Tegelijk zou het medicijn ook werken als patiënten al Covid-19
		opgelopen hebben. Om die functie te testen, worden deze proeven georganiseerd. Het middel
		heet AZD7442 en is een combinatie van twee types antilichamen.

		AstraZeneca zal het medicijn testen op 48 vrijwilligers in het Verenigd Koninkrijk. Die zijn
		allemaal tussen de 18 en 55 jaar oud. Het middel moet eerst veilig bevonden worden en daar

		Het is een belangrijke mijlpaal voor het middel. Dat het zowel kan helpen tegen reeds
		bestaande infectie en werken als vaccin, zou een extra bonus betekenen voor AstraZeneca.

		Mene Pangalos, topman bij het ontwikkelingsteam van AstraZeneca, zegt aan de Britse krant
		The Guardian: ‘Deze testen zijn een belangrijke mijlpaal voor de ontwikkeling van onze
		monoclonale antilichamencombinatie om Covid-19 te bestrijden of voorkomen.’

		Deze combinatie van antilichamen, gecombineerd met onze eigen technologie heeft het
		potentieel om zowel de effectiviteit als de duurzaamheid van het vaccin te verzekeren.
		Daarnaast vermindert het risico op resistentie.’

		Het volledige artikel: Business AM - Sofie van Waeyenberghe 25 augustus 2020

Wetenschappers maken coronavirus look-a-like

Scientias - Vivian Lammerse 22 juli 2020

Eén belangrijk verschil: de look-a-like is veel veiliger om mee te werken.

Talloze wetenschappers onderzoeken momenteel het nieuwe coronavirus SARS-CoV-2, dat zich

in rap tempo over de wereld verspreidt. Deze studies moeten ons meer inzicht verschaffen in

het virus en uiteindelijk leiden tot een vaccin waarmee de wereldbevolking ingeënt kan worden.

Onderzoek naar het virus is echter niet zonder gevaar. En daar hebben onderzoekers nu in een

nieuwe studie gepubliceerd in het vakblad Cell Host & Microbe iets slims op bedacht.

Het virus SARS-CoV-2 dat de ziekte COVID-19 veroorzaakt kan alleen veilig worden bestudeerd

onder hoogwaardige veiligheidsomstandigheden. Wetenschappers die met het besmettelijke

virus omgaan, moeten bijvoorbeeld beschermende pakken dragen die het hele lichaam

omsluiten en werken in laboratoria met gespecialiseerde ventilatiesystemen. Hoewel deze

voorzorgsmaatregelen nodig zijn, vertragen ze tegelijkertijd de inspanningen om medicijnen en

vaccins voor COVID-19 te vinden. Want veel wetenschappers hebben helemaal geen toegang tot

deze vereiste voorzieningen. “Eén van de problemen bij de zoektocht naar een vaccin is dat veel

van de tests gedaan moeten worden in speciale faciliteiten,” zegt onderzoeker Michael

Diamond. “De meeste klinische laboratoria en bedrijven beschikken hier echter niet over.”

Om dat te verhelpen, hebben onderzoekers nu een coronavirus look-a-like ontwikkeld. Dit

nagebootste coronavirus draagt de naam VSV-SARS-CoV-2. Het virus lijkt in veel opzichten

sprekend op het echte SARS-CoV-2, met één belangrijk verschil: het is veel veiliger om mee te

werken. “Met dit surogaatvirus kun je analyses uitvoeren in elk laboratorium zonder risico op

infectie,” legt Diamond uit. “Tegelijkertijd correleren de gegevens perfect met het echte,

infectieuze SARS-CoV-2.”

Om deze dubbelganger van het coronavirus te creëren, namen de onderzoekers het vesiculaire

stomatitisvirus (VSV). Dit is een mild virus dat alom in de virologie gebruikt, omdat het niet zo

gevaarlijk en tegelijkertijd gemakkelijk genetisch te manipuleren is. Vervolgens vervingen de

onderzoekers één van de genen van het virus door één van SARS-CoV-2. Het resulterende

hybride virus infecteert cellen en wordt net als SARS-CoV-2 door antilichamen herkend, maar

vereist niet de aangepaste voorzieningen zoals het echte coronavirus. Dit betekent dat er

gewoon onder normale laboratoriumomstandigheden met dit nagebootste coronavirus gewerkt

kan worden.

Dit slimme, hybride virus is veelbelovend. Want het kan wetenschappers helpen bij het

evalueren van een reeks op antilichamen gebaseerde preventieve middelen en behandelingen

voor COVID-19. Het nagebootste virus kan bijvoorbeeld worden gebruikt om te beoordelen of

een experimenteel vaccin neutraliserende antilichamen opwekt. Maar het kan ook gebruikt

worden om antilichamen te identificeren die mogelijk tot antivirale geneesmiddelen kunnen

leiden. “Omdat het hybride virus er voor het immuunsysteem uitziet als SARS-CoV-2 maar geen

ernstige ziekte veroorzaakt, is het een potentieel kandidaat voor een vaccin,” zegt Diamond. Op

dit moment voeren de onderzoekers dan ook verdere studies uit om de mogelijkheden in kaart

te brengen.

Ondertussen stromen de aanvragen voor VSV-SARS-CoV-2 binnen. “Ik heb nog nooit zoveel

aanvragen voor wetenschappelijk materiaal gehad in zo’n korte tijd,” zegt onderzoeker Sean

Whelan. “We hebben het virus al geleverd aan onderzoekers in Argentinië, Brazilië, Mexico,

Canada en de Verenigde Staten. Daarnaast hebben we verzoeken in behandeling in het

Verenigd Koninkrijk en Duitsland. Nog voordat we de studie hadden gepubliceerd, had het

nieuws dat we met een coronavirus look-a-like bezig waren zich verspreid en druppelden de

aanvragen binnen.”

De hoop is dat we binnen afzienbare tijd een vaccin tegen het nieuwe coronavirus hebben. Want

het virus verspreidt zich nog altijd over de wereld. Ook in Nederland neemt het aantal

besmettingen weer toe. Het maakt opnieuw duidelijk dat een vaccin de enige manier is om dit

virus er voorgoed onder te krijgen. Er zijn echter al wel enkele veelbelovende vaccins op het

toneel verschenen, zoals het door de universiteit van Oxford ontwikkelde AZD1222, het

Amerikaanse mRNA-1273 en dit Chinese vaccin. Toch zijn we er nog niet. Het is nog even

afwachten of deze vaccins ook daadwerkelijk op grote schaal ingezet zullen worden.

Het volledige artikel: Scientias - Vivian Lammerse 22 juli 2020

		Vaccins uit China en Oxford zijn veilig en roepen afweerreactie op
		NRC Handelsblad - Sander Voormolen 20 juli 2020

		De eerste resultaten van twee experimentele vaccins tegen Covid-19 zijn
		hoopvol. De vaccins moeten zich nu in grotere groepen proefpersonen bewijzen.

		De eerste proeven in vrijwilligers met twee experimentele vaccins tegen Covid-19 laten zien dat
		beide middelen een krachtige afweer oproepen tegen het nieuwe coronavirus SARS-CoV-2 en
		dat ze veilig zijn zonder al te veel bijwerkingen. Dat is het hoopvolle nieuws dat maandag online
		werd gepubliceerd door het medische vakblad The Lancet.

		Het gaat om het vaccin van de Universiteit van Oxford (waarvan Nederland op voorhand al
		miljoenen doses bestelde) en een vaccin dat door het Chinese bedrijf CanSino in Wuhan is
		ontwikkeld. Beide vaccins zijn gebaseerd op een voor mensen ongevaarlijk adenovirus, dat
		aan het oppervlak is voorzien van moleculen van SARS-CoV-2, de zogeheten spike-eiwitten.
		De bedoeling is dat een injectie met zo’n biotechnologisch verbouwd virus de afweer activeert
		zodat iemand die in aanraking komt met het echte SARS-CoV-2, het virus meteen onschadelijk
		wordt gemaakt. Of de vaccins die bescherming ook daadwerkelijk bieden, moet blijken uit
		grootschaliger onderzoek.

		De publicaties in The Lancet beschrijven in beide gevallen de eerste proeven in mensen van het
		onderzoek (fase 1 en 2) waarin vooral de veiligheid en bijwerkingen van het vaccin wordt
		getoetst. Maar de onderzoekers maakten ook van de gelegenheid gebruik om het effect van
		het vaccin op het immuunsysteem te meten.

		Het Oxford-vaccin liet een goede activatie van zowel afweercellen (T-lymfocyten) als
		antilichamen zien. Na respectievelijk 14 en 28 dagen na de injectie bereikten die hun piek in
		het bloed. Dat wijst erop dat het vaccin een brede afweer tot stand kan brengen die in staat is
		om zowel het virus zelf op te ruimen als ook geïnfecteerde cellen in het lichaam. Dat is
		bemoedigend, maar nog niet het definitieve bewijs voor een goede bescherming. Eerder
		onderzoek met resusapen die met het vaccin werden geïnjecteerd liet ook al zien dat het een
		brede afweerreactie tot stand brengt, maar ook dat het niet kon voorkomen dat de dieren bij
		blootstelling toch geïnfecteerd raakten door SARS-CoV-2. Wel was de infectie bij gevaccineerde
		dieren minder ernstig en werden ze minder ziek.

		Bij het Chinese vaccin was de afweerrespons bij de ruim 500 vrijwilligers in Wuhan iets minder
		goed. Ongeveer de helft had een goede antilichaamreactie, en 80 tot 90 procent een goede T-
		celreactie. De onderzoekers verklaren dat uit het feit dat zeker de helft van de deelnemers
		vooraf al een zekere immuniteit tegen het dragervirus had, een adenovirus dat verkoudheid
		veroorzaakt. Bij het Oxfordvaccin speelde dat niet of minder omdat daar een adenovirus van
		chimpansees werd gebruikt, een virus dat normaal niet bij mensen voorkomt. Het Chinese
		vaccin werd daarnaast ook getest in een deels oudere populatie (mensen van boven de 55) bij
		wie de afweer mogelijk minder sterk reageert op een vaccin.

		Het vervolgonderzoek (fase 3) van het Oxfordvaccin onder 10.000 vrijwilligers is begin deze
		maand begonnen in het Verenigd Koninkrijk, Brazilië en Zuid-Afrika. Ook de Chinezen zeggen
		dat zij verder gaan met een fase-3-onderzoek met het CanSino-vaccin. Daarvoor zullen ze
		40.000 vrijwilligers werven in Rusland, Brazilië, Chili en Saudi-Arabië.

		De vaccins van Oxford en CanSino zijn het verst gevorderd. Op dit moment zijn er al meer dan
		250 kandidaatvaccins tegen Covid-19 in ontwikkeling. 23 daarvan worden nu in klinische
		onderzoeken bij mensen getest.

		Het volledige artikel: NRC Handelsblad - Sander Voormolen 20 juli 2020

		Oxfordvaccin geeft 'extreem bemoedigende' resultaten
		De Volkskrant - Maarten Keulemans 20 juli 2020

		Het Oxfordse kandidaatvaccin waarvan Nederland alvast 300 miljoen doses bestelde, lijkt te
		doen wat men ervan verlangt. In een proef bij ruim duizend Britse vrijwilligers bleek de inenting
		nauwelijks bijwerkingen te geven en beschermende ‘neutraliserende antistoffen’ en T-cellen op
		te wekken.

		Dat is ‘extreem bemoedigend’, liet hoofdredacteur Richard Horton van The Lancet weten, het
		blad dat de resultaten maandagmiddag onthulde. Bij eerdere apenexperimenten gaf het vaccin
		nogal wiebelig resultaat: de inenting beschermde de dieren wel tegen de ergste
		ziekteverschijnselen, maar ze konden nog wel met het virus geïnfecteerd raken en er anderen
		mee besmetten.

		De nieuwe resultaten maken duidelijk dat de bescherming in elk geval stevig genoeg is voor
		vervolgonderzoek. Het vaccin wapent het immuunsysteem zowel met antistoffen die het virus bij
		de lurven grijpen, als met T-cellen die de reactie steunen en cellen opruimen waarin het virus
		zich toch nog weet te nestelen.

		Ook de bijwerkingen vallen mee: sommige proefpersonen werden koortsig of kregen hoofdpijn,
		maar alle klachten waren met een paracetamolletje te verhelpen, aldus de onderzoekers van
		het Oxfordse Jenner Instituut in The Lancet. ‘Het vaccin was veilig en werd goed getolereerd.’

		Het middel kan nu de volgende onderzoeksfase in, om te testen of het inderdaad werkt.
		Daartoe wordt het de komende maanden getest op nog eens drieduizend Britten, vijfduizend
		Brazilianen en tweeduizend Zuid-Afrikanen – landen waar covid-19 nog volop huishoudt.

		Daarnaast komt er een test op 30 duizend Amerikanen en wil het Jenner Instituut een
		‘uitdagingsproef’ doen. Bij die enigszins omstreden methode ent men een klein groepje
		gezonde vrijwilligers in met het vaccin en stelt ze dan expres bloot aan het virus.

		Al ergens in het najaar hoopt het onderzoeksteam uitsluitstel over de werkzaamheid te kunnen
		geven.

		Het volledige artikel: De Volkskrant - Maarten Keulemans 20 juli 2020

		Mogelijk is het door Nederland vooruitbestelde coronavaccin uit
		Oxford al in september beschikbaar
		Business Insider - Thomas Colson 16 juli 2020

		Een team Britse wetenschappers claimt een doorbraak in het onderzoek naar een coronavaccin,
		na een geslaagde test met vrijwilligers. Het door Nederland al vooruitbestelde vaccin zou
		uiteindelijk zelfs “dubbele bescherming” kunnen bieden tegen het virus.

		Onderzoekers van de Universiteit van Oxford begonnen in april met het testen van hun
		coronavaccin op mensen. Bloedmonsters van de groep van 500 Britse vrijwilligers die het vaccin
		kregen, tonen aan dat ze zowel antilichamen als T-cellen hebben aangemaakt, meldt The Daily
		Telegraph.

		T-cellen kunnen een virus doden en ook de cellen die door het virus zijn geïnfecteerd. Daarmee
		zijn T-cellen een belangrijk onderdeel van de afweerreactie van het lichaam op virale infecties.

		Als het vaccin dat in Oxford wordt ontwikkeld inderdaad T-cellen kan activeren, is dat een
		belangrijke doorbraak. Twee recente onderzoeken hebben aangetoond dat zogenoemde
		antilichamen – dat zijn eiwitten die ook in staat zijn om virussen onschadelijk te maken –
		binnen enkele weken of maanden uit het bloed kunnen verdwijnen, terwijl T-cellen veel langer
		in het lichaam kunnen blijven.

		Volgens voorzitter David Carpenter van het Berkshire Research Ethics Committee, dat het
		testprogramma van Oxford heeft goedgekeurd, ligt het onderzoeksteam “absoluut op koers”
		en is het vaccin mogelijk al in september beschikbaar.

		“Niemand kan een bepaalde datum garanderen, want er kunnen dingen fout gaan. Maar
		vanwege de samenwerking met een grote farmaceut kan het vaccin in september al breed
		beschikbaar zijn en dat is wat we ons ook tot doel hebben gesteld”, zegt hij.

		Op dit moment vindt er in Brazilië een omvangrijkere test plaats met het Oxford-vaccin op
		vijfduizend vrijwilligers. Medicijnfabrikant AstraZeneca heeft een contract getekend om het
		vaccin massaal te gaan produceren als bewezen wordt dat het effectief is.

		De Britse minister van gezondheid, Matt Hancock, temperde de verwachtingen enigszins en zei
		dat er in het beste geval nog dit jaar een vaccin beschikbaar komt, maar dat het waarschijnlijker
		is dat het volgend jaar wordt.

		“We werken allemaal aan het best case scenario en geven AstraZeneca en het team in Oxford
		alle steun. Ook werken we samen met onder anderen de VS, Duitsland en Nederland aan
		andere potentiële vaccins” zei hij tegen de Britse zender ITV. “Maar niks is zeker bij deze
		wetenschappelijke ontwikkelingen.”

		De complete resultaten van de eerste testfase van het Oxford-vaccin wordt volgende week
		gepubliceerd in wetenschappelijk tijdschrift The Lancet.

		Het volledige artikel: Business Insider - Thomas Colson 16 juli 2020

		Welk coronavaccin heeft de overheid voor ons gekocht? 5 feiten over
		het Oxford-vaccin
		Gezondheidsnet - Heleen Croonen 24 juni 2020

		De Nederlandse overheid heeft samen met Frankrijk, Italië en Duitsland een contract gesloten
		met farmaceutisch bedrijf AstraZeneca. Het gaat over de aankoop van 300 miljoen stuks van
		het Oxford-vaccin, dat mogelijk beschermt tegen het coronavirus. Vijf feiten over dit Oxford-
		vaccin en de race naar een werkzaam vaccin.

1		Feit 1: Het Oxford-vaccin is onaf
		Het vaccin is nog niet klaar. Het is niet goedgekeurd om bij mensen te gebruiken, daarvoor is
		nog meer onderzoek nodig. Het Oxford-vaccin is een onschadelijk gemaakt verkoudheidsvirus
		met de stekels van het coronavirus op de buitenkant. De hoop is dat het immuunsysteem
		antilichamen maakt tegen die stekels. Komt het echte virus langs, dan ben je beschermd.

		Volgens het overzicht van de WHO van 9 juni is dit vaccin wel het verst gevorderd van allemaal.
		Daar kun je over twisten, want de concurrerende vaccins zijn ook druk bezig met het organiseren
		van de zogenaamde 'fase 3- onderzoeken', oftewel de laatste grote horde voor goedkeuring
		van een medicijn of vaccin.

2		Feit 2: Het Oxford-vaccin wordt bij grote groepen mensen onderzocht
		Het vaccin hoort tot de kopgroep van vaccins, maar half mei was er teleurstellend nieuws dat
		het vaccin tegenviel bij het onderzoek bij een klein onderzoek bij resusapen. Daarna kwamen er
		juist weer positievere berichten over het vaccin, zoals de goedkeuring voor uitbreiding van het
		onderzoek van 1000 naar 10.000 mensen. Daar komt bij dat er een onderzoek gepland staat
		met nog eens 30.000 mensen. Of het Oxford-vaccin de eindstreep haalt, en inderdaad wordt
		goedgekeurd bij mensen, blijft echter onzeker.

3		Feit 3: Er zijn ook andere kansrijke vaccins
		Er zijn pakweg 10 vaccins die nu worden getest bij mensen, volgens het nieuwste WHO-overzicht.
		Komende maanden zal bekend worden welke vaccins veilig zijn en beschermen tegen het
		coronavirus en welke niet. Andere kanshebbers zijn bijvoorbeeld het Amerikaanse ‘Moderna-
		vaccin’ en het eveneens Amerikaanse Innovio-vaccin. In Duitsland test Pfizer een RNA-vaccin.
		Novavax is weer van Amerikaans/Zweedse makelij. De rest van de lijst bestaat uit Chinese
		vaccins. Hierover weten we helaas niet zoveel.

		De alliantie van de vier Europese landen is ook in gesprek met andere farmaceutische
		bedrijven, aldus het persbericht van de overheid. Mogelijk wordt daar ook zo’n contract mee
		gesloten. Deskundigen denken dat er meerdere vaccins op de markt zullen komen. De ene
		doelgroep zal beter reageren op het ene vaccin, dan het andere.

4		Feit 4: Het vaccin is op zijn vroegst eind dit jaar beschikbaar
		Het onderzoek loopt nog tot mei 2021, dus het duurt nog wel even voor je de prik kan halen.
		Maar AstraZeneca heeft aangegeven dat in september al duidelijk kan zijn of het Oxford-vaccin
		überhaupt werkt. Een ding is nog wel lastig: om te testen of het vaccin beschermt moet er
		coronavirus rondgaan in de bevolking. In Nederland is het virus zo ver ingedamd, dat hier geen
		onderzoek kan worden gedaan naar het Oxford-vaccin. Dat gebeurt in landen waar nog veel
		mensen besmet raken, zoals Brazilië.

5		Feit 5: Als Nederlander heb je grote kans op een vaccin
		Het klinkt cru, maar als inwoner van een rijk land als Nederland heb je best een goede kans op
		een coronavaccin dit jaar of volgend jaar. Het contract gaat over 300 miljoen vaccins, mogelijk
		later uit te breiden naar 400 miljoen vaccins. Ruim genoeg voor 17 miljoen Nederlanders, 60
		miljoen Italianen, 67 miljoen Fransen en 83 miljoen Duitsers uit deze alliantie. De Europese
		Commissie was kritisch op dit contract van de vier landen en had liever ineens een afspraak
		gemaakt voor heel Europa. Maar in het contract staat ook dat andere Europese landen met
		dezelfde afspraken inkopen kunnen doen bij AstraZeneca. Het is een echte race naar de eerste
		vaccins. De Amerikaanse en de Britse overheid hebben ook grote hoeveelheden van het Oxford-
		vaccin gereserveerd en staan waarschijnlijk nog voor ons in de rij.

		Bronnen: Rijksoverheid, WHO, Volkskrant, Algemeen Dagblad en NOS

		Het volledige artikel: Gezondheidsnet - Heleen Croonen 24 juni 2020

Veelbelovend Brits coronavaccin wordt nu ook in Afrika getest

Scientias - Vivian Lammerse 24 juni 2020

De onderzoekers hopen nog steeds dat het vaccin eind dit jaar klaar is om op grote schaal

geproduceerd te worden.

De hele wereld wacht met smart op de komst van een coronavaccin. Want het zou goed kunnen

dat ons leven pas weer normaal is als we allemaal zijn ingeënt. Wetenschappers werken met

man en macht aan een vaccin dat zo snel mogelijk op de markt gebracht kan worden. En dat

gaat voorspoedig. Sterker nog, een veelbelovend Brits vaccin dat al volop in Groot-Brittannië

wordt getest, gaat nu ook de grenzen over.

Het vaccin – dat voluit de naam ChAdOx1 nCoV-19 draagt – is gemaakt van een verzwakte versie van een verkoudheidsvirus dat onder chimpansees voorkomt. Dit virus is genetisch aangepast, waardoor het niet kan groeien in mensen. Vervolgens hebben onderzoekers dat verzwakte en aangepaste virus gecombineerd met een gen dat een eiwit maakt dat voorkomt in het inmiddels beruchte virus SARS-CoV-2.

Het gaat om een zogenoemd ‘spike-eiwit’: te vinden aan de buitenzijde van het virus. Dit eiwit is van cruciaal belang voor SARS-CoV-2, omdat het het virus helpt om menselijke cellen binnen te dringen. Het vaccin moet ervoor zorgen dat het meest potente wapen van het virus – de ‘spikes’ – zich tegen het virus richt. En wel door het immuunsysteem aan te zetten tot de productie van antilichamen die zich aan deze spikes binden, waardoor het immuunsysteem grip krijgt op het virus en het kan vernietigen.

Al meer dan 4000 Britten nemen momenteel deel aan klinische proeven waarin de effectiviteit

van het veelbelovende vaccin wordt getoetst. Binnenkort zal dit opgeschaald worden naar nog

eens 10.000 deelnemers. Maar daar houdt het niet op. Het vaccin is nu namelijk naar Zuid-

Afrika verscheept. En nog deze week zullen er ook Zuid-Afrikanen het nieuwe vaccin toegediend

krijgen. “Dit is een mijlpaal voor Zuid-Afrika en het hele continent in deze fase van de

pandemie,” aldus onderzoeker Shabir Madhi die de klinische proeven in Zuid-Afrika leidt. “Nu we

in Zuid-Afrika de winter tegemoet treden en de druk op de openbare ziekenhuizen toeneemt,

hebben we meer dan ooit een vaccin nodig om meer corona-infecties te voorkomen. We zijn

vorige week begonnen met het screenen van deelnemers. En de eerste proefpersonen zullen

nog deze week worden gevaccineerd.”

In Zuid-Afrika heeft het coronavirus hard om zich heen geslagen. Ondertussen is bij meer dan

100.000 Zuid-Afrikanen COVID-19 vastgesteld en zijn er meer dan 2000 mensen aan de ziekte

overleden. Zuid-Afrika draagt hiermee bij aan 30 procent van alle gediagnosticeerde COVID-

19-gevallen en 23 procent van alle COVID-19 sterfgevallen op het Afrikaanse continent. Deze

statistieken benadrukken dan ook de dringende noodzaak van manieren om verdere infecties

te voorkomen.

Tot op heden lijken de proeven met het nieuwe vaccin succesvol. Al hebben recente

experimenten onder varkens uitgewezen dat er wellicht wel een dubbele dosis nodig is om

daadwerkelijk korte metten te maken het het coronavirus. Door twee dosissen toe te dienen,

worden er namelijk meer antilichamen geproduceerd. En dat betekent dat dit mogelijk

significant meer bescherming biedt dan een enkele dosis. “De resultaten zien er bemoedigend

uit,” zegt onderzoeker Bryan Charleston. “Varkens worden vaak gebruikt voor het testen van

menselijke vaccins, omdat ze fysiologisch meer op mensen lijken dan andere dieren. Denk

bijvoorbeeld aan het lichaamsgewicht en de stofwisselingssnelheid.” Hierdoor krijgen de

onderzoekers dus een beeld van hoe ook ons eigen immuunsysteem bij toediening van het

vaccin zou kunnen reageren. De studie biedt dan ook belangrijke informatie over het optimale

aantal dosissen die nodig zijn voor een maximale bescherming tegen de SARS-CoV-2-infectie.

Hoewel de effectiviteit van zo’n dubbele dosis nu dus in varkens is aangetoond, benadrukken

de onderzoekers dat verder onderzoek bij de mens vereist is. De dubbele dosis zal dan ook aan

een klein aantal proefpersonen worden toegediend.

Als de klinische proeven succesvol verlopen, hopen de onderzoekers dat het vaccin eind dit jaar

klaar is om op grote schaal geproduceerd te worden. Ondertussen werken ook nog talloze

andere wetenschappers aan een coronavaccin. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie zijn er

wereldwijd zo’n 70 vaccins in ontwikkeling. Bovendien kwamen onderzoekers onlangs tot de

ontdekking dat COVID-19 mogelijk ook ernstig wordt gehinderd door het mazelenvaccin. Het

vaccin kan langlevende immuuncellen genereren die ernstige ontstekingsreacties afremmen. En

dat betekent dat het BMR-vaccin bescherming kan bieden tegen een ernstig ziekteverloop na

infectie door SARS-CoV-2. Onderzoek gaat dan ook door. De onderzoekers hopen binnenkort dit

vaccin in een klinische studie aan ziekenhuispersoneel en kwetsbare groepen toe te dienen.

Het volledige artikel: Scientias - Vivian Lammerse 24 juni 2020

		Petitie: zeg nee tegen geaborteerde-foetusvaccin
		Reformatorisch Dagblad - Maarten Costerus 24 juni 2020

		Ze is niet tegen vaccinatie, maar heeft wel grote moeite met vaccins die worden ontwikkeld met
		behulp van cellen van geaborteerde foetussen. Leontien Bakermans, drijvende kracht achter
		een online petitie: „Deze vaccins gebruiken dus cellen van bewust gedood menselijk leven. Een
		ware gruwel.”

		Binnen twee dagen werd de maandag gelanceerde petitie door bijna 5000 mensen –het
		streefgetal– ondertekend. Bakermans, gepensioneerd apotheker: „We willen daarmee ingaan
		tegen het gebruik van foetale, menselijke cellijnen. Oxford was de trigger.” Ze doelt daarmee
		op een vaccin ontwikkeld door de universiteit van Oxford en farmaceut AstraZeneca.
		Zorgminister Hugo de Jonge deelde 13 juni in een brief mee om samen met Italië, Duitsland en
		Frankrijk niet minder dan 750 miljoen euro in dit middel te investeren. Dit bedrag is goed voor
		300 miljoen doses, waarvan de eerste mogelijk eind dit jaar beschikbaar komen. Mits het vaccin
		veilig en effectief is, want dat is volgens de topman van het bedrijf nog onzeker.

		Eerder toonde De Jonge al interesse in een vaccin van eigen bodem: van de Leidse farmaceut
		Janssen. Bakermans: „Dat is ook gebaseerd op een foetale cellijn.”

		Bij het vaccin uit Oxford is gebruikgemaakt van de zogenaamde HEK-293-cellijn, die afkomstig
		is van niercellen van een foetus die in 1972 is geaborteerd. Het Leidse vaccin maakt gebruik
		van de PER.C6-cellijn, die afstamt van netvliescellen van een 18 weken oude foetus die in
		1985 is geaborteerd. „Dat is weliswaar lang geleden, maar dat maakt het er niet minder erg
		om.”

		Niet dat er voor de productie van deze vaccins bij herhaling geaborteerd weefsel nodig is. Ook
		bevat het vaccin zelf geen menselijke cellen. De verre nakomelingen van deze cellen worden
		echter gebruikt als fabriekjes om het dragervirus in te kweken. Dit is een onschuldig
		verkoudheidsvirus met een ingebouwd stukje corona-DNA. Als dit virus bij iemand wordt
		ingespoten, activeert dit het immuunsysteem en bouwt het lichaam weerstand op tegen corona
		– althans, in theorie.

		Bakermans voelt het als haar plicht om te protesteren tegen deze vaccins. „Als je je stem niet
		laat horen, keur je deze werkwijze in feite goed. Beter kun je vooraf bezwaar uiten dan
		achteraf, als de vaccins eenmaal gekozen zijn. Ze willen dat iedereen straks aan een vaccin
		meedoet. Laten ze dan ook tegemoetkomen aan de mensen die het krijgen.”

		Waarschijnlijk komen er straks meerdere types coronavaccins op de markt. „Doe er dan ook een
		prolifevaccin bij, zou ik zeggen. Er zijn genoeg alternatieven, zoals het vaccin van de Franse
		farmaceut Sanofi.”

		Bakermans startte de petitie namens One of Us, een stichting die zich op Europees niveau
		inspant tegen het gebruik van menselijk embryonaal weefsel voor onderzoek. Ook in Engeland,
		Duitsland en België zal de organisatie binnenkort petities lanceren tegen vaccins gebaseerd op
		geaborteerde foetussen.

		Het volledige artikel: Reformatorisch Dagblad - Maarten Costerus 24 juni 2020

		Nederland neemt gok in wereldwijde race naar het vaccin
		NRC Handelsblad - Melle Garschagen, Niki Korteweg, Pim van den Dool, Michel Kerres 15 juni 2020

		Vijf vragen over: het coronavaccin. Nederland gaat 300 miljoen doses inkopen van een kansrijk
		coronavaccin dat in Oxford wordt ontwikkeld. Waarom zet Nederland op dit vaccin in? En nog vier
		vragen over de zoektocht naar een vaccin.

1		Welk vaccin wil Nederland, met drie andere landen, aanschaffen en waarom?

2		Welke andere vaccinkandidaten zijn kansrijk?

3		Wat heeft het Nederlandse kabinet besloten? Gokt het nu alleen op dit project of
		ook op andere?

4		Hoe reageert het VK op het vaccinproject van eigen bodem?
		Gezien de chaotische coronastrategie van de Britse regering, zou je verwachten dat premier Boris
		Johnson zo vaak hij kan het vaccinproject prijst aan de universiteit van Oxford, nota bene zijn
		eigen alma mater. In een toespraak op 10 mei prees Johnson de inspanningen van
		wetenschappers die „24 uur per dag werken om een vaccin te zoeken”. Zijn regering steunde het
		initiatief met een aanvankelijke gift van 55 miljoen pond (ruim 61 miljoen euro) en deed daar
		onlangs nog eens tientallen miljoenen bij.

		Maar wat opvalt is de realiteitszin van Johnson, een politicus die normaliter zelden handelt in
		ontnuchterende denkbeelden, als hij het over een eventueel coronavaccin heeft. „Dat komt
		misschien nooit tot wasdom”, waarschuwde de premier eind mei. Dat is de bredere teneur in
		het land over de verrichtingen aan Oxford. Iedereen wil dat het slaagt, dat er een einde komt
		aan de onzekerheid, dat de Britten eindelijk weer kunnen etaleren een kennismaatschappij te
		zijn en een internationaal succes behalen. Aanvankelijk werd dat enthousiasme ook aangejaagd
		door de betrokken onderzoekers zelf, die zeiden 80 procent zeker te zijn dat het vaccin zou
		werken, maar inmiddels klinken ook kritische geluiden.

		De tabloids zijn op het vaccinonderzoek gedoken alsof het een overspelige beroemdheid
		betreft. Iedere uitspraak van een betrokkene wordt gemeld in sappige koppen. ‘Doorbraak:
		Britain volledig gevaccineerd tegen de Kerst, zegt Oxford’, kopt de Daily Express deze week, na
		uitspraken van een onderzoeker dat als het vaccin blijkt te werken het mogelijk is sneller dan
		ooit doses te produceren. Tegelijkertijd worstelen ministers met de vraag in hoeverre ze van het
		vaccinonderzoek een nationalistische aangelegenheid kunnen maken. Ministers Matt Hancock
		(Volksgezondheid) en Alok Sharma (Economische Zaken) beloofden dat Britten voorrang
		krijgen. Hun collega Dominic Raab stelde die verwachtingen bij. Als gevolg van afspraken met
		de Wereldgezondheidsorganisatie en aangesloten landen worden kennis en resultaten gedeeld
		van verschillende internationale pogingen een definitieve uitweg uit de coronacrisis te bieden.
		Van de 100 miljoen doses die het Brits-Zweedse AstraZeneca tegen september produceert zijn
		30 miljoen voor het VK, aldus Sharma. De verdeling is al gemaakt, nu is het wachten op het
		vaccin zelf.

5		Waarom wordt er in Brussel gemord?

		Het volledige artikel: NRC Handelsblad - Melle Garschagen, Niki Korteweg, Pim van den Dool, Michel Kerres
		15 juni 2020

		Wallonië levert cruciaal ingrediënt voor Brits coronavaccin
		De Tijd België - Jan de Schamphelaere 15 juni 2020

		De actieve substantie van het coronavaccin van de Brits-Zweedse farmareus AstraZeneca zal in
		België geproduceerd worden.

		Het Franse farmabedrijf Novasep heeft daarvoor een akkoord gesloten met AstraZeneca. Dat
		farmabedrijf kocht de licentie op het vaccin dat aan Oxford University werd
		ontwikkeld. Grootschalige testen op duizenden vrijwilligers zijn bezig. De ambitie is nog dit jaar
		de eerste dosissen te leveren.

		Daarvoor sluit Novasep partnerschappen met biotechbedrijven wereldwijd die helpen de productie
		op te schalen, onder meer met Oxford Biomedica, waar Roch Doliveux - de ex-topman van UCB
		- de nieuwe voorzitter is.

		Nu is ook de Belgische site van Novasep in beeld gekomen. Novasep heeft zijn hoofdkwartier in
		Lyon, maar investeerde drie jaar geleden nog 27 miljoen euro in zijn site in Henegouwen om de
		productie van virale vectoren op te drijven. Die worden gebruikt voor immunotherapie en
		gentherapie, twee domeinen in de geneeskunde die in opmars zijn.

		Novasep zet die technologie nu ook in om een cruciaal ingrediënt van het Oxford-vaccin aan te
		maken. Dat is een genetisch vaccin. Daarbij wordt een onschadelijk virus gebruikt - als virale
		vector - om een stukje DNA van het coronavirus in lichaamscellen binnen te smokkelen, waarna
		het immuunsysteem in actie schiet. Het lichaam wapent zich zo voor als het aangevallen wordt
		door het echte coronavirus.

		De aankondiging van de samenwerking volgt op het nieuws dat Frankrijk, Duitsland, Italië en
		Nederland het voorbije weekend een voorakkoord hebben gesloten om 300 miljoen dosissen
		van het vaccin te kopen. Ze leggen 750 miljoen euro op tafel. Ze hebben de mogelijkheid om
		uit te breiden naar 400 miljoen dosissen.

		Het volledige artikel: De Tijd België - Jan de Schamphelaere 15 juni 2020

		Nederland gaat 'zeer belangrijke rol' spelen bij productie
		veelbelovend vaccin
		Het Parool - Chris van Mersbergen 13 juni 2020

		Nederland gaat een belangrijke rol spelen bij de productie van het coronavaccin van de
		universiteit van Oxford en farmaceut AstraZeneca. Ons land heeft samen met Duitsland,
		Frankrijk en Italië 300 miljoen doses gekocht.

		Dat zegt de Nederlander Ruud Dobber, lid van de raad van bestuur van het Brits-Zweedse
		AstraZeneca. Eerder werd al bekend dat de farmaceut voor de productie een deal had gesloten
		met het bedrijf Halix in Leiden. “Daar worden heel aanzienlijke aantallen vaccins geproduceerd,”
		zegt Dobber, zonder exacte aantallen te kunnen noemen.

		Dobber was met een kleine groep mensen van AstraZeneca betrokken bij de gesprekken met
		Nederland en de andere drie landen. Hij heeft lovende woorden over de ‘ontzettend belangrijke
		rol’ die Nederland speelt, en in het bijzonder voor minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid.

		“Hij heeft zich buitengewoon constructief opgesteld in de gesprekken. Want het waren
		gesprekken, geen onderhandelingen. Wij willen het vaccin tegen kostprijs leveren, en we willen
		risico lopen, maar we willen niet het totale risico lopen. Het pleit heel erg voor de minister dat hij
		samen met zijn collega’s de nek heeft uitgestoken om ook risico te dragen. Daarvoor wil ik mijn
		dank uitspreken.”

		Concreet werkt het zo dat Nederland met de andere landen betaalt voor de vaccins die
		geproduceerd zijn, of ze nou werken of niet, zegt Dobber. “Dus als er in september tien miljoen
		doses klaar zijn, maar het blijkt niet te werken, dan krijgen de landen daar een rekening voor.”
		Het vaccin kost overigens maar ‘enkele euro's', omdat AstraZeneca het tegen kostprijs zegt te
		verkopen.

		Minister De Jonge erkende in een reactie al dat niet zeker is of het vaccin dat wordt aangekocht,
		ook daadwerkelijk werkt. “We wedden bewust op meerdere paarden,” zei hij. Welke ‘paarden’ er
		nog meer in beeld zijn, is nog niet bekend.

		Behalve bij Halix in Leiden gaat AstraZeneca produceren in onder meer Duitsland, Italië, het
		Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten (VS) en Azië. Een deel van die productie vindt nu al
		plaats, om ervoor te zorgen dat er straks genoeg doses beschikbaar zijn om in elk geval een
		deel van de wereld te vaccineren tegen het coronavirus. Het vaccin is dus al af, maar moet nog
		wel uitgebreid worden getest.

		De VS, dat 1,2 miljard euro investeerde in AstraZeneca, krijgt waarschijnlijk als eerste het vaccin,
		net als het Verenigd Koninkrijk. Eind dit jaar zijn Nederland, Duitsland, Frankrijk en Italië aan de
		beurt. Deze landen hebben al toegezegd ook de andere EU-landen niet te zullen
		vergeten. Naast de 300 miljoen doses is er nog een optie genomen op 300 miljoen aanvullende
		doses.

		Of het in Oxford ontwikkelde vaccin ook echt gaat werken, is dus nog altijd niet zeker.
		Aanvankelijk waren er ontzettend hoge verwachtingen van het vaccin, maar die zijn wel wat
		getemperd sinds proeven met apen tegenvielen. Toch is het al op een groep van zo'n duizend
		mensen getest. De resultaten daarvan gaven voor de Britse gezondheidsautoriteiten genoeg
		aanleiding om door te gaan met het testen van grotere populaties, het fase 3-onderzoek. Deze
		zomer moet dat gaat gebeuren in het VK, Brazilië en de VS.

		“Wij hebben de resultaten van de tests nog niet mogen zien,” zegt Dobber. “Dus het is ook voor
		ons echt ontzettend spannend. Het feit dat we van de autoriteiten verder mochten gaan naar
		fase 3, maakt ons wel heel erg hoopvol. Maar het blijft een experiment, je weet het uiteindelijk
		nooit.”

		De belangrijkste bottleneck richting een werkend vaccin - naast de vraag of het straks werkt - is
		misschien wel het vinden van een geschikte groep mensen om het vaccin op te testen. Nu het
		virus in veel landen wat aan het luwen is, is dat lastig, laat AstraZeneca-CEO Pascal Soriot
		doorschemeren. “Straks hebben we een vaccin waarvan we bijna zeker weten dat het werkt,
		maar hebben we niet genoeg mensen om het op te testen. Dat zou heel erg teleurstellend zijn.”

		Pascal Soriot, de CEO van AstraZeneca, is blij met het initiatief van Nederland om met de drie
		andere Europese landen tot snelle aankoop van het Britse vaccin over te gaan. “Het leiderschap
		dat deze landen hebben getoond was ontzettend belangrijk. Doordat zij zonder de andere
		Europese landen stappen hebben gezet, is het allemaal veel sneller gegaan. Daarvoor moeten
		we ze dankbaar zijn. We willen dat de wereld zo snel mogelijk een vaccin heeft.”

		De lof van AstraZeneca staat in schril contrast met de kritiek van de Europese Commissie en
		sommige andere EU-landen. De commissie wil zelf namens de lidstaten onderhandelen en voelt
		zich door de Nederlands-Duits-Frans-Italiaanse kopgroep in de wielen gereden. EU-commissaris
		Stella Kyriakides (Volksgezondheid) riep de vier Europese landen al op om hun
		samenwerkingsverband te beëindigen en zich aan te sluiten bij de rest van Europa. Dat is dus
		niet gebeurd.

		Er is een wereldwijde wedloop gaande om een middel te vinden dat tegen het coronavirus
		beschermt. En een al even grote slag tussen bijvoorbeeld China, de VS en Europa, om het
		vaccin vervolgens meteen te bemachtigen. Het land dat zijn bevolking als eerste kan inenten,
		kan bijvoorbeeld zijn economie sneller weer op volle toeren laten draaien.

		AstraZeneca zegt zijn best te doen om ook de rest van de wereld niet te vergeten. Zo worden er
		ook honderden miljoenen doses geproduceerd die verdeeld worden door CEPI en GAVI,
		internationale organisaties die zich inzetten voor het beschikbaar maken van vaccins voor arme
		landen.

		Maar, geven Dobber en Soriot aan: we kunnen veel produceren, maar voor de hele wereld is het
		niet genoeg. Soriot: “We hopen nog steeds op meerdere vaccinkandidaten die snel op grote
		schaal beschikbaar zijn. Maar ik denk dat de kans aanwezig is dat wij het samen met de
		universiteit van Oxford als eerste voor elkaar gaan krijgen.”

		Het volledige artikel: Het Parool - Chris van Mersbergen 13 juni 2020

		Nederland doet mee in aankoop 300 miljoen doses kansrijk
		coronavaccin
		NRC Handelsblad - Arjan Meesterburrie 13 juni 2020 15:32 uur

		Nederland krijgt mogelijk al voor het eind van het jaar honderdduizenden doses van een vaccin
		tegen het coronavirus, dat wordt ontwikkeld door de universiteit van Oxford en de Brits-Zweedse
		medicijnfabrikant AstraZeneca. Samen met Duitsland, Frankrijk en Italië koopt Nederland 300
		miljoen doses van het middel om te verspreiden over de Europese Unie, laat minister Hugo de
		Jonge van Volksgezondheid (CDA) zaterdag weten in een brief aan de Tweede Kamer. Het gaat
		om een vaccin dat nog in de ontwikkelingsfase is en nog niet volledig is getest.

		„Dankzij deze gezamenlijke inspanning bestaat de kans om al eind 2020 een eerste
		hoeveelheid vaccins tegen het coronavirus beschikbaar te hebben voor Europa”, schrijft De
		Jonge aan de Tweede Kamer. „Met deze investering kunnen direct voorbereidingen voor
		productie worden getroffen, tijdens de ontwikkeling van het kandidaat-vaccin. Deze
		ontwikkelingen lijken voorspoedig te verlopen.”

		De eerste tests op mensen zijn al gedaan en de uitkomsten daarvan worden binnenkort
		verwacht. Als het vaccin wordt goedgekeurd door het Europees Geneesmiddelenbureau EMA, zal
		het naar rato van de bevolkingsomvang worden verdeeld over de lidstaten van de EU. Voor
		Nederland zullen dat mogelijk eind dit jaar „enkele honderdduizenden” zijn. Ook de Verenigde
		Staten hebben al 400 miljoen doses van het vaccin gereserveerd.

		Toch houdt De Jonge nog een slag om de arm als het gaat om de verspreiding van het vaccin.
		Hij benadrukt in de brief dat het ontwikkelen een proces is dat veel onzekerheden kent: „de
		kans op mislukking is in elk van de ontwikkelfasen aanwezig. Dat betekent dat de koplopers
		van nu niet als eerste de eindstreep hoeven te halen. De risico’s die gepaard gaan met het
		investeren in dergelijke ontwikkeltrajecten wegen echter niet op tegen het zeer grote
		maatschappelijke belang om te investeren in deze en andere kansrijke initiatieven.”

		De koop zou volgens persbureau ANP eigenlijk vrijdag al gesloten worden, maar de Europese
		Commissie en sommige andere EU-lidstaten voelden zich gepasseerd door het
		vierlandenverbond en wilden als een geheel onderhandelen. Maar Nederland, Duitsland,
		Frankrijk en Italië benadrukken dat alle lidstaten mee mogen delen als het vaccin beschikbaar
		komt. Het is niet bekend hoeveel Nederland en de andere drie landen betalen voor de 300
		miljoen doses.

		Het volledige artikel: NRC Handelsblad - Arjan Meesterburrie 13 juni 2020

		Tien Covid-19 kandidaatvaccins liggen voorop
		NRC Handelsblad - Sander Voormolen 3 juni 2020

		Een vaccin kan de wereld verlossen van de pandemie. Tien kandidaatvaccins worden al bij
		vrijwilligers getest.

		Wereldwijd worden er al tien verschillende kandidaten voor een Covid-19-vaccin bij vrijwilligers
		getest. Dat blijkt uit een overzicht dat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) bijhoudt. Het
		gaat om vaccins die al in klinische studies bij mensen getest worden op veiligheid en
		effectiviteit. Daarnaast zijn er volgens de WHO nog 128 andere kandidaatvaccins in
		ontwikkeling.

		Één goed vaccin zou de wereld al uit de brand helpen. Maar welk vaccin het beste zal werken is
		niet te voorspellen. Bovendien zijn de vaccins die in ontwikkeling zijn gebaseerd op verschillende
		principes met ieder hun eigen voor- en nadelen. Het is niet onwaarschijnlijk dat er straks
		meerdere vaccins tegen SARS-CoV-2 naast elkaar bestaan.

		Vaccinfabrikanten en -instituten zijn verwikkeld in een koortsachtige race om als eerste een
		werkend vaccin op de markt te brengen. Het verst gevorderd lijkt een vaccin dat Oxford
		University, ontwikkelt in samenwerking met AstraZeneca, gevolgd door een kandidaat van het
		Amerikaanse bedrijf Moderna.

		Het Oxford-vaccin is gebaseerd op een verkoudheidsvirus van chimpansees dat door genetische
		aanpassingen niet meer in staat is zich te vermenigvuldigen. Het vaccinvirus bevat ook het
		spike-eiwit van SARS-CoV-2; dat moet de afweerrespons oproepen. Het zal nu verder getest
		worden in een groep van 10.000 vrijwilligers, waarbij de helft het coronavaccin krijgt en de
		andere helft een meningokokkenvaccin, ter controle.

		Het vaccin van de Amerikaanse concurrent Moderna is gebaseerd op mRNA, een stukje erfelijk
		materiaal van SARS-CoV-2, dat ervoor zorgt dat het lichaam van de gevaccineerde zelf een
		stukje van het SARS-CoV-2-spike-eiwit maakt, wat de afweer in gang zet. Deze aanpak is nog
		experimenteel: er is momenteel nog geen vaccin op de markt dat volgens dit principe werkt,
		maar de eerste testresultaten waren positief.

		In een interview dinsdag met het medische vakblad JAMA zei Anthony Fauci, de directeur van de
		Amerikaanse National Institutes of Health dat de laatste onderzoeksfase met het Moderna-
		vaccin in juli zal beginnen. Het vaccin zal dan getest worden in 30.000 vrijwilligers, waarbij de
		helft ter controle een placebo-injectie krijgt. Hoe lang het duurt voordat duidelijk is of en in
		welke mate het vaccin effectief beschermt tegen Covid-19 hangt af van hoeveel besmettingen
		er zijn in de gebieden waar het vaccin getest wordt.

		Een tekort aan infecties speelt Chinese ontwikkelaars van coronavaccins parten. Het
		bedrijf CanSino Biologics was op 16 maart de eerste die een klinische studie met een vaccin
		tegen het nieuwe coronavirus startte. Net als Oxford gebruikt het een verkoudheidsvirus als
		drager van een SARS-CoV-2 eiwit. CanSino gaat de laatste fase van het onderzoek in Canada
		uitvoeren, aangezien er in China momenteel niet voldoende infecties zijn.

		Sinovac, een ander Chinees bedrijf met een vergevorderd kandidaatvaccin, is in onderhandeling
		met Groot-Brittannië om daar de laatste test met vrijwilligers uit te voeren. Dit vaccin bestaat uit
		een dood coronavirus.

		Fauci vertelde tegen JAMA dat hij erop rekent dat „tegen het einde van de zomer wereldwijd vier
		of vijf vaccins” in de cruciale laatste testfase zullen zitten. Hij is „voorzichtig optimistisch” dat
		een vaccin een einde kan maken aan de pandemie van het coronavirus. Waar Fauci zich zorgen
		over maakt is hoe lang de bescherming van een vaccin in stand zal blijven. „We zien dat
		mensen hun weerstand tegen goedaardige coronavirussen snel weer verliezen.”

		Een vaccin zal, ook als het maar gedeeltelijk of tijdelijk werkt, de ontwikkeling van
		groepsimmuniteit in de bevolking een zet in de rug geven. Vanaf een niveau waarop zes op de
		tien mensen in de samenleving afweer hebben tegen het virus, zal iedere uitbraak vanzelf
		uitdoven, denken deskundigen. De opbouw van immuniteit door natuurlijke infecties gaat in de
		praktijk traag. Woensdag rapporteerde bloedbank Sanquin dat het aandeel van mensen met
		antilichamen tegen Covid-19 in Nederland gestegen was tot 5,5 procent begin mei, ten opzichte
		van 3 procent begin april.

		Het volledige artikel: NRC Handelsblad - Sander Voormolen 3 juni 2020

		Universiteit Oxford en farmabedrijf AstraZeneca starten grootschalige
		test coronavaccin
		FD Het Financieele Dagblad 22 mei 2020

		Het Brits-Zweedse farmaconcern AstraZeneca en Oxford University zijn begonnen met
		het rekruteren van ruim 10.000 proefpersonen in het Verenigd Koninkrijk voor een vaccin tegen
		het coronavirus. Het middel zou bij succes al in september beschikbaar moeten zijn.

		AstraZeneca kondigde vorige maand aan te gaan samenwerken met onderzoekers van de
		Oxford Vaccine Group en het Jenner Institute. De farmaceut kreeg donderdag een stimulans,
		toen de Amerikaanse overheidsinstantie Biomedical Advanced Research and Development
		Authority (Barda) bevestigde ruim $1 mrd te investeren in de ontwikkeling van het vaccin.

		De farmaceut zegt dit jaar en volgend jaar een miljard doses te kunnen produceren. De
		Verenigde Staten zouden in oktober 300 miljoen doses verwachten. Eind vorige week zegde de
		Britse regering, die rekent op 30 miljoen doses, ook £65,5 mln toe aan de universiteit van
		Oxford.

		In april is het vaccin in een eerste klinische fase getest op ruim 1000 proefpersonen. De
		resultaten zijn nog niet bekend. Een test op apen eerder deze maand gaf gemengde
		uitkomsten. Ingeënte apen kregen geen longontsteking, maar hun longen maakten nog wel
		virusdeeltjes aan.

		In de tweede en derde fase gaan de onderzoekers op meer vrijwilligers, in meer
		leeftijdscategorieën testen. Het grootste deel van de proef is gericht op het testen van het
		vaccin op mensen van 18 jaar en ouder. Een kleiner deel zal het vaccin testen op kinderen
		tussen 5 en 12, en volwassenen van 56 jaar en ouder.

		Het volledige artikel: FD Het Financieele Dagblad 22 mei 2020

		Oxfords 'apenvaccin' stelt teleur, spotlight zwaait naar Amerikaans
		bedrijf Moderna
		De Volkskrant - Maarten Keulemans 19 mei 2020

		Een bejubeld kandidaat-vaccin tegen corona, uit Oxford, blijkt bij nader inzien toch niet zo
		lekker te werken. Maakt het vaccin van het Amerikaanse bedrijf Moderna meer kans?

		Het persbericht stelde de zaak nog zo mooi voor. Nu puntje bij paaltje komt, blijkt een bejubeld
		kandidaat-vaccin uit Oxford niet zozeer een ‘sprong vooruit’, maar een middel dat niet doet
		waarvoor het is gemaakt – het virus tegenhouden.

		Eind vorige maand maakte de Britse universiteit nog trots bekend dat zijn kandidaat-vaccin met
		de roepnaam ‘ChAdOx1 nCoV-19’ glansrijk een test in zes resusaapjes had doorstaan. Maar uit
		de net gepubliceerde technische details blijkt dat dit toch wat tegenvalt. Alle ingeënte aapjes
		maakten na besmetting virusdeeltjes aan, en waren dus nog steeds bevattelijk voor het virus.
		Bovendien werden er drie kortademig.

		‘Het is glashelder dat dit vaccin geen steriele immuniteit geeft, de gouden standaard voor welk
		vaccin dan ook’, aldus de eminente immunoloog William Haseltine in een vernietigende kritiek.
		‘De viruslading in de neuzen van de gevaccineerde en de niet-gevaccineerde dieren is identiek’,
		signaleert in een ander commentaar ook de Britse hoogleraar moleculaire virologie Jonathan
		Ball. ‘Dat is van belang. Als dit bij mensen gebeurt, zou het vaccin de verspreiding van het virus
		niet tegengaan.’

		Wel lijkt het Oxfordvaccin de ziekte enigszins in te dammen. Zo kregen de ingeënte apen geen
		longontsteking, al maakten hun longen wel virusdeeltjes aan. Aan het LUMC reageert Marjolein
		Kikkert, betrokken bij de ontwikkeling van een enigszins vergelijkbaar vaccin als dat uit Oxford,
		dan ook voorzichtig. ‘Dit zijn maar weinig apen. En met zulke gemengde uitkomsten heb je er
		dan eigenlijk niet zoveel aan’, merkt ze op. ‘Het kan best dat het alsnog prima uitpakt in de
		menselijke trials.’

		In de Britse krant The Telegraph roept hoogleraar Ball op tot ‘dringende heroverweging van de
		lopende proeven met ChAdOx1 bij de mens’. Sinds deze maand is men het vaccin immers op
		werkzaamheid en veiligheid aan het testen bij een groep van enkele duizenden mensen. De
		Britse overheid heeft intussen plek gereserveerd bij farmacieconcern AstraZeneca, om bij succes
		30 miljoen doses van het vaccin te produceren.

		‘Dit soort dingen gebeurt bij medisch onderzoek veel’, duidt Kikkert. ‘In eerste instantie zien je
		resultaten er prachtig uit, maar een paar stappen verder blijken er ineens allerlei nuances in te
		zitten.’ Geen reden om de mensproeven af te blazen, vindt ze. ‘De resultaten in apen zijn op
		zichzelf bemoedigend genoeg. En zo lang je niet in het echte testsysteem zit – de mens – weet
		je niet welke kant het kwartje op valt.’

		Het volledige artikel: De Volkskrant - Maarten Keulemans 19 mei 2020

		Vaccin tegen corona komt steeds dichterbij
		Innovation Origins - Arnoud Cornelissen 18 mei 2020

		De presentatie van een werkend middel tegen COVID-19 komt steeds dichterbij. Over de hele
		wereld zijn klinische proeven nu aanstaande. In het Verenigd Koninkrijk staat farmareus
		AstraZeneca in de startblokken om voor de hele wereld 100 miljoen dosis vaccin te produceren.
		Dat vaccin is ontwikkeld aan Oxford University en wordt op dit moment getest. De Britse
		overheid heeft £65.5 miljoen aan financiering toegezegd. In Frankfurt hebben
		wetenschappers van de Goethe-Universität en het Universiteitsziekenhuis in Frankfurt diverse
		middelen getest die de vermeerdering van het coronavirus vertragen of zelf stoppen. Op
		basis daarvan gaan in Amerika en Canada snel klinische tests van start.

		Dr. Alexander Douglas, de leider van de onderzoeksgroep in Oxford die de productiemethode
		heeft ontwikkeld stelt dat de grootschalige productie van de in Oxford ontwikkelde vaccins
		dankzij de Britse financiering onmiddellijk van start kan gaan als de laatste tests positief
		verlopen. De verwachting is dat volgende maand daarover al duidelijkheid is. Het vaccin zou
		dan in september beschikbaar kunnen zijn.

		Begin dit jaar ontwikkelde de afdeling Medische Virologie van het Universitair Ziekenhuis
		Frankfurt een celcultuurmodel voor het SARS-CoV-2-virus. Wetenschappers slaagden erin het
		virus in een darmcelketen te kweken. Met behulp van een techniek die is ontwikkeld aan het
		Instituut voor Biochemie II van de Goethe-universiteit van Frankfurt, konden onderzoekers
		van beide instituten laten zien hoe het SARS-CoV-2-virus de gastheercel verandert. De
		wetenschappers gebruikten een speciale vorm van massaspectrometrie, die ze nog maar
		enkele maanden geleden hadden ontwikkeld. dat is de zogenaamde mePROD-methode.

		De resultaten geven een beeld van het verloop van een SARS-CoV-2 infectie. Terwijl veel
		virussen de reguliere eiwitproductie van hun gastheer stilleggen ten gunste van virale eiwitten,
		heeft SARS-CoV-2 slechts een gering effect op de eiwitproductie van de gastheercellen. In plaats
		daarvan lijkt het virus te leiden tot een toename van de eiwitsynthesemachine. De virale eiwitten
		lijken te worden geproduceerd in concurrentie met de eiwitten van de gastheercel. De
		onderzoekers vermoedden dat dit een zwak punt was en waren daadwerkelijk in staat om de
		proliferatie van het virus aanzienlijk te verminderen door gebruik te maken van remmers voor
		de productie van eiwitten (translatieremmers).

		24 uur na de infectie veroorzaakt het virus opvallende veranderingen in de samenstelling van
		de gastheercel-eiwitten. Terwijl het cholesterolgehalte daalt, nemen de activiteiten in het
		koolhydraatmetabolisme en in de productie van RNA voor de productie van eiwitten toe. Zo
		konden de wetenschappers de virusreplicatie in de gekweekte cellen met succes stoppen door
		deze processen te remmen. Het gebruik van een middel dat de productie van nieuwe
		bouwstenen voor viraal genetisch materiaal remt, was eveneens succesvol.

		Onder de werkzame stoffen die de virusvermenigvuldiging in de Frankfurtse celcultuur hebben
		tegengehouden, bevindt zich 2-deoxy-D-glucose (2-DG), dat rechtstreeks interfereert met het
		koolhydraatmetabolisme dat nodig is voor de virusvermenigvuldiging. Het Amerikaanse bedrijf
		Moleculin Biotech heeft een werkzame stof met de naam WP1122, die vergelijkbaar is met 2-
		DG, een prodrug. Op basis van de resultaten van de in Frankfurt gevestigde wetenschappers
		zegt Moleculin Biotech dat het deze stof al aan het voorbereiden is voor klinische proeven.
		Op basis van een andere van de in Frankfurt geteste werkzame stoffen, ribavirin, start het
		Canadese bedrijf Bausch Health Americas nu een klinische studie met 50 testpersonen.

		Prof. Jindrich Cinatl van het Instituut voor Medische Virologie legt uit: “Het succesvolle gebruik
		van werkzame stoffen tegen SARS-CoV-2, die bestanddelen zijn van reeds goedgekeurde
		geneesmiddelen, is een grote kans om het virus te bestrijden. Dergelijke verbindingen zijn al
		goed gekarakteriseerd en we weten hoe ze door patiënten worden getolereerd. Daarom wordt
		momenteel wereldwijd gezocht naar dergelijke actieve bestanddelen. In de race tegen de
		klok kan ons werk een belangrijke bijdrage leveren aan het bepalen in welke richtingen deze
		zoektocht het snelste succes belooft.”

		Het volledige artikel: Innovation Origins - Arnoud Cornelissen 18 mei 2020

		Xi belooft: Chinees vaccin wereldwijd beschikbaar
		NRC Handelsblad 18 mei 2020

		In China worden nu vijf vaccins op mensen getest. Als die effectief en veilig blijken te zijn, zal
		het land de technologie delen.

		China zal de vaccins die in het land ontwikkeld worden tegen Covid-19 wereldwijd beschikbaar
		stellen als ‘collectieve goederen’. Dat maakte de Chinese president Xi Jinping maandag bekend
		op de jaarvergadering van de lidstaten van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHo). „Dit zal
		China’s bijdrage zijn aan de beschikbaarheid en betaalbaarheid van een vaccin voor
		ontwikkelingslanden”, zei Xi per videoverbinding vanuit Beijing.

		Van de ruim honderd vaccins die wereldwijd worden ontwikkeld, zijn er in China vijf zover dat ze
		op mensen worden getest. Indien deze effectief en veilig blijken te zijn, zullen de Chinese
		ontwikkelaars de technologie delen, waardoor ze goedkoop op grote schaal te produceren zijn.

		De vrees dat ontwikkelaars of producenten van vaccins de bevolking van hun eigen land het
		eerst zullen bedienen, of woekertarieven vragen, beheerste de afgelopen weken het debat. Zo
		zei de bestuursvoorzitter van het Brits-Zweedse AstraZeneca, dat samenwerkt met Oxford
		University, dat het Verenigd Koninkrijk „prioriteit” zal krijgen. De Franse regering floot vorige
		week farmabedrijf Sanofi terug, omdat het voorrang wilde geven aan de Verenigde Staten, een
		belangrijke financier van Sanofi’s onderzoek.

		Het Amerikaanse Moderna meldde maandag dat een eerste test op acht proefpersonen
		succesvol is verlopen. Het vaccin zou bij alle proefpersonen antistoffen oproepen en veilig
		werken. Prompt steeg het aandeel van Moderna op de Amerikaanse beurs met 22 procent.
		Hierna volgen nog twee testfases, met grotere groepen proefpersonen.

		In een verdere poging om de reputatieschade die China door de uitbraak heeft opgelopen te
		herstellen, beloofde president Xi in twee jaar tijd twee miljard dollar uit te trekken voor de
		bestrijding van de pandemie en de economische gevolgen, met name in arme landen. De
		US regering heeft zijn financiering van de WHO (ruim 400 miljoen dollar per jaar) juist
		stopgezet, omdat de organisatie te China-gezind zou opereren.

		Op het meest gevoelige onderwerp van de bijeenkomst, de oproep van de Europese Unie,
		Australië en tientallen andere landen tot een onderzoek naar de respons op het virus, gaf Xi
		half toe. China steunt een onderzoek, maar wel pas „nadat het virus onder controle is
		gebracht”. Xi vindt dat de WHO het onderzoek moet leiden.

		WHO-directeur Tedros verklaarde maandag dat een onderzoek „zo snel als gepast” zal
		beginnen. Dinsdag stemmen de 194 lidstaten over het Europese voorstel voor een evaluatie.
		Daarin staat ook een oproep om de oorsprong van het virus en de overstap van dier op mens
		te onderzoeken, „mogelijk met gezamenlijke veldbezoeken”. Of hiermee ook het
		veelbesproken Wuhan Instituut voor Virologie wordt bedoeld, blijft onbenoemd.

		Het was de eerste keer dat Xi de Chinese respons op het wereldtoneel verdedigde. China heeft
		volgens hem tijdig de WHO geïnformeerd over het nieuwe virus en „zo snel mogelijk” de
		genetische sequentie ervan openbaar gemaakt.

		Het volledige artikel: NRC Handelsblad 18 mei 2020

		Is een vaccin straks veilig? 'Paar trajecten zien er hoopvol uit'
		Het Parool - Chris van Mersbergen 17 mei 2020

		We willen het zo graag, een vaccin dat ons kan verlossen van lockdowns en volle ic’s. Aan
		Leonoor Wijnans de taak om op de rem te trappen waar nodig. ‘In september een vaccin: het
		zou kunnen. Maar het kan ook nog twee jaar duren.’

		Farmaceuten en onderzoekers over de hele wereld geven de wereld steeds meer hoop dat het
		vaccin tegen het coronavirus weleens gevonden zou kunnen worden. Als we de meest recente
		berichten mogen geloven, liggen vaccinmakers in Groot-Brittannië en in China aan kop bij de
		ontwikkeling van een middel. In Oxford geloven ze zelfs dat er in september een werkend
		vaccin kan liggen.

		We willen het met z’n allen zo graag, een middel dat ons kan verlossen van lockdowns en volle
		ic’s. Maar de weg van een hoopvol onderzoek naar een werkend vaccin is vol hobbels en
		onzekerheden. Leonoor Wijnans weet er alles van. Namens het College ter Beoordeling van
		Geneesmiddelen (CBG), de Nederlandse medicijnautoriteit, houdt ze als senior beoordelaar en
		vaccinexpert de vinger aan de pols van de wereldwijde vaccinontwikkeling. Pas als Wijnans en
		haar Europese collega’s het bewijs dat een vaccin werkt en veilig genoeg is overtuigend
		vinden, komt het in de EU op de markt.

		Ze heeft contact met de ontwikkelaars, tot in China aan toe, en vertelt hen aan welke eisen een
		vaccin moet voldoen. “We bekijken wat ze doen en hoe ze dat doen. Een aantal trajecten ziet
		er inderdaad veelbelovend uit. En de hoopvolle verwachtingen die farmaceuten uitspreken,
		zouden uit kunnen komen, als alles goed gaat. Maar dat is een grote als.”

		Waarom die grote als?
		“De studies die ze willen doen op grotere groepen mensen, moeten wel uitvoerbaar zijn. Op dit
		moment zit iedereen in het Verenigd Koninkrijk - ik woon er zelf met mijn gezin - binnen. En in
		heel Europa zie je het aantal coronabesmettingen dalen. Dan wordt het heel lastig om een
		studie op te zetten met genoeg cases. Als medicijnautoriteit zijn wij er om te controleren of
		het effect van een vaccin echt kan worden aangetoond. Pas als je voldoende
		besmettingsgevallen in je onderzoekspopulatie hebt, heb je genoeg power om dat aan te
		tonen.”

		Is dat probleem de komende maanden überhaupt op te lossen?
		“Er zijn natuurlijk altijd nog gebieden waar mogelijk meer besmettingen zullen zijn, bijvoorbeeld
		doordat mensen zich minder aan social distancing en quarantainemaatregelen houden. Maar
		het lastige is: zo’n studie opzetten kost tijd, en de ontwikkeling van deze pandemie is moeilijk
		te voorspellen. Dus dat is een uitdaging.”

		Mag je mensen bewust het virus toedienen om een vaccin te testen?
		“Dat is iets waar nu wel over wordt nagedacht. Wereldgezondheidsorganisatie WHO heeft een
		advies uitgebracht waarin staat onder welke voorwaarden dat eventueel zou mogen gebeuren.
		In dat geval werk je met gezonde vrijwilligers die je eerst vaccineert en vervolgens blootstelt
		aan een verzwakte vorm van het virus. Maar ook het opzetten van zo’n studie heeft tijd nodig.
		En het is een ander model dan het testen van je vaccin ‘op straat’. Dan is voor ons weer de
		vraag: hoe moet je de resultaten van zo’n onderzoek interpreteren? Dus er zitten haken en
		ogen aan.”

		Zijn er andere aspecten waar u bezorgd om bent?
		“De veiligheid. Er zijn nog zo veel dingen van het coronavirus die we niet weten. We maken ons
		zorgen over de vraag of een vaccin mogelijk juist kan leiden tot een verergerd ziektebeeld,
		door een verkeerde reactie van het immuunsysteem. Het is heel moeilijk om dat vooraf uit te
		sluiten, dus dat is echt een punt van aandacht. Ook is het de vraag hoe je snel op de rem
		kunt trappen, als dat tijdens een studie op mensen zou gebeuren.”

		Is op de korte termijn waarin we nu denken al goed te beoordelen wat voor werking een vaccin
		op lange termijn heeft?
		“Ook dat is een belangrijk punt. We moeten niet alleen de kortetermijnveiligheid in de gaten
		houden. Na vaccinatie zou het zo kunnen zijn dat na verloop van tijd het aantal antilichamen
		daalt, waardoor het beschermingsniveau tegen corona minder wordt. We weten niet eens of en
		hoelang iemand die Covid-19 gehad heeft, immuun is tegen het virus. Laat staan dat we dat
		weten voor een vaccin dat er nog niet is.”

		Hebben we hiermee dan alle bezwaren gehad?
		“De productie kan echt nog een bottleneck gaan worden. Er zijn vaccins in ontwikkeling die snel
		op grote schaal geproduceerd zouden kunnen worden. Maar voor andere technieken die worden
		toegepast, is dat echt lastig. Het zou kunnen dat het eerste vaccin dat blijkt te werken, niet
		meteen grootschalig beschikbaar is.”

		Kun je een vaccin van de ene farmaceut makkelijk in een fabriek van een andere produceren?
		“Nee, in de meeste gevallen is dat een moeilijk verhaal. Zelfs als het wel kan, is het nóg een
		uitdaging om aan te tonen dat het vaccin dat je in de andere fabriek produceert, precies
		hetzelfde vaccin is, met dezelfde werking en dezelfde veiligheid. Kleine wijzigingen in het
		productieproces kunnen een enorme impact hebben.”

		De nood is hoog. De Duitse farmaceut CureVac stelde dat er misschien alvast een vaccin voor
		medisch personeel kan worden ontwikkeld, waarbij niet meteen aan de normale
		veiligheidsstandaarden wordt voldaan. Is dat een optie?
		“Onzekerheden door het weglaten van grote klinische studies zullen we niet accepteren. Een
		vaccin moet bewezen werken en het moet bewezen veilig zijn, punt uit. Wat misschien wel zou
		kunnen: dat je versneld een hoopvol vaccin, waarbij eerder onderzoek goede signalen afgeeft
		over werkzaamheid en veiligheid, beschikbaar stelt in studieverband. Zo haal je uiteindelijk
		ook de data binnen die je nodig hebt om echt te weten of een vaccin werkt.”

		Nu toch maar de vraag van 1 miljoen, u zit tenslotte dicht op het vuur: wanneer is er een
		vaccin?
		“Het is gewoon heel moeilijk te zeggen, tot je data hebt van onderzoeken onder mensen. Mijn
		ervaring is dat vaccins die het in de eerste fase heel goed doen, uiteindelijk toch tegen kunnen
		vallen. Ik hoop natuurlijk dat ze het allemaal geweldig doen. En in september een vaccin, het
		zou kunnen. Maar het kan ook nog twee jaar duren.”

		Het volledige artikel: Het Parool - Chris van Mersbergen 17 mei 2020

		Britse regering steekt 131 miljoen pond in vaccinproductie
		Zeelandnet / ANP 17 mei 2020

		De Britse regering trekt 131 miljoen pond (ongeveer 147 miljoen euro) uit om een vaccinfabriek
		sneller te laten openen. De faciliteit moet volgens de planning in de zomer van het volgend
		jaar in bedrijf zijn.

		De Britse regering bereidt zich daarmee voor op een snelle productie als er eenmaal een vaccin
		voor het nieuwe coronavirus is. Het productiebedrijf moet in de eerste vier tot zes maanden na
		de opening van de permanente faciliteit 70 miljoen vaccins kunnen produceren. Het is van plan
		een tussentijdse voorziening te treffen om te beginnen met produceren zodra er een vaccin is.

		Premier en herstellend corona-patiënt Boris Johnson schrijft in een ingezonden stuk in de krant
		Mail on Sunday dat er nog een lange weg te gaan is tot er een vaccin is. "En ik moet eerlijk
		zeggen dat het zou kunnen dat er geen vaccin komt", voegde Johnson daaraan toe. Wel
		benadrukt de premier dat het Verenigd Koninkrijk voorop loopt en dat hij heeft beloofd alles
		in het werk te stellen om ervoor te zorgen dat er een vaccin komt.

		De fabriek is een samenwerkingsproject tussen de vermaarde Universiteit van Oxford, de
		Londense universiteit Imperial College en de London School of Hygiene and Tropical Medicine.
		Van het uitgetrokken bedrag gaat 93 miljoen pond naar de versnelde ontwikkeling van het
		productiebedrijf en 38 miljoen pond naar de tussentijdse faciliteit.

		Het volledige artikel: Zeelandnet / ANP 17 mei 2020

		De vaccinrace: welke variant haalt de eindstreep?
		Trouw - Joep Engels 16 mei 2020

		Ruim honderd vaccins tegen het coronavirus worden ontwikkeld. Welke variant haalt de
		eindstreep? ‘Op papier werken ze mooi, maar je moet ze in het lichaam aan de praat krijgen.’

		De naam verraadt de nodige ambitie. Met de Operatie Warp Speed (‘sneller dan het licht’) wil
		de US president vaart zetten achter de productie van een vaccin tegen het nieuwe coronavirus.
		Details van het project ontbreken, maar ook hier is het motto ‘America first’, schreef
		wetenschapsblad Science deze week. In januari 2021 moeten er 300 miljoen doses klaarliggen,
		precies genoeg voor de hele Amerikaanse bevolking.

		Dit plan botst, zacht uitgedrukt, met het streven van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
		om van de zoektocht naar een coronavaccin een gezamenlijke inspanning te maken. De WHO
		probeert het internationale onderzoek te coördineren en afspraken te maken voor de
		eventuele verdeling van vaccins. Volgens de WHO zijn er nu 110 vaccins in ontwikkeling,
		waarvan acht de klinische fase hebben bereikt, wat wil zeggen dat ze op mensen worden
		getest. Dat aantal van 110 moet met een korreltje zout worden genomen, zei een ingewijde in
		datzelfde Science-artikel: “De helft van die projecten wordt gerund door bedrijfjes van drie
		onderzoekers, een secretaresse en een hond”.

		Anke Huckriede, hoogleraar vaccinologie aan de RU Groningen en Cécile van Els, immunoloog
		bij het RIVM en tevens hoogleraar vaccinologie aan de Universiteit Utrecht zijn het meest
		enthousiast over de vaccins waarbij genetische informatie van het coronavirus met een ander,
		onschuldige virus wordt ingebracht. Van Els: “Die hebben toch enige virale activiteit waardoor ze
		alle linies aanboren.” Ze kunnen sneller door het ontwikkelingsproces, zegt Huckriede. “De
		producenten hebben ervaring met dit principe, en hebben met vergelijkbare vaccins tegen
		andere infectieziektes al enkele tests doorlopen. Het ziet er hoopvol uit. In Oxford, waar ze met
		dit type vaccin de klinische fase zijn begonnen, schatten ze de kans dat het gaat lukken op 80
		procent. Dan zouden ze eind dit jaar enkele miljoenen doses kunnen hebben. Het is een
		gerenommeerd lab, ik heb geen reden om aan die uitspraak te twijfelen.”

		Het volledige artikel: Trouw - Joep Engels 16 mei 2020

		'Onze missie: de hele wereld een vaccin'
		NRC Handelsblad - Michel Kerres 14 mei 2020

		Frederik Kristensen Plaatsvervangend directeur Cepi Fondswervend instituut Cepi wil
		coronavaccins gelijkwaardig monidaal distribueren. Nederland maakte 50 miljoen euro over.

		Het zou zomaar kunnen uitgroeien tot een nieuw type nationalisme: vaccinenationalisme. De
		eerste lading van een Covid-19-vaccin, dat farmaciebedrijf Sanofi hoopt te produceren, zal naar
		de Amerikanen gaan. Want, zei ceo Paul Hudson, die gaven als eersten geld. De VS hebben
		heel duidelijke verwachtingen, zei Hudson woensdag tegen persbureau Bloomberg. „De
		Amerikaanse overheid heeft het recht op de grootste vooruit-bestelling, omdat het
		investeerde in het risico.”
		[NOS live blog 14 mei 2020: Topman Franse farmaceut zegt sorry: coronavaccin niet als eerste
		naar Amerika]

		Een vaccin dat aan de universiteit van Oxford wordt ontwikkeld, zal eerst in het Verenigd
		Koninkrijk worden uitgedeeld, aldus Pascal Soriot, de baas van AstraZeneca dat het ‘Oxford-
		vaccin’ zal produceren. De Britse overheid investeert miljoenen in het onderzoek.

		Cepi, de Coalition for Epidemic Preparedness Innnovation, is opgericht in 2017, nadat de wereld
		van de ebola-uitbraak had geleerd dat de productie van vaccins niet alleen aan de markt
		overgelaten kan worden, zegt Frederik Kristensen, tweede man van de in Oslo gevestigde
		organisatie. „Als je niet weet of een virus terugkomt en hoe groot de ziekte zal worden, zijn
		grote investeringen moeilijk te verdedigen. De les was dat geld uit de privésector gecombineerd
		moest worden met publiek geld en giften van filantropen.” Noorwegen, India, Duitsland, de
		Gates-foundation en de Wellcome Trust legden bijna 500 miljoen dollar in en lanceerden Cepi
		op het World Economic Forum in Davos.

		Cepi is dus opgericht voor een noodsituatie als deze. Toen Covid-19 toesloeg, financierde de
		organisatie al onderzoek naar Covid-achtigen en naar generieke technologie voor
		vaccinontwikkeling. Vervolgens koos het uit vijftig projecten negen veelbelovende onderzoeken
		die geld kregen. Selectiecriteria: is het project wetenschappelijk goed gefundeerd? Zal het vaccin
		veilig zijn? Kan het snel worden ontwikkeld, en op grote schaal? En wellicht de belangrijkste:
		„Zijn de partners in het project bereid het vaccin mondiaal beschikbaar te stellen?”

		Volledig interview: NRC Handelsblad - Michel Kerres 14 mei 2020

		Deze coronavaccins worden nu op mensen getest
		nu.nl 2 mei 2020

		Uit een overzicht van gezondheidsorganisatie WHO blijkt dat er op dit moment meer dan
		honderd kandidaat-vaccins zijn, waarvan er acht op mensen getest mogen worden. De
		universiteit van Oxford loopt hierin voorop en liet deze week weten dat ze hoopt dat ze in
		september al een werkend vaccin kan produceren.

1		University of Oxford - Verenigd Koninkrijk
		Op 24 april 2020 begon een onderzoeksgroep van de University of Oxford in het Verenigd
		Koninkrijk als eerste in Europa met een relatief groot onderzoek naar de werkzaamheid van
		een kandidaat-vaccin tegen COVID-19. Aan het onderzoek doen ruim elfhonderd mensen mee.
		De techniek die de onderzoekers gebruiken voor dit kandidaat-vaccin werd vorig jaar al veilig
		bevonden voor een virus dat lijkt op het coronavirus: MERS. Daarom kan de onderzoeksgroep
		dit vaccin snel op een relatief grote groep mensen testen. De onderzoekers zullen ook in dit
		onderzoek kijken of het vaccin veilig is én of het daadwerkelijk beschermt tegen besmetting
		met het coronavirus. De onderzoekers vertelden The New York Times dat ze het mogelijk al in
		september kunnen gaan produceren als het vaccin effectief blijkt. Onderzoek waarbij zes
		resusaapjes met dit kandidaat-vaccin werden ingespoten, liet positieve resultaten zien. Na
		vaccinatie werden de aapjes blootgesteld aan het grote hoeveelheden van het coronavirus en
		hier werden ze, in tegenstelling tot ongevaccineerde aapjes, niet ziek van.
2		CanSino Biologics Inc./Beijing Institute of Biotechnology - China
3		BioNTech/Fosun Pharma/Pfizer - Duitsland
4		INOVIO Pharmaceuticals - Verenigde Staten
5		Sinopharm - China
6		Sinovac - China
7		Moderna/NIAID - Verenigde Staten

		Volledig artikel: nu.nl 2 mei 2020

		De machtsstrijd om het vaccin is nu al begonnen
		NRC Handelsblad - Hanneke Chin-A-Fo en Michel Kerres 1 mei 2020

		De grootste vaccinproducent ter wereld, het Serum Institute of India, verraste vorige week
		met een stunt. Directeur Adar Poonawalla kondigde aan dat hij binnenkort al begint met de
		productie van het Covid-19-vaccin van de universiteit van Oxford waarvan nog onbekend is
		of het wel werkt. „We investeren op eigen risico”, zei de 39-jarige baas van het familiebedrijf
		op de Indiase tv.

		Als tests op mensen in het Verenigd Koninkrijk en India goed uitpakken, staat het Serum
		Institute binnen enkele weken klaar met twintig tot veertig miljoen doses. Het eerste vaccin
		kan dan al beschikbaar zijn in september of oktober, verkondigde Poonawalla, véél eerder
		dan de twaalf tot achttien maanden die veel wetenschappers als minimale termijn zien.

		Volledig artikel: NRC Handelsblad - Hanneke Chin-A-Fo en Michel Kerres 1 mei 2020

		Farmareus AstraZeneca bundelt krachten met universiteit Oxford om
		in sneltempo vaccin tegen coronavirus te ontwikkelen: "In juni of juli
		weten we of het werkt"
		HLN 30 april 2020

		De Britse farmareus AstraZeneca gaat samenwerken met de universiteit van Oxford om zo snel
		mogelijk een vaccin tegen het coronavirus te ontwikkelen, produceren én distribueren. Indien
		het vaccin werkt, kan het snel beschikbaar worden voor de (wereld)bevolking.

		Het potentiële vaccin is in drie maanden tijd aan de Universiteit van Oxford ontwikkeld. Het pre-
		klinisch onderzoek verliep onder leiding van professor Sarah Gilbert. Eerder zei ze volgens de
		BBC er 80 procent zeker van te zijn dat het vaccin zou werken. Nu wil ze er geen cijfer op
		plakken, al gaf ze aan “zeer optimistisch” te zijn omtrent de slaagkansen.

		Het is absoluut een risico om de ontwikkeling van het vaccin te starten, maar nu is de tijd
		gekomen om dat soort risico’s te nemen”, verklaarde hij aan BBC. “Tegen juni of juli gaan we
		al een heel goed idee hebben over de potentiële doeltreffendheid van het middel.”

		Inmiddels wordt de capaciteit om miljoenen doses te maken al opgeschaald, zelfs nu men nog
		niet zeker weet of het middel ook daadwerkelijk gaat werken. Astrazenaca deelde nog niet mee
		wanneer met de productie zou gestart worden. De farmareus en de universiteit van Oxford
		streven ernaar om tegen het einde van het jaar 100 miljoen doses klaar te hebben.

		Volledig artikel: HLN 30 april 2020

		Britse onderzoekers hopen op vaccin in najaar, 'goed nieuws met
		kanttekeningen'
		NOS 29 april 2020

		Een instituut van de universiteit in Oxford is al ver met de ontwikkeling van een covid-19-vaccin.
		Als alles meezit, kan het vaccin in september op de markt komen, zei de directeur tegen The
		New York Times.

		Het Jenner Instituut heeft een voorsprong, omdat het een zelf ontwikkeld vaccin tegen een
		ander coronavirus - een verkoudheidsvirus - al op kleine groepen mensen heeft getest. Dat
		leverde geen klachten op. Dat maakt de weg vrij voor een grotere test met een op het eerdere
		vaccin gebaseerd covid-19-vaccin eind volgende maand op in eerste instantie duizend
		proefpersonen en daarna nog eens 5000.

		Het instituut zoekt samenwerking met geneesmiddelenfabrikanten in Europa en Azië om het
		vaccin, als het klaar is, snel en in grote hoeveelheden te produceren.

		Volledig artikel en volledige uitzending: NOS 29 april 2020
		Volledig artikel: The New York Times - David D. Kirkpatrick 27 april 2020

		In Race for a Coronavirus Vaccine, an Oxford Group Leaps Ahead
		The New York Times - David D. Kirkpatrick 27 april 2020

		In the worldwide race for a vaccine to stop the coronavirus, the laboratory sprinting fastest is
		at Oxford University.

		Most other teams have had to start with small clinical trials of a few hundred participants to
		demonstrate safety. But scientists at the university’s Jenner Institute had a head start on a
		vaccine, having proved in previous trials that similar inoculations — including one last year
		against an earlier coronavirus — were harmless to humans.

		That has enabled them to leap ahead and schedule tests of their new coronavirus vaccine
		involving more than 6,000 people by the end of next month, hoping to show not only that it
		is safe, but also that it works.

		The Oxford scientists now say that with an emergency approval from regulators, the first few
		million doses of their vaccine could be available by September — at least several months
		ahead of any of the other announced efforts — if it proves to be effective.

		Scientists at the National Institutes of Health’s Rocky Mountain Laboratory in Montana last
		month inoculated six rhesus macaque monkeys with single doses of the Oxford vaccine. The
		animals were then exposed to heavy quantities of the virus that is causing the pandemic —
		exposure that had consistently sickened other monkeys in the lab. But more than 28 days
		later all six were healthy, said Vincent Munster, the researcher who conducted the test.

		“The rhesus macaque is pretty much the closest thing we have to humans,” Dr. Munster said,
		noting that scientists were still analyzing the result. He said he expected to share it with other
		scientists next week and then submit it to a peer-reviewed journal.

		Immunity in monkeys is no guarantee that a vaccine will provide the same degree of protection
		for humans. A Chinese company that recently started a clinical trial with 144 participants,
		SinoVac, has also said that its vaccine was effective in rhesus macaques. But with dozens of
		efforts now underway to find a vaccine, the monkey results are the latest indication that
		Oxford’s accelerated venture is emerging as a bellwether.

		Volledig artikel: The New York Times - David D. Kirkpatrick 27 april 2020

		COVID-19 vaccins in ontwikkeling
		Culturu.com 24 april 2020

		In Seattle (VSA) testen artsen van de Kaiser Permanent’s Vaccine Treatment and Evaluation
		Unit, in een tweede testronde een vaccin uit op een groep van vrijwilligers, die in een eerste
		ronde het vaccin reeds toegediend kregen.

		In het Verenigd Koninkrijk zijn er, zoals het nieuwskanaal CNN bericht, gisteren testrondes
		begonnen onder een groep vrijwilligers met een vaccin genaamd ChAdOx1nCoV-19.

		Nog voor het einde van April zullen er in Duitsland klinische testen worden gedaan met een
		vaccin tegen het Coronavirus. Het Paul Ehrlich Institute heeft hiertoe het sein gegeven. Het
		betreft in deze een vaccin genaamd BNT162b1.

		Het Serum Institute in India is voornemens om binnen twee weken te starten met het testen
		van het recombinant BCG (Bacillus Calmette –Gurein) vaccin. Het vaccin is reeds in gebruik
		tegen tuberculosis.

		in China zijn succesvolle vaccin testen uitgevoerd op apen. Sinovac Biotech, een privé
		onderneming in Beijing, heeft twee versies van een vaccin toegediend aan acht rhesus
		macaque apen.

		Volledig artikel: Culturu.com 24 april 2020

		Vijf manieren om een vaccin te maken. En hoe lastig dat is
		NRC Handelsblad - Niki Korteweg 24 april 2020

		Met een vaccin tegen het coronavirus kunnen we terug naar het oude normaal. Meer dan tachtig
		zijn er in ontwikkeling. Welke maakt de meeste kans? En is er echt nog dit jaar een klaar?

		Ruim tachtig zijn er in de maak volgens een lijst die de wereldgezondheidsorganisatie WHO op
		23 april actualiseerde. En internationaal coördinator en subsidieverstrekker Cepi telde op 9
		april 115 initiatieven, waarvan 78 serieuze kandidaten uit allerlei landen. Ook Nederland doet
		mee, met een vaccin van biotechbedrijf Janssen uit Leiden.

		De lijst bevat verschillende soorten aspirantvaccins. De meeste zijn nog niet klaar om al in
		mensen getest te worden, maar zes kandidaten uit de Verenigde Staten, China, het Verenigd
		Koninkrijk en Duitsland al wel. En het CEPI meldt nog twee Chinese kandidaten die al bij
		proefpersonen testen. Deze lopen voorop, maar de race is zeker nog niet gelopen. De weg naar
		een nieuw vaccin is lang, en vol obstakels.

		Opvallend is de grote variatie in typen vaccins op de WHO-lijst. Elke universiteit, elk bedrijf kiest
		zijn eigen strategie, gebaseerd op de kennis die al in huis is. Er zijn grofweg vijf manieren om
		een vaccin te maken. Hoe werken die? Welke is er het snelst en biedt de meeste kansen?
1		Dood virus [4 kandidaat-vaccins]
2		Levend, maar verzwakt virus [2 kandidaat-vaccins]
3		Een stukje viruseiwit [28 kandidaat-vaccins]
4		Ander virus met corona-gen [22 kandidaat-vaccins, w.o. het Leidse Janssen]
5		Genetisch materiaal van virus [20 kandidaat-vaccins]

		Volledig artikel: NRC Handelsblad - Niki Korteweg 24 april 2020

		Oxford COVID-19 vaccine begins human trial stage
		University of Oxford 23 april 2020

		University of Oxford researchers have begun testing a COVID-19 vaccine in human volunteers in
		Oxford today. Around 1,110 people will take part in the trial, half receiving the vaccine and the
		other half (the control group) receiving a widely available meningitis vaccine.

		Volledig artikel: University of Oxford 23 april 2020

		Deze Nederlander is een van de eerste proefpersonen voor een
		coronavaccin
		Het Parool - Bas Soetenhorst 22 april 2020

		In Oxford is de Nederlandse hoogleraar Christiaan Monden proefpersoon bij een relatief
		vergevorderde poging een vaccin te vinden tegen het coronavirus. ‘Ik kan elk moment een
		telefoontje krijgen dat ze het gaan inspuiten.’

		Christiaan Monden is een van de 510 proefpersonen die in Oxford meewerken aan de zoektocht
		naar een vaccin tegen het coronavirus. Het is het enige Europese project dat succesvolle
		dierproeven al achter de rug heeft en het stadium van het vaccineren van proefpersonen heeft
		bereikt.

		In opdracht van de onderzoekers in Oxford worden nu al op zeven verschillende plekken in de
		wereld 1 miljoen doses geproduceerd van het anti-coronavaccin waaraan ze werken. Als het
		onderzoek ook de komende maanden succesvol verloopt, zou het deze herfst al kunnen
		worden toegediend aan de eerste groepen – bijvoorbeeld zorgverleners. Met de ontwikkeling
		en productie zijn tientallen miljoen euro’s gemoeid. Als het onderzoek vastloopt, moeten de
		productiekosten als verloren worden beschouwd.

		De eerste ruim 500 proefpersonen zijn gezonde mensen van 18 tot 55 jaar. In een volgende
		fase komen oudere leeftijdscategorieën aan de beurt. In de eindfase – gepland voor het einde
		van de zomer – zijn 5000 vrijwilligers nodig voor het testen van het vaccin.

		Volledig artikel: Het Parool - Bas Soetenhorst 22 april 2020

		Britse onderzoekers werken aan coronavaccin dat mogelijk nog dit
		jaar kan worden ingezet
		Scientias - Caroline Kraaijvanger 22 april 2020

		Binnenkort krijgt een kleine groep proefpersonen het vaccin toegediend. En dan zal moeten
		blijken of het beschermt tegen COVID-19.

		Het vaccin – dat voluit de naam ChAdOx1 nCoV-19 draagt – is gemaakt van een verzwakte
		versie van een verkoudheidsvirus dat onder chimpansees voorkomt. Dit virus is genetisch
		aangepast, waardoor het niet kan groeien in mensen. Vervolgens hebben onderzoekers dat
		verzwakte en aangepaste virus gecombineerd met een gen dat een eiwit maakt dat voorkomt
		in het inmiddels beruchte virus SARS-CoV-2. Het gaat om een zogenoemd ‘spike-eiwit’:
		te vinden aan de buitenzijde van het virus. Dit eiwit is van cruciaal belang voor SARS-CoV-2,
		omdat het het virus helpt om menselijke cellen binnen te dringen.

		Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie zijn er wereldwijd zo’n 70 vaccins in ontwikkeling.
		De meeste van deze vaccins staan echter nog in de kinderschoenen; slechts vier ervan worden
		momenteel of binnenkort op mensen getest. Het gaat dan om het hierboven beschreven vaccin
		ontwikkeld aan de universiteit van Oxford, en drie vaccins ontwikkeld door drie verschillende
		farmaceutische bedrijven, waarvan er eentje gevestigd is in China en twee in de Verenigde
		Staten.

		Volledig artikel: Scientias - Caroline Kraaijvanger 22 april 2020

11 april 2020

Sceptr: machtig nieuws

.
Onderzoekster Oxford University:
"Corona-vaccin kan klaar zijn in september"

Verschillende Britse kranten brengen het nieuws dat Sarah Gilbert, een vooraanstaand

onderzoekster van de universiteit van Oxford, goede hoop heeft dat haar team heel dicht bij een

vaccin tegen het coronvirus staat.

Gilbert schat de kans dat het vaccin werkt zelf in op 80 procent. In de volgende weken wordt het

vaccin getest op proefpersonen. Indien alles volgens schema gaat, kan het vaccin al in

september klaar zijn. Dat zou veel vroeger zijn dan door experten werd voorspeld.

De Britse regering neemt het nieuws alvast ernstig en belooft grote financiële middelen om het

onderzoek bij te staan.

Volledig artikel: Sceptr: machtig nieuws

		Britten testen nieuwe vaccins coronavirus op varkens
		Pig Business - Reinout Burgers 1 april 2020

		Het Britse Pirbright Instituut gebruikt varkens om de validiteit van potentiële vaccins te
		beoordelen in een poging om mensen te beschermen tegen het ernstige acute respiratoire
		syndroom coronavirus 2 (SARS-CoV-2). Varkens worden hiervoor gebruikt, omdat het
		immuunsysteem van het varken veel gelijkenissen heeft met dat van de mens.

		In samenwerking met onderzoekers van de Universiteit van Oxford en Public Health England
		zijn wetenschappers van Pirbright nieuwe vaccins aan het testen op hun vermogen om
		beschermende antilichamen tegen SARS-CoV-2 te maken. De vaccins zullen bepaalde
		eigenschappen van het adenovirusvaccin van de chimpansee hebben en de wetenschappers
		hopen op korte termijn de menselijke fase van klinische proeven uit te voeren. Dezelfde
		techniek en chimpanseevaccin zijn gebruikt voor ziekten zoals Ebola, het ademhalingssyndroom
		van het Midden-Oosten (MERS) en ook de griep. De door Oxford ontwikkelde proefvaccins
		bevatten het eiwit van SARS-CoV-2 ofwel het eiwit van antilichamen dat de mens kan
		beschermen tegen corona.

		De Pirbright-wetenschappers injecteren de proefvaccins in varkens en meten de productie van
		de antilichamen. Vervolgens analyseren ze of de antilichamen het infecteren van cellen door
		SARS-CoV-2 kunnen blokkeren en een infectie voorkomen. Varkens worden vaker gebruikt
		als een groot diermodel in onderzoeken naar influenzavirussen, omdat varkens een zeer
		zeer vergelijkbaar ademhalingssysteem hebben als mensen; op natuurlijke wijze worden
		besmet met influenzavirussen en antilichamen produceren met vergelijkbare kenmerken als
		mensen.

		Overigens heeft het Pirbright Instituut een lange geschiedenis van onderzoek naar dierlijke
		coronavirussen, waaronder varkens coronavirussen die een grote impact hebben in de
		varkenshouderij. Daarnaast is het instituut ook bezig met de ontwikkeling van een vaccin
		voor de Afrikaanse varkenspest. Pirbright heeft niet eerder onderzoek gedaan naar menselijke
		coronavirussen.

		Het volledige artikel: Pig Business - Reinout Burgers

1 april 2020

De Telegraaf financieel / AVP

Tabaksplant helpt bij vaccin tegen coronavirus

De tabaksplant heeft eigenschappen die kunnen bijdragen aan het maken van vaccins. Dat zegt

Kentucky BioProcessing (KBP), onderdeel van tabaksconcern British American Tobacco (BAT). Het

bedrijf onderzoekt nu of het met behulp van technologie tabaksplanten sneller kan laten groeien.

BAT beweert dat zijn gepatenteerde technologie voor snelgroeiende tabaksplanten een aantal

voordelen biedt in het maken van vaccins. Zo kunnen de planten geen ziektekiemen dragen

die mensen ziek kunnen maken, en bouwen de elementen die in vaccins gebruikt worden zich

sneller op in de planten dan in „conventionele methodes.” Daarnaast is in tegenstelling tot

conventionele methodes geen koeling nodig.

Prematuur

Het onderzoek is nog in een premature, pre-klinische fase. BAT hoopt vanaf juni wekelijks

tussen de 1 en 3 miljoen vaccins te kunnen produceren als de tests goed gaan en de juiste

samenwerkingen kunnen worden aangegaan. BAT zegt dat het de intentie heeft om geen winst

te maken over het werk aan een coronavaccin.

KBP valt sinds 2014 onder Reynolds American, een Amerikaanse dochteronderneming van BAT.

Die kocht het biotech-bedrijf om elektronische tabaksproducten te ontwikkelen. KBP kwam in

2014 in het nieuws nadat het een effectief ebolavaccin had helpen ontwikkelen.

Volledig artikel: De Telegraaf financieel / AVP

		COVID-19 vaccine
		Wikipedia 31 maart 2020

		Het Jenner Institute van de Universiteit van Oxford kondigde aan dat ze een vaccin-kandidaat
		heeft ontwikkeld op basis van een adenovirusvector genaamd ChAdOx1 nCoV-19, en
		ondertekende een productiecontract met Advent.¹ ² Ze kondigden plannen aan om in maart
		2020 dierstudies te starten en begonnen op 27 maart³ 510 menselijke deelnemers te rekruteren
		voor een fase I / II-studie. De proef zal 260 deelnemers randomiseren voor het experimentele
		vaccin en 250 voor een zoutoplossing, met een follow-up van zes maanden.

		¹ "Novel Coronavirus vaccine manufacturing contract signed". The Jenner Institute Laboratories, University
		of Oxford, England. 7 February 2020.
		² Shute, Joe (14 March 2020). "The vaccine hunters racing to save the world from the coronavirus
		pandemic". The Telegraph. Retrieved 18 March 2020.
		³ Ian Sample (19 March 2020). "Trials to begin on Covid-19 vaccine in UK next month". The Guardian.

		Het volledige artikel: Wikipedia

30 maart 2020

.Clinical Trials Arena - Praveen Duddu

.
Coronavirus treatment: Vaccines/
drugs in the pipeline for COVID-19

VACCINS CORONAVIRUS IN ONTWIKKELING WERELDWIJD

AdCOVID by Altimmune | University of Alabama Birmingham [UAB] | US | Verenigd Koninkrijk

Altimmune’s intranasal coronavirus vaccine | US

APN01 by University of British Columbia and Apeiron Biologics | Canada | Oostenrijk

Avian Coronavirus Infectious Bronchitis Virus (IBV) vaccine by MIGAL Research Institute | Israël

AT-100 by Airway Therapeutics | Respiratory Diseases Branch National Institutes of Health | US

BPI-002 by BeyondSpring | US

Brilacidin by Innovation Pharmaceuticals | US

BXT-25 by Bioxytran to treat late-stage acute respiratory distress syndrome (ARDS) | US

ChAdOx1 nCoV-19 by University of Oxford | Verenigd Koninkrijk

Coronavirus vaccine by Medicago | Laval University’s Infectious Disease Research Centre | Canada

CytoDyn-leronlimab | US

Fusogenix DNA vaccine by Entos Pharmaceuticals | Canada | US

Gimsilumab by Roivant Sciences | Zwitserland

INO-4800 by Inovio Pharmaceuticals and Beijing Advaccine Biotechnology | US | China

Linear DNA Vaccine by Applied DNA Sciences and Takis Biotech | US | Italy

mRNA-1273 vaccine by Moderna and Vaccine Research Center [NIAID] | US

NP-120 (Ifenprodil) by Algernon Pharmaceuticals | Canada

OYA1 by OyaGen | US

Recombinant subunit vaccine by Clover Biopharmaceuticals | China

TJM2 by I-Mab Biopharma | China

TNX-1800 by Tonix Pharmaceuticals | Southern Research | US

TZLS-501 by Tiziana Life Sciences | Verenigd Koninkrijk

Vaxart’s coronavirus vaccine | US

MERS CoV VACCINES FOR CORONAVIRUS

Inovio Pharma’s INO-4700 | US

Novavax's MERS coronavirus vaccine candidate | US

Research organisations such as the National Institutes of Health (NIH), US are also developing

a vaccine for the coronavirus.

Volledig artikel: Clinical Trials Arena - Praveen Duddu

30 maart 2020

.
FD Financieele Dagblad - Thieu Vaessen
NOS | NRC

.
Leids coronavaccin mogelijk
begin volgend jaar beschikbaar

Om snelle beschikbaarheid mogelijk te maken, gaat Johnson & Johnson $1 mrd investeren in de

ontwikkeling en productie van het vaccin. Een belangrijk deel van dat geld gaat naar de vestiging

in Leiden [Janssen Vaccine, red.], waar het bedrijf zijn vaccinactiviteiten heeft geconcentreerd.

De investering van $1 mrd is ook bestemd voor uitbreiding van de productiecapaciteit naar 1

miljard doses per jaar. De huidige fabriek in Leiden kan 300 miljoen doses produceren. Johnson

& Johnson is van plan om in ieder geval in de Verenigde Staten een tweede vaccinfabriek te

bouwen.

Hanneke Schuitemaker, hoofd virale vaccins: "Vandaag hebben we het interessantste kandidaat-

vaccin uitgekozen, dat nu verder onderzocht wordt. Daarnaast hebben we twee reserve-kandidaten

geselecteerd. Dat maakt de kans het grootst dat het juiste vaccin rootschalig in productie kan."

De verwachting is dat in september klinische studies bij mensen starten. Begin volgend jaar hoopt

de farmaceut de eerste vaccins te kunnen leveren. "Dat is wel in het meest gunstige geval", zegt

Schuitemaker. "Dat zou dan gaan om gebruik in noodsituaties, dus dat is ook afhankelijk van

hoe de pandemie er tegen die tijd uitziet."

Bij de ontwikkeling van zijn coronavaccin krijgt Janssen steun van de Amerikaanse overheid, met

name van het Amerikaanse agentschap Barda. Het agentschap betaalt ook een deel van de

investeringssom van $1 mrd.

Nu één kandidaat-vaccin is geselecteerd, gaat Janssen in Leiden beginnen met grootschalige

productie van het middel. Een vroegtijdige start is noodzakelijk, omdat gebruik wordt gemaakt

van biologische processen die niet snel zijn op te schalen. Een goedgekeurd vaccin zal uiteindelijk

tegen kostprijs ter beschikking komen. Het middel zal 'betaalbaar' zijn.

De eerste testen met het vaccin op mensen zullen buiten Nederland plaatsvinden. Janssen

besloot al eerder in principe uit te wijken naar de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk,

omdat de Nederlandse procedures te tijdrovend zouden zijn.

Volledig artikel: FD Financieele Dagblad - Thieu Vaessen, NOS, NRC

		Dit zijn de veelbelovendste kandidaten voor een coronavaccin
		De Volkskrant - Ellen de Visser 20 maart 2020

		Waar vaccinmakers voorheen dood of verzwakt virus nodig hadden om in het lichaam van
		mensen een reactie op te roepen, gebruiken ze nu een nieuwe techniek: ze nemen slechts
		een stukje van de genetische code van het virus (het RNA), en dan alleen het stukje met de
		instructie voor het maken van de ‘spikes’. Die uitsteeksels aan de buitenkant gebruikt het
		coronavirus om de deur van de cellen in ons lichaam open te wrikken, als een sleutel in een
		slot.

		Spuit de genetische instructie voor die sleutels in bij een mens, en het lichaam verandert in
		een minifabriek die de sleutels zelf gaat produceren, zónder de rest van het gevaarlijke virus.
		Gevolg: het immuunsysteem maakt antistoffen tegen die sleutels en dat is precies de clou: als
		dat één keer is gebeurd, gebeurt dat een volgende keer weer. Een stukje synthetisch genetisch
		materiaal kan binnen een week door een biotechbedrijf worden geleverd.

		In april 2020 worden op de Britse Oxford Universiteit de eerste mensen gevaccineerd. Ook als
		er straks antistoffen worden gevonden, is vervolgonderzoek nodig. Op zijn vroegst in 2021 kan
		er een vaccin zijn.

		Het volledige artikel: De Volkskrant - Ellen de Visser

20 maart 2020

WHO

Draft landscape of COVID-19 candidate vaccins

In totaal zijn er nu 44 vaccins in de running om de corona-pandemie een halt toe te roepen, een

overzicht d.d. 20 maart 2020 is gepubliceerd op de website van WHO.

Volledig overzicht: WHO

↑ Back to Top

Vaccins en medicijnen tegen coronavirus SARS-CoV-2 | Liliane Limpens | Disclaimer | update 05 juli 2021